20220801

A ARTE ANTISISTEMA. Xosé Carlos Rodríguez Rañón

Bansky, Shop until you drop, en Londres. Foto de QuentinUK. Obtida de Commons, lic. CC BY SA 3.0

 A ARTE ANTISISTEMA

Xosé Carlos Rodríguez Rañón

    Da identidade do grafiteiro Banksy nada se sabe. Sospéitase que ese alcume artístico pode corresponder a un inglés case xa cincuentón chamado Robin Gunningham, que non Hood, se ben algo do heroe dos bosques (no seu caso, de asfalto) tamén ten. A súa actividade de protesta naceu ante o desvío mercantilista da arte xurdida nos muros de fábricas abandonadas pola rapina ultracapitalista.

    A súa orixe grafiteira e gamberra está na industriosa Bristol arredor de 1980. Ninguén dubida da súa calidade nin da forza dos seus argumentos. Nunca concibiu a arte como un enxalzamento da beleza nin como unha burda imitación da natureza. Sempre creu no seu valor de crítica social e de mobilizadora de conciencias. Así o reflicten obras súas tan senlleiras como a nena que terma dun globo con forma de corazón ou o manifestante encarapuchado que tira un ramo de flores en lugar dun cóctel molotov. As súas polémicas obras están espalladas por máis de 140 lugares arredor do mundo e, moi ao seu pesar, xa se converteron en clásicos dignos de musealizar ou subhastar, acadando prezos polos que el non as mercaría. De feito, nunca participa en exposicións nin na compra-venda mercantilista da súa produción artística.

    Hai un lustro, un museo romano expuxo 150 creacións súas baixo o título “Guerra, capitalismo e libertà”, tres das teimas do seu quefacer co esprai. Obviamente, levouse a cabo sen o seu beneplácito e todas elas pertencían a coleccionistas privados. As que realizou en muros de medio mundo alí seguen á intemperie interpelándonos. Para Banksy, “un grafiti nun museo é como un león nunha gaiola dun zoo”. Aínda así, contra a mercadotecnia está a batalla perdida e moitos dos seus icónicos emblemas xa se converteron en debuxos de camisolas, cuncas, chaveiros, autocolantes ou cartaces para hipsters superfluos e modernos.

    O capitalismo sen escrúpulos ten a subtil capacidade de converter a crítica artística nun produto susceptíbel de se poder vender aínda que sexa coa desculpa de atraer un novo público ávido por consumir e posuír o que antes só podía contemplar e compartir. Algúns puristas revélanse contra esta deriva como é o caso do italiano Blù, quen arrincou dos muros exteriores da cidade de Boloña os seus murais, impedindo así que estivesen “a bo acubillo” dentro dun almacén, que é o que son os museos para el.

    Lugo tamén ten un anónimo “Primo de Banksy” entre as súas milenarias pedras romanas. Non me gustaría coñecelo. Prefiro simplemente recoñecelo paseando polas súas rúas á caza dunha boa pintada co seu selo.

Ningún comentario: