20240314

20240312

PAZO DO MARQUES DE SANTA CRUZ DE MARCENADO (Castropol). Pancho Campos Dorado

 

PAZO DO MARQUES DE SANTA CRUZ DE MARCENADO (Castropol)

Pancho Campos Dorado

O acceso ao pazo, está conformado por unha gran portada cuxo van de acceso presenta un arco de medio punto conformado por dovelas enriquecidas por un rosario de óvalos e a clave arrostrada con rostro humano. Os sálmeres apoian en impostas molduradas sobre columniñas de sección semicircular acaroadas (adosadas ao paramento), e o todo, flanqueado por dúas columnas de sección circular, tamén acaroadas ao paramento. Están asentadas sobre pedestais prismáticos rematados por astrágalos de medio bocel, e rematadas con capiteis xónicos. Os riles do arco son decorados con baixo relevos en forma de ramas florais.

Deste pazo eran titulares os Marqueses de Ferrera, e denominábase a Casa do Campo de Castropol. A Marquesa D.ª FRANCISCA DE NAVIA ARANGO MONTENEGRO Y LANTOIRA cásase con D. ÁLVARO JOSÉ DE NAVIA-OSORIO Y VIGIL DE LA RÚA (1684–1732), Fidalgo de Navia, III Vizconde del Puerto, e a partir de entón foi chamado o Pazo dos Marqueses de Marcenado, por ser tamén D. Álvaro o III Marqués de Marcenado (1717-1732).

Isto queda evidenciado nos brasóns das columnas xónicas da portada do pazo. Na columna esquerda, en pau, unha “M” coroada dos MONTENEGRO, sostida dunha torre da que saen tres lanzas dos LANTOIRA. Abaixo un escudo brasonado cunha banda, a banda dos NAVIA ARANGO do brasón terceiro do escudo dos marqueses de Ferrera, aínda que falta estar engulida en dragantes. Parece raro que este fora un erro dos canteiros, polo que podería darse a outras interpretacións, como veremos.

Armas dos Montenegro

Na columna destra, a “M” coroada dos MONTENEGRO, a torre superada de tres lanzas dos LANTOIRA, e abaixo un escudo brasonado cunha barra, posible dos NAVIA-VILLAAMIL de Navia, aínda que, como no caso anterior, faltan os dragantes.

Segundo o vemos nós, parecería que os brasóns, tanto o da banda como o da barra, se fixeron a posteriori de facer o pazo, dado que os brasón dos MONTENEGRO e LANTOIRA están feitos en baixo relevo evidente antes de montar as pedras da cachotería, e os escudos brasonados coa banda e coa barra, están gravados na pedra cando xa estaba asentada. Parécenos que foi así, por lóxica, posto que senón terían a mesma factura que os anteriormente mencionadas.

Armas dos Lantoira

O Marquesado de Ferrera é título de Castela, e foi concedido en 1697 polo rei Carlos II (1665-1700) fillo de Felipe IV, a D. JUAN ALONSO DE NAVIA Y ARANGO (Avilés 1659-1731) I Marqués de Ferrera.

Marquesado de Ferrera

Previamente D. Juan fora Vizconde de la Herrería, pois Felipe IV en 1631 e 1644 dita Reais Cédulas que ordenan ser previamente vizcondes antes de ser nomeados Condes ou Marqueses. Todo por cuestión fiscal, pois así estaban obrigados a pagar dúas veces os tributos de lanzas e de media anata.

Os tres Escudos de Armas que hai sobre a portada son, como veremos, claro reflexo dos que hai baixo o enterramento da Igrexa parroquial de Santiago Apóstolo.

ESCUDO ESQUERDO

Escudo español, partido e cortado de dous, con seis cuarteis. Timbrado con casco de fidalgo cabaleiro, mirando á destra, viseira baixada e catro grilletas á vista, rematado cun gran penacho de plumas repartidas a destra e sinistra. Está sostido por unha voluta apergamiñada e por dous soportes de leóns lampasados que apoian as garras no contorno, un a cada flanco.

Primeiro cuartel: un castelo de tres torres e de cada unha delas sae unha lanza. Son armas dos LANTOIRA (En campo de sinople, un castelo de ouro, con tres torres e de cada unha delas sae unha lanza de sable. Tal e como se ven os esmaltes no primeiro cuartel do escudo esquerdo do retablo da Marquesa na igrexa parroquial de Castropol).

Segundo cuartel: Unha árbore da que colga unha espada cargada ao longo, por un escudo elíptico burelado. O todo sinistrado dun crecente contornado (coas puntas cara á sinistra). Son armas dos DONLEBÚN (En campo de gules, unha árbore de ouro da que colga unha espada co puño de ouro e cargada, ao longo, por un escudo elíptico de borde de ouro e burelado de sable. Tal e como se ven esmaltes no terceiro cuartel do escudo esquerdo do retablo da Marquesa na igrexa parroquial).

Terceiro cuartel: Unha “M” coroada. Son armas dos MONTENEGRO (En campo de azur unha “M” de ouro coroada de ouro. Tal e como se ven esmaltes no segundo cuartel do escudo esquerdo do retablo da Marquesa na igrexa parroquial).

Cuarto cuartel: Dous lobos pasantes en pau. Son armas dos OSORIO ou OSSORIO. (En campo de ouro, dous lobos pasantes de gules, colocados en pau)

Quinto cuartel: Unha banda. Puidese atribuírse esta banda ás armas dos NAVIA, pero a banda non está engulida en dragantes (En campo de gules unha banda de sable engolada en dragantes dentados de sinople // Ou dos NAVIA de ANLEO (En campo de sinople unha banda de gules engulida en dragantes de ouro lampasados. Esmaltes dos NAVIA de ANLEO no retablo do altar maior da igrexa parroquial de Ribadeo).

O brasón da banda soa sen engulir en dragantes, pode atribuírse as Armas dos GARCÍA DE LA VEGA (En campo de ouro unha banda de gules) // Tamén dos FERNÁNDEZ ROCES (En campo de gules unha banda de prata) // Tamén dos GONZALEZ da Casa de Luarca (En campo de ouro unha banda de gules).

Sexto cuartel: Unha árbore á que están arrimadas cinco lanzas, tres a destra e dúas a sinistra. Son armas dos LANZÓS (En campo de gules, un carballo ó que están arrimadas cinco lanzas de prata cos mangos de ouro, tres a destra e dúas a sinistra). Así aparece no escudo de 1674 do Pazo de Pividal ou de Miranda en Abres.

ESCUDO CENTRAL

Escudo español, semipartido de un rasgo e cortado de dous, con cinco cuarteis. Timbrado con casco mirando a destra (enterramento) ou a sinistra (no pazo), propio dun cabaleiro fidalgo, viseira baixada con catro grilletas á vista e cun gran penacho de plumas, tres a destra e tres a sinistra. O escudo do enterramento está sostido por dúas flores cerradas e por dous tenantes con figuras de anxos que o aguantan polo contorno, un a cada flanco. No escudo da portada o sostén está formado polo que parecen pétalos de flores ou linguas de auga dun mergullo (chapuzón), e os tenantes son anxos similares aos anteriormente descritos.

Primeiro cuartel: Unha barra engulida de dous dragantes lampasados. Parecen ser Armas do MARQUÉS DE SANTA CRUZ DE MARCENADO. Pero observando o conxunto dos brasón do escudo, vemos que todos os cuarteis son os mesmos que os do MARQUESADO DE FERRERA, colocados en distintos cuarteis, entendendo que o escudo é FERRERA.

Segundo cuartel: Un castelo con torre de homenaxe da que saen tres lanzas. Son armas dos LANTOIRA. Os esmaltes son iguais aos do escudo esquerdo do Retablo da Marquesa, descritos en artigo previo (en Ribadeando e tamén en La Comarca del Eo, 10 Febreiro 2024)

Terceiro cuartel: Seis corvos en dous paus de tres, mirando a sinistra (En campo de prata, seis corvos de sable, en dous paus de tres, mirando a sinistra). Son armas dos CUERVO, contornadas das dos ARANGO, pois en ARANGO os corvos miran á destra, tal e como se ven, no escudo do Marqués de Ferrera. Ambas armas proceden de Pravia, dos CUERVO Señores do val de ARANGO (Francisco Sarandeses, Heráldica de los apellidos Asturianos, Oviedo 1994, p.62). Tamén vemos os corvos dos CUERVO e dos ARANGO mirando a destra no cuarto cuartel do escudo de Armas de 1726 da Aduana Vella, de D. CARLOS MIGUEL ACEVEDO PARDO DE TABOADA (Escudos de Armas do Concello de Ribadeo, p.43)

Cuarto cuartel: unha “M” coroada. Armas dos MONTENEGRO.

Quinto cuartel: En campaña. Un barco acostado de dous castelos (un a cada flanco) con tres torres aclaradas con saeteiras.

Particular mención merece a descrición do barco. Trátase dun barco de vela dun só mastro central (maior) arborado e aguantado en candela por dous estais acalabrotados (formados de varios cabos colchados), un cabo firme a un bauprés de proa con bastante inclinación, e outro a un palo macho de popa sobre o que ondea un pabellón a modo de insignia de dúas zarpas. A única vela cuadra do mastro maior, está aferrada e cargada por alto (sen arriar a verga). O centro da verga está cargada de un paxaro grande volante (unha gaivota ou un mascato coas ás abertas) mirando a destra. Esta campaña puidese ser expresión dun exvoto dun salvamento. Teñamos en conta que a campaña é de moi raro uso en heráldica e ocupa a terceira parte inferior do escudo. Falamos de salvamento, pois na bovedilla de popa parece desenrolarse unha escena de dous homes na auga, un procurando o salvamento do outro. O todo, como xa dixemos arriba, sinalan ao Marquesado de FERRERA.

ESCUDO DESTRO

Está timbrado cun casco de fidalgo mirando a sinistra, o que denota bastardía en heráldica, aínda que se pode dar o caso de ser por cortesía en caso de estar afrontado con outro escudo, como no caso de matrimonios entre fidalgos, cousa que estaría xustificada si o enfrontamos a calquera dos dous escudos antes descritos. Polo que tería que estar colocado na sinistra do portalón e non na destra, segundo ó noso criterio.

Ambos escudos, o do Enterramento e o do Pazo, presentan exactamente a mesma colocación dos brasóns, con diferenza no cuarto cuartel con armas distintas. Descríbese como un escudo medio partido de un rasgo e cortado de tres, con sete cuarteis, un en campaña.

Primeiro cuartel: Castelo sobre terrasado con tres ameas, de cada unha das cales sae unha lanza. Son armas dos LANTOIRA

Segundo cuartel: Xaquelado en dúas faixas: unha en xefe de dous ordes e 10 pezas (5x5) e outra baixa de tres ordes e 15 pezas (5x5x5).

Terceiro cuartel: Unha “M” coroada. Son armas dos MONTENEGRO

Cuarto cuartel: 1) No escudo do enterramento. Cuartel partido. Parte dereita: cinco vieiras en aspa ou sotuer. Armas dos DÓRIGA (En campo de gules, cinco veneras de ouro en sotuer). Parte esquerda: Tres faixas. Puideran ser armas dos BARCIA (En campo de prata tres faixas de azur) // Tamén armas dos MADERA de Avilés e Xixón (En campo de prata tres faixas de azur) (Sarandeses, ibídem, p.79 e p.229). 2) No escudo do pazo: Cuartel cuartelado en catro. 1 e 4) Tres faixas. Armas dos BARCIA ou dos MADERA. 2 e 3) Cinco armiños en aspa ou sotuer. Son armas dos FROLAZ ou FROILA. Este apelido é dos descendentes da familia BERMUDEZ DE TRABA, acaso a familia feudal máis antiga de España, poderosísima no Reino de Galiza, educadores de reis. O primeiro FROILA é fillo de D. GUTIERRE MENÉNDEZ que falece no ano 950, e estaba casado con SANTA ALDARA (ILDUARA, ILDARA), filla do conde D. Ero de Lugo e de D.ª Adosinda. Irmán de FROLAZ era SAN ROSENDO, monxe bieito no mosteiro de Caaveiro, e bispo de Dumio e de Mondoñedo. San Rosendo no ano 925 era bispo de Iria e de Compostela. Virrei da Galiza nomeado polo rei D. Sancho I (895-929) coroado en Santiago de Compostela o 16-abril-926 polo arcebispo Hermenexildo (Nós, nº707, 27-set-2022. “OS REIS E RAIÑAS DA GALIZA. 1000 ANOS DUN REINO DE SEU”). San Rosendo no ano 937 funda o Mosteiro de Celanova xunto co seu irmán FROILA que estaba casado con Dª SARRACINA. D. Froila e Dª Sarracina tiveron por fillo a D. RODRIGO FROILA, cuxo irmán foi o conde D. PELAIO GUTIÉRREZ, casado coa condesa Dª ELVIRA (Padre José Santiago Crespo del Pozo, Blasones y Linajes de Galicia, volume II, p.208)

Quinto cuartel: Unha banda. Pode ser brasón dos NAVIA, dos GARCÍA DE LA VEGA, dos FERNÁNDEZ ROCES ou dos GONZALEZ da Casa de Luarca; tal como comentamos arriba, e os esmaltes como no retablo do altar maior da igrexa parroquial de Ribadeo (Escudos de Armas do Concello de Ribadeo, p.168)

Sexto cuartel: Un lobo cebado (que leva algo nas fauces) cara a sinistra, embarcado nun bote a flote ou sobre a auga. Brasón descoñecido para nós.

Sétimo cuartel: En campaña. A destra un castelo, sinistrado de tres lanzas á destra e unha árbore sen copa; unha serie de tres lanzas e unha árbore sen copa, e doutra terceira serie de tres lanzas e unha árbore sen copa. Brasón descoñecido para nós.

Estes prezados escudos de Armas do Pazo dos MARQUESES DE FERRERA ou de SANTA CRUZ DE MARCENADO, presentan as variadas ramas dos seus enlaces familiares, e con sorpresa vemos que tamén forman parte desta familia de marqueses os ancestros dos MADERA, actuais donos do Pazo, e que o restauraron luxosamente para que non caera de vello como está pasando coa Casa dos VALLEDOR. E unha pena que tamén estando na súa man a reparación e disfrute da Torre dos Moreno de Ribadeo, non reciba o mesmo trato de favor para acabar de restaurala antes de que caia nun montón e, por desgracia, mate a alguén. Non digo máis nada. Ata outra.

20240311

¡Y SIGUE EL PERRINCHE! José María Rodríguez Díaz (2010)

    Por desgraza, a Área Sanitaria de Burela pasou a mellor vida non tanto tempo despois, con consecuencias de todos coñecidas en relación á prestación de servizo ós residentes mariñáns, e en contra da opinión de futuro (entendo que xustificada dun xeito crédulo) de José María...

Sábado, 03 de julio de 2010

¡Y SIGUE EL PERRINCHE!

• Publicado por jmrd_ribadeo a las 11:55

¡Pues mira que no tenían por donde atacarle! Inversiones descomunales en el Gayás, los pluses obscenos de los altos cargos, las piscifactorías en zonas LIC, las legalizaciones en Barreiros con dinero público y, si quieren, las mismas carencias que tiene el hospital, como su ampliación, la acumulación de pacientes en las listas de espera o la demanda de más dotaciones y servicios, que a todo esto yo mismo me sumaría con gusto. Pero no; la tomaron con el área sanitaria. Se trataba de derribar al coloso y para eso todos los medios son buenos, sobre todo aquel al que la gente es más sensible: la salud. Pero en su obcecación no contaron con que la gente, aunque fácilmente manipulable, no es ciega ni sorda y sabe que para hacer oposición no vale todo. Sólo lo justo.

Va ya para un año que a alguien se le ocurrió que la única forma de movilizar a la gente de la Mariña contra el gobierno de Feijoo era darles por donde más les dolía: la sanidad. Con este fin crearon la Plataforma Pro Defensa del Hospital. Y tocaron el cornetín llamando a combate. La respuesta no se hizo esperar. Había llegado la hora de presentar batalla. Los jefes de filas y los comprometidos en la militancia empezaron a acudir al desfile, arrastrando con ellos a la tropa formada por algunas asociaciones incorporadas a veces con sólo la fraudulenta decisión personal de su presidente, y demás entes con intereses en la batalla. Y en la lucha siguen aún enfrascados, va ya para un año, sin el menor atisbo de cansancio. No voy a entrar en la guerra de cifras sobre el éxito de la manifestación del día 26 en Burela. Y no lo hago porque los argumentos y las razones no dependen de las mayorías.

Esta historia empezó hace un año con unas desatinadas declaraciones de la Sra. Conselleira de Sanidad, que la Plataforma aprovechó y utilizó como arma arrojadiza contra Feijoo. No importa que poco después, el día 4 de octubre del año pasado, el Sr. Feijoo proclamara ex cátedra, en voz alta y solemnemente, el día de la Festa da Faba en Lourenzá, que el área sanitaria del Hospital de Burela era inamovible. No basta, tampoco, que desde el Parlamento se confirmara formalmente la postura oficial del gobierno sobre la inamovilidad del área sanitaria del Hospital de Burela. La memoria de la Plataforma padece graves lagunas y no recuerda ni las palabras de Feijoo ni las explicaciones de la Cámara, Sólo las de la Conselleira. Menos aún les convencen las promesas de que el hospital será reforzado en personal, dotaciones y servicios, y que se sucedan los reiterados desmentidos del PP sobre la desaparición del área sanitaria, su verdadero caballo de batalla. Ni se sonrojan, siquiera, porque el PP haya sacado a luz pública la intención del anterior gobierno del bipartito de trasladar la gerencia del Hospital de Burela a Ferrol. La consigna es no escuchar el canto de sirena del PP y seguir adelante con la monserga, haciendo suyo el lema que Pablo de Tarso le recomendaba a Timoteo para expandir el mensaje: argue, obsecra, increpa, opportune et importune.

Y ahí siguen, inmunes al desaliento, tergiversando la verdad y manipulando la realidad como arma de confrontación política. No les preocupan los decretos de Zapatero sobre las jubilaciones y los despidos. Menos les preocupan los cinco millones de parados que se avecinan. Ni la bajada salarial de los trabajadores sanitarios. Zapatero no es el objetivo de esta guerra. El objetivo es generar alarma social contra Feijoo por haber cometido el pecado de desalojarles de las ubres de la Xunta.

Ni siquiera mencionan el proyecto del PP de que la gestión de los Centros de Salud, que dependían de Lugo, pasará ahora a depender de Burela, dotando así al Hospital da Costa de mayor protagonismo. Todo el esfuerzo del PP para convencerles es inútil. Porque pertenecen al grupo de aquellos que aures habent et non audient. La consigna no admite matices. Es luchar hasta el final. Todo vale para derribar al PP.

En todo caso, está de sobra comprobado que la eficacia de una buena gestión, de la sanidad en este caso, y en su ámbito puramente administrativo, tampoco depende, si se me apura, del lugar en donde radique la dirección. Lo que realmente importa es que sea eficaz. Como decía un líder político de infausta memoria, es igual gato blanco o gato negro, si caza ratones. Por lo que a mi toca, no me importaría que estuviera en Santiago o en Madrid si los servicios que ha de prestarme me satisfacen. Miren, sino, el funcionamiento de otras empresas modélicas dirigidas, sin embargo, desde lejanos despachos. Como tampoco se puede pretender que aquellos servicios de escasa utilización tengan que estar disponibles en todos los hospitales de Galicia. Sería un gasto inútil, irracional e incomprensible. En la administración sanitaria, como en todas las cosas, tiene que imponerse la racionalidad y el sentido común al margen de las ideologías e intereses de cada partido. Pero ya sabemos que la venganza y las pasiones políticas son actitudes irracionales.-

José Mª Rodríguez

Outros Artigos de José María.

Mira ti por onde... o día do home

Captura de pantalla da páxina web https://internationalmensday.com/30-great-men-women-quotes/

Mira ti por onde... o día do home

    Sabido é a facilidade de distorsión, mentira e atracción sobre determinados temas, desenfocando e esquecendo outros, que teñen algúns políticos, entre outras persoas. É evidente que non hai tempo como para ir refutando todas as barrabasadas ('cualificativo xenérico') que algunha persoa vai dicindo, para canto máis se se trata de todo un colectivo. Tamén para evitar a 'polarización efectiva/afectiva ó tender a testar máis 'ó contrario' (ver https://www.eldiario.es/cultura/experimento-cueva-ladrones-enfada-politica_129_10910557.html). Por iso, e a pesar de todo, a grande maioría das veces hai que pasar (xa non digo 'o mellor é', senón 'hai', a secas).

    De calquera xeito, ás veces, e mesmo sen pretendelo, chégase á refutación ou á ridiculización desas mentiras ou ironías autoafirmadas. Iso me pasou hoxe mesmo a conta de algo dito por unha grande troleira (porque leva dito moitas trolas, está documentado) da capital do reino. E é que con motivo da celebración do día da muller, preguntou algo así como 'E para cando a celebración do día do home?'. Pois ben, ese día lévase celebrando anos (dende o 1992, como pode verse na súa páxina web) o 19 de novembro, se ben nun sentido que non lle daba a presidenta. Pódese ver tamén na Wikipedia (polo momento, en castelán ou en inglés, pero non aínda en galego) que apunta a corrixir a masculinidade tóxica, facer fincapé na diversidade fronte a roles de xénero ríxidos, promover modelos masculinos positivos (por exemplo, homes de vidas 'normais' fronte a estrelas de cine ou deportistas célebres) ou a mellorar a relacións interpersoais de xénero e promover precisamente a igualdade de xénero. Iso non quita con que os intentos de facer del dun 'anti día da muller' vexan a súa recompensa na discusión da súa necesidade, xa que 'hai anualmente un día da muller e o resto son "dos homes"'.

20240310

Hoxe, pola paz

 

Hoxe, pola paz

    Ata trinta persoas congregámonos hoxe nas escaleiras do concello de Ribadeo. O motivo, igual que os domingos anteriores, o reclamar a paz, o lembrar que hai que constríla, o lembrarnos a nós mesmos a súa necesidade. Primeiro, eu mesmo, logo Evaristo, Jesús Irigoyen e Xosé Ángel Salvatierra, dixemos unha palabras sobre a paz, sobre o transcurso de diversas guerras, mesmo esquecidas como no Sahara, sobre a hipocresía arredor das guerras, sobre a existencia de diversos grupos pola paz, ou desexando a mellor elección ós portugueses en eleccións, antes de lembrar que o próximo domingo estaríamos alí mesmo e coa mesma idea, e rematar co Grândola, vila morena que xa é tradicional nestes encontros.

    Non fixen gravación, pero  no meu caso levaba un apunte que me servirá agora para tentar achegarme ó que dixen:

    En primeiro lugar, lembrar para que estabamos alí. A procura da paz, a lembranza da necesidade, o traballo de construción, das condicións para que teña lugar.

    Logo, lembrar e lembrarme que non son antisemita, pero creo que o estado israelí é criminal. Non son antiruso, pero penso que Rusia agrede a xente do pobo na Ucraína. Non son antipalestino, pero Hamás perpetrou unha matanza. Non son antiucraíno, pero o estado ucraíno castigou ó seu propio pobo no Donbás.

    Lembrar que, como di a canción, 'As cousas son importantes, pero a xente o é máis. Viva a xente!'

    Cousas que nos lembran que as estruturas de poder moitas veces están contra as persoas. Claro, esas estruturas están ruladas por xente con moito poder e intereses moi fortes. Con cartos, medios de difusión, exército... contra, pola súa propa vontade, pobos moitas veces desinformados e sen defensa equivalente.

    Lembrar tamén que dende a segunda guerra mundial, 158 000 millóns de dólares  foron transferidos de EEUU a Israel en 'axuda militar', a maior transferencia de tal tipo de fondos da historia. É dicir, dende o Irgún, banda extremista predecesora do Tsahal, do exército israelí, e a explosión no hotel Rei David de Xerusalem en 1946, con máis de cen mortos. E pregúntome, que porcentaxe desa cifra de 'axuda' representa a axuda humanitaria sobre a que están a bombardear mentres a xente tenta recollela para sobrevivir? E, que absurdo de intereses mantén o absurdo de axuda para armas ó tempo que a 'axuda humanitaria'?

Unha historia de Suso Peña. O Chalet dos Castros

    De xeito dixital (e de varios enderezos diferentes) chéganme uns cantos comentarios sobre unhas fotos de Suso Peña que segundo parece, a apareceron na revista Teima, 'a primeira revista en galego da segunda metade do século XX', que se editou en 1976/1977 pola 'Sociedade Galega de publicacións'.

    A cousa vai sobre o Castro da Devesa. Na procura de máis información, chego a que Teima está accesible na rede, e en concreto no número 10 (17 de febreiro de 1977) atópanse as fotos e textos de Suso, que recollo para axudar a difundir. Os comentarios recibidos pola rede, resúmoos ó final.


    Os comentarios recibidos fórono a raíz da nova na Voz (9/3/2024) titulada "El chalé más caro de A Mariña, de súper lujo y sobre un acantilado en Ribadeo, se vende". Facían fincapé no seguinte (que non comprobei):

- O chalé está construído sobre un cemiterio medieval (e que logo se tería datado entre o S.IV e X) e/ou sobre un castro.

- Cando se sacaron as fotos xa se tiñan algo removido os ósos.

- Quen tería encargado o chalet tería sido un tal Basanta, presidente daquela do Colexio de Arquitectos (non aparece se a nivel provincial ou outro), relacionado co ministerio da vivenda e sendo el quen tería que dar o visto ós planes urbanísticos locais.

- Tras a súa morte e a da súa dona, a filla vendeuno a alguén afincado en Monforte, que debe ser aínda o propietario que o puxo á venda.

- A construción entre o camiño e o mar foi desbloqueada en comisión municipal, non en pleno. Posteriormente á aprobación da solicitude de construción, tería volto a bloquearse. De xeito paralelo, teríase aprobado o plan de ordenación urbana de Ribadeo, que permitiu a construción do edificio á beira da Aduana.

20240309

EL MOMENTO POLÍTICO ACTUAL EN RIBADEO. José María Rodríguez Díaz (2010)

    Un comentrio político en perspectiva.

Sábado, 26 de junio de 2010

EL MOMENTO POLÍTICO ACTUAL EN RIBADEO

• Publicado por jmrd_ribadeo a las 19:10

Hay veces que no resulta fácil sentarse a escribir. Sobre todo cuando la noticia que hay que dar es que no hay noticia. Las riadas, que cogieron a mucha gente desprevenida, ya no son noticia. Porque agua pasada no mueve molino. En todo caso lo será estos días la reparación de los desperfectos ocasionados por ellas, que parece que ya dieron comienzo. Esperemos que de este triste acontecimiento se sepan sacar las oportunas lecciones para el futuro. Aunque siempre queda la duda de si quienes utilizan la política para cosas ajenas al bien común pueden aprender la lección o volver a cometer los mismos errores. El tiempo lo dirá.

Después del sonoro culebrón al que estuvo sometida la política municipal ribadense con el tema de la moción de censura, con los Presupuestos municipales como telón de fondo, las aguas volvieron ya a su cauce. Y aunque no satisfacen a todos, ni sacia la avaricia de los funcionarios, los Presupuestos parece que ya están en vigor, según manifiesta el alcalde, y el gobierno municipal ya puede aplicar los gastos e inversiones que se contemplan en ellos. Y la gestión municipal, aunque de vía estrecha, seguirá su curso hasta agotar la legislatura. ¡Quién se lo diría a algunos hace cuatro años!

Cuatro años en los que los grupos políticos en la oposición tuvieron comportamientos distintos. El PSOE que, creyendo como Dante que la vida es una comedia, se dedicó al teatro y a la buena vida, con engañosas actuaciones, 'a ver si pican', decían. El grupo independiente de UPRI no escatimó esfuerzos ni trabajo para estar a la altura de las circunstancias, aunque raras veces sus aportaciones hayan tenido eco en la política municipal. El PP, calificado por el PSOE como colaboracionista por sus apoyos a la gestión del gobierno local, fue el que mejor supo estar a la altura de las circunstancias, apoyando al gobierno en lo que consideró positivo para Ribadeo.

Pero, a un año escaso ya de las próximas elecciones, cada partido seguirá ahora su propia ruta independiente hacia la meta. La conquista del poder será su único objetivo, sin importar los medios para alcanzarlo. Volverán con sus programas, llenos de mentiras y fantasías, sin concesiones a la austeridad, porque no da votos. Eso queda para los sufridos vecinos. Pronto empezará la competición de ofertas sobre inversiones extraordinarias y de promesas a los futuros votantes. Estos, por su parte, entretenidos en los mundiales de fútbol, prefieren no enterarse de la política. En estos momentos se ignora aún el nombre de los candidatos que van a encabezar las listas de concejales a la alcaldía en cada partido. Corre cierto rum-rum sobre la reaparición de alguna de las viejas glorias de la política que, deslumbrado por la luz engañosa de los fuegos fatuos del poder, abandona su gabinete de 'negro', y parece que se dispone a tirarse al vacío en aras de ofrecerse como salva patrias del pueblo. Veremos qué dicen los votantes. Y aunque es verdad que esos mismos políticos han desprestigiado lo que la política tiene de noble, no han logrado acabar con lo que tiene de morbo para la gente. Por eso, ha llegado el tiempo de las quinielas. ¡A apostar!

Mientras tanto el gobierno municipal sigue a lo suyo. Sin la aguja del reloj de O Cargadoiro que marque sus tiempos, sin el apoyo que exige la fidelidad de las fuerzas vivas municipales, sigue poco a poco avanzando hacia la meta final. Y mal o bien, según para quien, las cosas van marchando. Gobernar con sólo cuatro concejales no habrá sido fácil. Se han cometido y cometen muchos errores, sobre todo de enfoque, en sus actitudes, en sus gastos, en sus prioridades. Pero han gobernado y no lo han hecho peor que otros, sino más bien al contrario. ¡Ojalá que esta experiencia les sirva para fijar mejor sus objetivos y corregir actitudes hacia una gestión distinta en la que los ciudadanos estén por encima de los intereses ideológicos o partidistas! Estaremos atentos a su programa como lo hemos estado a sus acciones. Porque, en la política, como en todo, obras son amores y no buenas razones.-

José Mª Rodríguez

Outros Artigos de José María.

Do pasado ao presente e ante o futuro. Pablo Mosquera Mata

Do pasado ao presente e ante o futuro

1ª entrega

A nosa Mariña, provincia de Mondoñedo do antigo reino de Galicia, Diócese Britoniense-Dumiense, é un Territorio con patrimonio histórico que viviu da agricultura, a minería e a pesca, así como daqueles teares para o liño, muíños de fariña, e fábricas de salgadura de sardiñas e arenques, sen esquecer os estaleiros que construían barcos para Sargadelos e posteriormente para as costeiras ao bonito, onde San Cibrao foi o segundo porto da provincia. É fundamental analizar, coñecer e recoñecer o que significou a caza da balea e a industria de Sargadelos coa súa flota de 22 buques, que transportan armamento, ferro forxado e porcelana, e xustifica a creación dunha aduana de cuarta categoría dependente da de Viveiro. A balea foi a primeira industria transformadora en obter do mamífero o saín que actuaba como aceite na Idade Media. A industria en Sargadelos foi unha actividade que supuxo os primeiros fornos de fundición da Península Ibérica, unha fábrica de armas, unha fábrica de cerámica, pero tamén sería básica para a normativa que serviu para organizar a primeira lei forestal do reino de España.

Pero voume centrar na actividade pesqueira. No ano 1973 son máis de 3000 as persoas dedicadas a esta actividade. A provincia de Lugo, que algúns descoñecen corresponde á Galicia Cantábrica, conta cunha frota pesqueira rexistrada de 369 embarcacións. Aínda que con dúas puntualizacións: os barcos son vellos e de madeira. Os portos non reúnen as condicións de calado ou servizos para equipar os buques e xestionar as capturas. A pesar diso, é a actividade económica máis importante da provincia de Lugo.

Segundo describiu o patrón maior da Confraría do porto de San Cibrao en 1972, Marcelino Mosquera "Chelito", no primeiro cuarto do século XX produciuse unha frenética actividade marítima que conformou veleiros para o transporte de mercadorías. Neses barcos que navegaban por todos os mares peninsulares forxábanse dende pequenos homes mariñeiros que comezaron sendo "chos-muchachos" e pasaron a recibir o título de patróns na Escola Oficial de Náutica.

Os costumes a bordo establecían tarefas para cada un dos tripulantes, ata que chegaba o momento de acender a "lantia" -luz de bitácora- na que a tripulación se dirixía á popa a rezar e descansar ata que soaba a voz do "rancho"! Cada garda duraba catro horas antes do cambio.

Dende A Vila Mariñeira de Foz, o seu cronista e gran amigo Suso Fernández publicaba en 1973: como hai unha formidable frota pesqueira e cinco estaleiros ademais da tradición da salgadura e da conserva ou a elaboración de artes de pesca onde aquelas mulleres do lugar eran as mellores artesás. A todo o dito hai que engadir a actividade nos portos de Celeiro, Ribadeo, Burela e Vicedo. Deixándolles ben claro aos actuais veciños da Mariña que moito antes da instalación da fábrica de Inespal -ALUMINA ALUMINIO- a costa máis setentrional de España contaba cunha actividade marítima pesqueira moi importante que daba emprego e riqueza á Galicia Cantábrica.

No ano 1974 tomáronse as medidas legais necesarias para instalar na Mariña un complexo industrial con dúas plantas, unha dedicada á alúmina e outra ao aluminio. Tal construción supón o desprazamento dunha impresionante cantidade de man de obra que ten un impacto humano brutal ata o punto de que algún autor a cualifica como un "claro símbolo da colonización". Pero tamén se xeran novas necesidades que transformarán o territorio; estrada para o transporte de mercadorías e traballadores así como o acceso directo á fábrica ou ao estanque onde se depositan os lodos vermellos. O antigo proxecto do século XIX da FEVE, que se concibiu nun principio para unir o cuartel de Ferrol coas fábricas de armas de Asturias, terá agora un importante destino, o traslado de mercadorías da planta de aluminio. De 1976 a 1980 realizouse unha das obras máis importantes no pasado, presente e futuro, que é o porto que desde Morás será asentamento de buques de gran calado, pero que non utilizará a dársena norte para tráfico xeral -a concesión rematou no seu primeiro tramo en 2022-.

Tres feitos requiren unha análise moi especial debido aos cambios que se producen no medio. A balsa de lodos vermellos -cunha capacidade de vinte e cinco millóns de metros cúbicos- e o encoro de Riocobo -cinco millóns de metros cúbicos de auga embargada do río Covo-. A central térmica situada nas Pontes de García Rodríguez está considerada unha das máis contaminantes de España e foi unha alternativa necesaria cando a central nuclear da Roncadoira de Xove non prosperou por problemas sísmicos.

Tamén cabe lembrar e non esquecer a gran cantidade que supuxo para algúns a compra de 3709 inmobles, adquiridos pagando sesenta pesetas por metro cadrado de terreo cando o seu valor era de cento oitenta pesetas.

A cambio da ocupación en lugares pertencentes a Cervo e Xove onde se levantan os poblados de Riocobo, Palmeiro e A Veiga, que tratan de asentar a poboación unha vez que remata a fase de montaxe, e dende 1980, inaugurase a factoría que transformará as cargas de bauxita arribadas por mar ó porto da factoría, en alúmina e logo en bloques de aluminio.

O proceso non só cambia a estética da paisaxe. Aumenta a poboación. Incide na cultura tradicional galega coa cultura dos traballadores do aluminio doutras rexións de España, especialmente dos asturianos, onde se está a vivir unha crise moi grave.

As descargas de fluor, CO2, cadmino, cloro, cromo, comezan pola terra, o mar e o aire. Sabemos que estas substancias ​​teñen efectos negativos sobre a saúde e, co paso do tempo, vaise estendendo a sospeita dun aumento da morbilidade e mortalidade por enfermidades oncolóxicas.

Desde 1975 indúcese unha transformación integral nunha comarca galega mariñá, na que prima a industria e desaparece un mar de cultura, sobre todo no Concello de Cervo e no histórico Porto de San Cibrao, que paradoxalmente conserva ese nome, pero só se refire ao peirao da fábrica de aluminio.

Para continuar...

Pablo Mosquera Mata