Antes de fin de mes, o día 21, está previsto que amarinha.gal desenvolva unha nova actividade mensual, este vez relacionada coa Wikipedia. Un pouco como introdución, outro pouco como lembranza ou aínda para 'ir abrindo boca', queda aquí un pequeno escrito sobre o tema.
 |
| Collido da Galipedia, Lic. CC BY SA 4.0 |
Temos en común o coñecemento da Wikipedia. A Galipedia e o mundo
Se te achegas algo por internet, de seguro te terás metido algunha vez na Wikipedia. Se estás a ler isto, por exemplo, na coñecida como Galipedia, gl.wikipedia.org, a versión en lingua galega da enciclopedia. Para poder usala e beneficiarte dela, alguén tivo que programar unha wiki, e logo alguén tivo que compartir coñecementos, imaxes... En realidade, hoxe por hoxe, aínda que se fala máis da Wikipedia, a Fundación Wikimedia ten desenvolto toda unha serie de espazos asociados que complementan ás diversas wikipedias, como no caso da Galipedia. Asi, MetaWiki, MediaWiki, e Wikifunctions, enfocadas á coordinación, desenvolvemento e libraría de funcións, e as máis afastadas do usuario común. Pero tamén Commons e Wikidata: un, o repositorio multimedia do que collen os vídeos e as imaxes a Galipedia e as demais Wikipedia, e a outra, unha auténtica base de datos dispoñible para todo o mundo. Ou Wikispecies, Wikinews, Wikiversity e Wikivoyage, as wikis especializadas nos detalles dos seres vivos, nas noticias, en presentar os coñecementos académicos ou en facer de guía turístico a nivel mundial. E, xa máis achegados a nós, tomando os nomes que se lles deu no caso galego, Galizionario, Galilibros, Galifontes e Galicitas. Estes últimos, nome da versión galega, farían de dicionario, editorial de novos libros, editora en internet de vellos libros cando o permiten os dereitos, e citas en galego. De Commons e Wikidata, podemos obter pantallas con indicacións en galego, pero o que se visualiza é para todas as linguas, e aínda que por verse en diferentes linguas poida parecer o contrario, teñen a mesma información para todas elas. Polo contrario, o grupo Wikinews e compaña, pode traducirse e ter diferentes versións en cada lingua. Mais o meter datos, imaxes, texto, implica traballo de voluntarios, e dado o número de xente en Galicia, tense desistido na práctica dunha ‘versión galega’ delas.
Porque si, dende a súa creación vai para un cuarto de século, a Fundación Wikimedia, que mantén a familia de wikis, ten tamén medrado e recadado fondos de pequenas e grandes doazóns non só para manter os servidores, senón para un equipo técnico que desenvolva e faga medrar que xa hai, ou un equipo administrativo para xestionar cartos e a propia estrutura da asociación. Mais, aínda así, o traballo segue estando baseado en voluntarios e voluntarias.
Ben, falando da Galipedia, glwiki ten contidos ben diferenciados dos da eswiki ou da enwiki, aínda que algúns sexan traducións doutras versións. Así, “Vilaselán, Ribadeo”, non existe como entrada da enwiki nin de outra wiki a excepción da eswiki, onde é un pálido reflexo reducido da entrada na Galipedia. Claro, se nos imos a unha entrada como “Vía Láctea”, aparece nas tres versións anteditas, e pódese pasar dunha a outra. E aínda que non poña o mesmo, si que máis dun redactor en galego pasou ver se podía aproveitar algo do que aparece noutras linguas, co que pode presentar unha certa semellanza.
Semellanza, dentro da diversidade. Hai 17 anos un estudo amosou que a ‘calidade’ da enwiki xa era semellante á daquela louvada Enciclopaedia Britannica, e dende entón non deixou de mellorar. Pero mesmo daquela a Enciclopedia Espasa, o equivalente da Britannica, non recollía a entrada sobre a “Batalla de Trafalgar” no mesmo senso que a súa competidora inglesa, e hoxe nesa entrada da enwiki pódese atopar unha certa diferencia coa correspondente na eswiki, por moito que dunha se poda saltar directamente á outra. Algo semellante pasa coa entrada “Revolución galega de 1846” (glwiki) ou “Levantamiento de Solís” (eswiki), o que se pode apreciar xa só con fixarse no título.
O mundo da familia Wikimedia é amplo, de xeito que é case imposible abranguelo máis aló da superficie, a menos que te adiques só a iso. A Deus grazas, non é necesario facelo, aínda que estaría ben ter en conta algunhas cousas que soen pasar desapercibidas, como que se pode baixar un artigo ou un conxunto, en pdf, facendo un libro. Que se pode ver as versións anteriores dun artigo, e cando e por quen foron variadas. Que en xeral se poden obter en Commons imaxes de máis calidade que as que aparecen nun artigo da Galipedia ou outra Wikipedia. Que se pode dispor de xeito estruturado os datos dun persoeiro a través de Wikidata, que tamén ten unha linguaxe propia para facer a súa procura. Ou procurar algún que outro libro vello en Galifontes ou manual novo en Galilibros. Entre outras cousas, porque ‘a familia’ non só é ampla, senón multiusos, unha especie de ‘navalla suíza’ para o coñecemento. Así, na Galipedia podes atopar coñecementos xerais, como o decurso da Segunda Guerra Mundial, especializados nun campo concreto, como o ESO, Observatorio Europeo Austral, pero tamén a historia íntima dun recuncho de Galicia que terá dificultade en aparecer noutros lugares, como a evolución da poboación, toponimia, monumentos e historia temporal de A Devesa, da ribadense parroquia de Santalla da Devesa, reunidos nun só artigo.
Para rematar, tampouco se debería esquecer, séxase usuario, contribuidor, ambas cousas ou aínda ningunha delas, que a principal norma, guía para a edición, os chamados ‘cinco piares’, tentan garantir que esta enciclopedia, a Wikipedia, siga a medrar en cantidade e calidade. Poden resumirse como “Enciclopedia, neutra, libre, consensuada e cambiante”. Unha enciclopedia para aglutinar coñecemento común, que podes usar e á que podes contribuír e editar. Wikipedia é túa, é de todos e para todos. Usa e coida do patrimonio común. Ela e ti.
Antonio Gregorio Montes, (usuario:Agremon)
 |
| Collido da Galipedia, Lic. CC BY SA 4.0 |
