20191229

Aquí como en Viena 2019

Ribadeo, 28 de decembro de 2019. Non é unha inocentada. É o concerto da Banda Municipal de Música de Ribadeo, da nosa banda. Con algunha inocentada polo medio, si, como cando a presentadora sae a dicir -despois dun estrondo no interior- que o concerto se suspendía por unha caída do director nas escaleiras do interior do escenario.
Unha cita clásica en Ribadeo, tradición de Nadal e base social, cun auditorio Hernán Naval a tope e ó tempo, un ambiente entrañable, familiar, con risas no entramado como corresponde ó 28 de decembro, mais tamén con ballet como representación viva nalgunhas pezas, e a ledicia da música, en todas.
O concerto, con dúas partes, como xa é clásico. Unha primeira, innovadora, e unha segunda, tradicional. Máis un extra, neste caso, No belo Danubio Azul, e un remate, como mandan as edicións pasadas de Aquí como en Viena dende o primeiro así chamado o 26 de decembro de 1993, a Marcha Radetzky.
As obras da primeira parte, todas en primeira interpretación pola banda, estiveron dominadas pola mistura de épocas e lugares. Así, sucede por exemplo, no Bolero de Noël, mistura o Bolero de Ravel co típico canto de Nadal, con resultados sorprendentes, o mesmo que ocorre coas outras pezas.
Pero para min, a segunda parte, clásica, tivo un significado especial a causa da Marcha militr nº 1, opus 51 de Franz Schubert. E é que o 31 de xaneiro de 1992, o día da presentación da banda, na igrexa parroquial de Ribadeo, era a obra que abría o programa. É dicir, a primeira obra que interpretou a formación en concerto. Supoño que non sería o único en emocionarme. Non só porque había no auditorio máis dun músico participante naquela primeira actuación, senón pola interpretación escoitada.


Vídeo do Amencer de Así falou Zarathustra:



Vídeo de O segundo Vals:

20191228

María Vieites, novo Premio á mellor traxectoria profesional científica xove


Onte tivo lugar a X Reunión Galega de Xóvenes Investigadores no Extranxeiro. Nela foille entregado a María Vieites Díaz, investigadora no CERN e profesora na Universidade de Lausana, e ribadense, o Premio á Mellor Traxectoria Profesional Científica Xove.
O premio, para menores de 30 anos, foi concedido por AMIT – Gal, a Asociación de Mulleres Investigadoras e Tecnólogas de Galicia. A xuntanza desenvolveuse na Domus de A Coruña a instancias do Instituto de Investigación Biomédica de A Coruña (INIBIC)
María estudou no IES Porta da Auga, de onde pasou á Universidade de Santiago de Compostela, graduándose en CC. Físicas e facendo logo un Master en Física de partículas de altas enerxías, e a tese de doutoramento [Study of the B0 →ρ(770)0 K*(892)0 decay with an amplitude analysis of B0 →(π + π − )(K + π − ) decays] xa a cabalo entre Suiza e Galicia. Na actualidade imparte clase na École Polytechnique Fédérale de Lausanne, o que comparte coa investigación no CERN como Postdoctoral Researcher no grupo LHCb da Politécnica. Moi lonxe quedan xa os traballos para as feiras de ciencia de Ribadeo como os publicados nas 'actas de actividades' no IES Porta da Auga, como se pode ver no seu currículo.
--
Publicado tamén en https://fqribadeo.blogspot.com/2019/12/maria-vieites-novo-premio-mellor.html

20191226

sobre o borrador de Anteproxecto de Lei sobre dereitos de autoría e dereitos afíns no mercado único digital europeo

Por ser de interese xeral, a máis do particular para o blog, traduzo o documento Wikimedia España/Políticas Públicas/Consulta Pública 16 Diciembre (licenza Creative Commons recoñecemento compartir igual 3.0):

Opinión de Wikimedia en relación á consulta pública sobre o borrador de Anteproxecto de Lei sobre dereitos de autoría e dereitos afíns no mercado único digital europeo, pola que se incorporan ao ordenamiento xurídico español as Directivas UE 2019/789 e UE 2019/790
Este texto ten o propósito de contribuír a unha interpretación equilibrada e matizada da Directiva de Copyright no momento do seu transposición á lexislación española por parte do Ministerio de Cultura e Deporte. Os puntos de vista neste texto teñen o obxectivo de equilibrar e subliñar algunhas consideracións, incluíndo a protección dos dereitos das persoas usuarias, a aclaración dalgúns conceptos ambiguamente descritos na regulación ou a salvagarda do dominio público.

Foi enviado o 16 de decembro de 2019 ao Ministerio de Cultura e Deporte, seguindo o proceso de convocatoria de consulta pública anunciado na súa páxina web.

Contexto

O movemento Wikimedia traballa para preservar e recompilar o coñecemento e o patrimonio cultural e facelos libre e universalmente accesibles á cidadanía. No Estado español este movemento global atópase representado por varias organizacións formais e informais que actúan a nivel estatal, rexional ou temático. Tamén traballamos para empoderar ás persoas individuais no exercicio dos seus dereitos de acceso á cultura e o coñecemento. Neste caso, queremos poñer de manifesto nosa opinión con respecto a algúns aspectos a destacar da nova Directiva Europea que se debe adaptar á lei nacional.

Desde Wikimedia traballamos con distintos actores sociais, incluíndo bibliotecas, arquivos, museos, institucións gobernamentais e educativas. O noso obxectivo é facer que o coñecemento e a información sexan accesibles para calquera persoa de xeito libre e gratuita. Wikipedia é a nosa ferramenta máis coñecida e utilizada para alcanzar ese obxectivo, aínda que temos máis: Wikimedia Commons, un repositorio multimedia; Wikidata, a base de datos estructurados máis grande do mundo; Wikisource, unha biblioteca digital de publicacións en dominio público; e así ata outros 8 proxectos que permiten á sociedade liberar, estudar e compartir coñecemento en Internet.

Cabo destacar que Wikimedia, e en concreto Wikipedia, ten como un dos seus alicerces a correcta inclusión de referencias e o respecto absoluto ás licenzas e dereitos de autoría, exercendo en moitas ocasións un labor didáctica respecto diso entre a cidadanía. É a sociedade quen fai posible que todos estes proxectos (ou plataformas) funcionen. Son miles de persoas voluntarias (usuarios, segundo o texto da Directiva) quen están detrás da existencia desas plataformas e das organizacións que asinamos este documento. Foi esa comunidade de voluntariado a que decidiu crear unha organización sen ánimo de lucro para brindar apoio e impulsar os proxectos Wikimedia velando pola misión do movemento: conseguir que todas as persoas teñan acceso libre á suma do coñecemento e poidan contribuír á súa vez na súa construción colectiva, en calquera idioma e de xeito gratuita.

Wikipedia é o único sitio web entre os cen máis visitados a nivel mundial sustentado por unha organización sen ánimo de lucro. As plataformas de Wikimedia dependen do ecosistema de Internet. Durante os últimos anos quedou claro que as leis de dereitos de autoría da Unión Europea non están adaptadas nin á sociedade digital nin ao mercado único digital. Xurdiu un ecosistema de liberdade de expresión, pensamento e contidos; creatividade, innovación e acceso ao coñecemento; e, finalmente, a capacidade de acódelas usuarias non só de participar senón tamén de contribuír activamente no intercambio de información.

Este novo paradigma desafía profundamente os conceptos clásicos de dereitos de autoría. Desde Wikimedia estamos de acordo coa idea dun dereito de autoría modernizado para o mercado único digital. No entanto, durante as discusións e negociacións no proceso de redacción da Directiva dous grandes grupos de interese foron escoitados: por unha banda, a industria de contido ou a industria creativa, organizada desde fai décadas para protexer os intereses dos seus membros; polo outro, as grandes plataformas tecnolóxicas con ánimo de lucro, cos seus recursos financeiros e ganancias como principal impulsor. É fundamental que na fase de transposición da Directiva tamén se escoite unha terceira voz: a de quen crean este ecosistema digital tan aprezado, as persoas que son usuarias e creadoras de contidos na rede.

As organizacións firmantes, como entidades sen ánimo de lucro que traballan polo coñecemento libre, representamos ás persoas que len, participan, crean, comparten e distribúen información e contido: os usuarios, segundo a Directiva. Sen esas persoas Internet carece de sentido e, polo tanto, deben ser tidas en conta polo corpo legislador á hora de implementar a Directiva.

O considerando 2 da Directiva sobre dereitos de autoría aclara que esta regulación debe estimular a innovación, a creatividade, o investimento e a produción de novos contidos, tamén na contorna digital. Ademais, debe contribuír ao obxectivo da Unión Europea de respectar e promover a diversidad cultural, ao mesmo tempo que pon en primeiro plano o patrimonio cultural común europeo. As persoas que son usuarias de Internet non son receptoras pasivas de contido digital, senón co-creadoras que participan, crean, comparten e difunden información, contido e cultura. Para cumprir co considerando 2 na implementación da Directiva á lexislación española débese garantir o dereito de usuarios e usuarias a unha Internet libre, aberta e neutral. Tendo isto en conta, algúns apuntes ao articulado da Directiva son necesarios. A nosa opinión susténtase en e apoia as guías de transposición realizadas por Communia (The European Thematic Network on the Digital Public Domain). Tratamos de resumila a continuación.

Artigos 3-4
Os datos como xerme da innovación

Os artigos 3 e 4 tratan sobre excepcións na directiva que teñen o obxectivo de favorecer a minería de datos e textos en Internet. No primeiro caso, a excepción é específica para a contorna científica; mentres que no segundo a excepción ten carácter xeral; sendo contemplados para ambos casos usos tanto comerciais como non comerciais. Ditas aproximaciones son clave no desenvolvemento de solucións baseadas en recoñecemento da linguaxe e na aprendizaxe automática, tecnoloxías que hoxe en día xa marcan o liderado digital a nivel mundial.

As maiores barreiras para a minería de datos son de carácter técnico. Consideramos que os mecanismos de acceso a obras protexidas por medidas técnicas a miúdo non foron suficientemente probados e a miúdo requiren un investimento de tempo excesiva por parte de acódelas usuarias, quen frecuentemente non reciben unha resposta ou asistencia razonablemente áxil cando o seu acceso ao contido é denegado pese a ter o dereito legal a iso. Así pois, é de vital importancia que calquera incidencia ou problema experimentado por quen intentan acceder a contido protexido por medidas tecnolóxicas sexa resolto nun tempo prudencial.

Finalmente, tanto a excepción para minería de texto como a excepción para minería de datos non especifican como deben compartirse os resultados da minería de datos. A maior parte dos datos que as persoas dedicadas á análise e a ciencia de datos desexan compartir non poden ser substituídos de ningún modo pola obra orixinal suxeita a dereitos de autoría, pois esta foi reelaborada, trátase de datos derivados e non poden ser sometidos a ingeniería inversa para crear de novo a obra suxeita a dereitos de autoría.

Artigo 5
Por un soporte á educación e á formación que poida responder aos tempos actuais

No artigo 5, a lexislación europea trata de harmonizar o panorama legal no ámbito educativo requirindo aos Estados membros que implementen nas súas leis o mesmo conxunto mínimo de dereitos para actividades docentes no ámbito digital e transfronterizo. Desde Wikimedia quixésemos animar a abrazar a colaboración internacional na rede e as necesidades de formación continua actuais para estender a excepción cando os usos contemplados sexan asumidos tamén por plataformas de acceso aberto coa devandita vocación e institucións científicas ou culturais que, aínda que non teñan a educación como obxectivo principal, si estean xa incorporando a formación como parte do seu compromiso social.

É
importante que os equipamientos educativos, profesorado e alumnado non se vexan forzados a retirar a súa confianza na excepción cando as persoas que detentan dereitos pasen a comercializar licenzas que abasten os mesmos termos de uso cubertos por esta. Atopámosnos/Atopámonos ante unha oportunidade para ofrecer dereitos educativos a todos os equipos docentes e comunidades estudantís nunha ampla variedade de contornas de educación formal e informal.

Artigo 6
Permitir accións efectivas de preservación do patrimonio cultural

O artigo 6 da Directiva obriga aos Estados membros a incluír nas súas respectivas lexislacións unha excepción aos dereitos de autoría e dereitos relacionados que permita a elaboración de copias digitales con fins de conservación ou preservación de bens patrimoniales custodiados nas coleccións de institucións dedicadas ao patrimonio cultural.

Aínda que o artigo atópase alineado cos valores do movemento Wikimedia e a actual lei de propiedade intelectual contempla a posibilidade de digitalizar bens con fins de conservación, é desexable que a transposición deste artigo aporte claridade na definición do concepto de copia digital de conservación ou preservación.

Artigo 7
Ningún contrato ou protección tecnolóxica deben coartar os usos permitidos pola lei

O artigo 7 estipula que ningún contrato, non importa onde sexa asinado, ha impedir o acceso aos recursos garantido polas excepcións que se expoñen nos artigos 3, 5 e 6 (minería de datos e textos no ámbito científico, casos educativos e legado cultural). Ademais, o artigo 7 tamén estipula que ningunha medida de protección tecnolóxica ha impedir os usos permitidos por esas excepcións e pola excepción prevista no artigo 4 (minería de datos e textos para calquera propósito).

Desde Wikimedia recoméndase a implementación dunha norma xeral aplicable a todas as excepcións de dereitos de autor que xa están contempladas na lei de propiedade intelectual (incluíndo aquelas que protexen usos garantidos pola liberdade de expresión e artística como a parodia ou o pastiche) e todas as excepcións mencionadas na Directiva (incluíndo aquelas previstas nos artigos 4 e 8) para:

1.protexer cada unha das excepcións de obrigacións contractuales, e
2.asegurar o dereito de acceso e uso de contido protexido con medidas tecnolóxicas baixo calquera excepción, incluíndo aquel contido ao que se accedeu grazas a unha licenza.

Ademáis, recomendamos unha implementación que asegure que, ante calquera situación de bloqueo mediante medidas tecnolóxicas ao uso lexítimo previsto por unha excepción, esta poda resolverse coa maior celeridade posible sen haber de recorrer aos tribunais, feito que acaba tendo un efecto disuasorio ao acceso a eses datos.

Artigos 8-11
Fomentar a valorización e visibilidad das obras fóra de comercio

Os artigos 8-11 da Directiva teñen como obxectivo facilitar a digitalización e difusión en liña de obras que xa non se atopan dispoñibles para o público xeral por medio das canles comerciais habituais, sexa porque a súa traxectoria neste ámbito extinguiuse, sexa porque nunca transitaron por el. As beneficiarias destes artigos son as institucións ou organizacións dedicadas ao patrimonio cultural entendidas nun sentido amplo, tal como indica o considerando 13 da Directiva: poden beneficiarse deste artigo todas aquelas institucións ou entidades que preservan, conservan e poñen ao alcance do público coleccións de todo tipo de materiais, sexa con fins divulgativos, educativos, de investigación ou de difusión.

Ante o horizonte prometedor que traza este conxunto de artigos, é preciso que desde o Ministerio se organice unha mesa de diálogo específica entre representantes de todos os ámbitos do sector cultural, incluíndo representantes de institucións dedicadas ao patrimonio cultural, organizacións de xestión de dereitos e detentores de dereitos. Consideramos que a súa opinión sobre das condicións nas que unha obra pode ser considerada como fóra de comercio (fixando, por exemplo, unha data límite a partir da cal unha obra deixa de transitar polo circuíto comercial) debe ser escoitada e tida en conta.

Artigo 14
Garantir salvagárdaa ao dominio público

A protección que o artigo 14 supón para o dominio público garantirá que as reproducións de obras cuxos dereitos de autoría teñen expirado permanezan sen dereitos, ata cando se digitalicen. Esta provisión mellora a accesibilidad ao coñecemento e o patrimonio cultural por parte da sociedade con respecto á lexislación vigente no Estado español. O artigo 14 asegura que as reproducións de obras en dominio público non poderán protexerse con dereitos de exclusividade e, como resultado, pon barreiras ao fenómeno coñecido como "peche do dominio público". Propiciará a digitalización do noso patrimonio cultural e desde Wikimedia celebramos este primeiro intento para protexer o dominio público por parte dunha lei europea.

Alentamos ao Ministerio a incluír explícitamente esta provisión no texto de transposición da Directiva, clarificando o que se estipula no texto europeo: unha vez a obra orixinal entra no dominio público os dereitos das reproducións fieis, incluídos os das digitalizaciones, tamén han expirar. É importante aclarar que este precepto aplica ás reproducións fieis, independientemente de se tiveron lugar antes ou despois de que expiraran os dereitos da obra orixinal.

Artigo 15
Defender o acceso á información e a verificación de fontes

A transposición do Artigo 15 debe respectar o dereito de acceso á información. A capacidade para comprender o contido en Internet está estrechamente vinculada coas ligazóns enriquecidas. Estas deben incluír descricións e fotografías para fomentar o acceso á información. Sen eses datos, sería moito máis difícil navegar en Internet. Por iso é importante definir un punto de partida para entender cal é a duración ou a cantidade de contido que se atopa exenta baixo a permisión de uso para "extractos moi curtos".

Tamén é importante garantir o dereito a compartir e distribuír blogs e contido de revistas científicas e académicas en liña que non poden ser tomadas como publicacións de medios e xa que logo deben ser explícitamente mencionadas como exentas. De non facelo, estableceríanse unha serie de obstáculos para a difusión de artigos científicos e académicos, e tamén dificultaría a procura de información verificable online, afectando ao dereito de acceso á información. Ter acceso á verificación de fontes de información de calidade é imperativo para loitar contra as noticias falsas en liña.

Finalmente, o Artigo 15 xera unha nova capa de dereitos exclusivos por encima do copyright que protexen contidos non orixinais. Instamos ao Ministerio a trasvasar todas as excepcións e limitacións nacionais contempladas para os dereitos de autoría a esta nova capa.

Artigo 17
Evitar o bloqueo preventivo

O Artigo 17 e as medidas propostas sobre filtrado de contidos foron, sen dúbida, as máis polémicas durante as negociacións da Directiva. Desde Wikimedia mantivemos unha posición moi crítica porque pensamos que é necesario velar polos dereitos das pwesoas usuarias, sen as cales non habería contidos en Internet.

De momento, as medidas para implementar este artigo aínda están sendo revisadas pola Comisión Europea en consultas con comités expertos. Instamos ao Ministerio a esperar a que as guías de implementación resultantes destas reunións sexan publicadas para poder facer unha transposición en liña cos últimos acordos relativos ao debate europeo.

É crucial atopar un equilibrio que protexa as persoas usuarias na transposición á lexislación española e protexer tamén o acceso ao coñecemento fronte a ferramentas que non distingan se un determinado contido recae nunha limitación ou excepción. Desde o noso punto de vista, o Ministerio debe garantir na súa transposición que non se dean casos de contido legal retirado das plataformas.

Han de poñerse baixo a mesma consideración o establecemento de medidas efectivas para bloquear contido ilegal como o desenvolvemento de mecanismos para evitar que aquel contido legal -sexa de nova creación ou derivado lexítimo-, non acabe bloqueado por posibles fallos dos sistemas de filtrado automático. Pola contra, propiciaríase un ecosistema digital no que contidos de natureza satírica ou paródica (entre outros) puidesen ser retirados de xeito preventivo, afectando á liberdade de expresión da cidadanía europea na rede e contravindo o considerando 70 da Directiva.

Para rematar, desde Wikimedia consideramos que a salvagarda dos dereitos de persoas usuarias debe protexer por defecto os usos das excepcións e as limitacións da lei. As persoas usuarias deben dispoñer de oportunidades significativas para reafirmarse nos seus dereitos, e a carga de contido debe permanecer dispoñible para o público ata que non se determinou que un uso ciertamente infrinxe a lei.

Organizacións asinantes:

Wikimedia España
Asociación inscrita no Rexistro Nacional de Asociacións de España: Grupo 1, Sección 1, Núm. Nacional 597390 con CIF: G-10413698.

Amical Wikimedia
Asociación inscrita no Rexistro de Asociacións da Generalitat de Cataluña, núm. 43169 con CIF: G-65105082.

20191222

Una noticia sobre o ensino en Ribadeo e no mundo

Hoxe por fin logrei poñerme ó día lendo unha nova de ensino na revista Eduga. Trata da internacionalización de proxectos europeos en Ribadeo, en concreto neste caso no CIFP Porta da Auga.

Continúa por este medio unha internacionalización á que contribuín no seu día cos primeiros proxectos, baixo a dirección de Álvaro Doural no IES Porta da Auga. O primeiro deles, que no centro versou sobre as festas populares no entorno ribadense, daría lugar a un libro (que pódese atopar aquí -As Festas populares no entorno ribadense-, aquí -segunda parte-, e aquí -terceira- con outra parte tratando doutras festas do entorno. Tamén o segundo proxecto, liderado xa polo centro, versando neste caso para tódolos participantes sobre as feiras de ciencia,a máis de contribuír  internacionalizar a feira de ciencia ribadense, daría lugar a outro libro sobre a realización de proxectos, Science Fairs Throughout Europe (ou aquí, en partes en pdf: SFTE 1, SFTE 2, SFTE 3, SFTE 4).
A eles, proxectos Erasmus Comenius, seguirían outros, proxectos Leonardo, accións de mobilidade, etc, diversificando asemade os promotores (tanto APAGA, con Álvaro Doural, como sucesor directo, como O IES Dionisio Gamallo Fierros, e logo o IES de Ribadeo Dionisio Gamallo, ou o CIFP Porta da Auga. Estes deron lugar asemade a diversas publicacións, como "DALLA DIDATTICA ALLA E-DIDACTICS" en italiano, ou en versión en inglés "FROM DIDACTICS TO E-DIDACTICS", con dous capítulos con orixe en Ribadeo (non dispoñible na rede, mais subministrable a petición), vídeos, CD formativos, ponencias en congresos, etc, a máis de sobrepasar varios centeares de mobilidades de persoas en formación ó largo de Europa. Unha historia que está dispoñible a retazos e que é de esperar que se vaia completando.

21 de decembro, Galicia


Onte, 21 de decembro de 2019, ás 10:02 UTC foi o solsticio de inverno. E onte tamén foi o 39 cumpreanos do referendo do Estatuto de Autonomía de Galicia (que podes atopar aquí ou aquí, entre outros moitos lugares) vixente na actualidade, pois hai que lembrar que no ano 1936 houbo outro estatuto de autonomía de Galicia que foi aprobado en referendo, non chegando a entrar en vigor.
Hai outras cousas a lembrar en Galicia o 21 de decembro, como que Dona Urraca entrega un día tal a Xelmírez as Torres de Oeste, que gardan o fondo da ría de Arousa. (1121) Pero para iso, dun xeito máis amplo, está a entrada do día na Galipedia.

20191221

Unha árbore no Nadal 2019


Que non nos enganen: dúas novas económicas que afectan a Galicia

Temporal. Unha cancelación dunha actividade que me afecta polo Fabien. O tempo está tolo. E coa economía quérennos tolear.
Pode parecer que non teñen relación, pero as dúas novas de onte que remato de ler en El Economista e que afectan a Galicia coido que teñen relación co clima. Unha, que as contas do pasado ano sobre o medre das diversas autonomías estiveron abondo mal feitas. En concreto, sobreestimadas en 14 das 17 autonomías (o que leva a unha sobre estimación do 'medre' ds contas do conxunto de España). Entre elas, cun 2,2 % de sobreestimación, de Galicia.
A outra, fronte á petición dunha elecricidade máis barata das empresas electrointensivas, a nova de que hoxe teremos a electricidade máis barata de Europa. Hoxe, e as empresas, non nós.
Que Galicia medre menos do dito implica que houbo un trunfalismo para poñerse medallas e contabilizar, por exemplo, nas eleccións. Non debe ser doado levar unha contabilidade exacta a esa escala, mais a deriva cara arriba de 14 das dezasete comunidades autónomas de España debera facer pensar nun erro sistemático, non accidental, e polo tanto, máis doado de corrixir se se quixera. Ademáis, erros dese tipo tenden a desconectar a economía do entorno, facendo que uns indicadores vaian nunha dirección e outros noutra, perdendo ou mellor, ocultando, conexións e relacións entre cousas diversas, como a produción e o impacto ambiental. Onte mesmo, nunha charla en Ribadeo, Iván Lombardero deixaba claro que na actualidade parece haber unha correlación moi axustada entre variación do PIB e emisións de CO2. Un PIB calculado con datos semellantes ós que agora se corrixen pero que hai tempo que se sabe que non ten tanta relación co benestar persoal, e un CO2 causante -non único- do efecto invernadoiro extra que está a facer que a temperatura superficial media do planeta medre.
Por outra, que en España hoxe sexa a electricidade máis barata que no resto de Europa, como anunciou onte a ministra do ramo para rebatir as pretensións das industrias electrointensivas -léase Alcoa como exponente principal en Galicia- é algo que para comentalo cun mínimo de profundidade tería que dispoñer dun espazo moi superior ó que estou disposto a empregar, polo que van ir só algunhas pinceladas. Comecei o artigo dicindo que hoxe entraba o Fabien, é dicir, que os aeroxeradores teñen "materia prima" abondo (mesmo terán que parar algúns para que non queden destrozados por exceso de vento), e, despois das chuvias desta tempada, as centrais hidroeléctricas, tamén. Esta mesma semana anunciouse que por primeira vez dende que hai rexistro, España non tivo que recurrir ó carbón durante un día para producir electricidade, obviando que en algunha illa non se conseguiu polo sistema de xeración que hai alí. É dicir, enerxía prima gratuíta grazas a unhas renovables denostadas longo tempo por caras, ineficientes, difícis de usar de xeito continuado, etc. O caso é que o anuncio é para hoxe, esquecendo que de media non é así. E a media é o que importa... Pero é que ademáis, esa factura baixa 'non ten que ver' connosco, consumidores de a pé, cunha tarifa que non vai ser hoxe a menor de Europa, e uns custes de enganche que tampouco o serán. E o debate sobre o consumo enerxético / produción de enerxía estase a facer dun xeito monetario, totalmente illado dos presuntos acordos de redución de consumo enerxético -e polo tanto de produción- a pesar da súa validez cacarexada para propaganda. Con Alcoa, a compañía esquécese de que toda actividade emprendedora ten os seus riscos, e carga estes sobre os traballadores e a sociedade, empregando os mesmos traballadores como punta de lanza dos intereses empresariais a curto prazo e non dos intereses da sociedade a longo prazo. Por suposto que existe un problema se Alcoa se marcha -algo que a non moi longa prazo, como teño razoado noutras entradas, é previsible que faga- e por suposto que afecta a toda a zona e á economía galega. Mais a solución dentro dun sistema viciado como o actual tenderá a estar viciada de saída e a ser curtopracista e curta de miras. Así, entre outras moitas preguntas que se poderían facer:
- Hai algunha previsión de alternativas?
- Hai algunha visión de enxuague social conxunto dunha entrada de ingresos como a que representa Alcoa? (non me estou referindo a subvencións ou ós cartos do paro, senón algo máis profundo)
- Algunha consideración do problema de funcionamento dunha fábrica así no seu conxunto e non só no binomio enerxía-cartos? (co que se pon xa de comezo a vida ds persoas en función dos cartos, e non ó revés)
Vivimos nun mundo interrelacionado, e non podemos obviar que novas que aparecen como algo máis, ben lonxe de nós, en termos 'macro' nos afectan de xeito directo, e temos que miralas cun certo detemento, pois outra cousa será só deixarnos enganar.

20191218

Polas pensións


O autobús vai enchéndose: Ribadeo, Barreiros, Vilanova, Mondoñedo... aínda non son as sete e media e as prazas están todas ocupadas. Esta xente madruga. Ó traballo? En certo xeito si: ó traballo de defender os seus dereitos despois dunha vida laboral que xa ten rematado.
Vellos coñecidos a través dos anos, de toda unha vida, aumentan o seu círculo de amizades na loita común, transversal a traverso de desenvolvementos laborais moi diversos, sexo diferente ou idades nunha gama limitada, aínda que extensa.
Amence mentres as conversas cruzadas contemplan o futuro, o presente e o pasado: negro na imaxinación do que ven, gris como o día desapacible que amence e de cores de todo tipo e matiz na ilusión verquida sobre unha vida enteira.
A xeración que viu a inflexión da historia, dende os tempos duros social e económicamente da ditadura á esperanza da democracia e á actualidade de golpes sen control, con guante branco pero non por iso menos duros a medio prazo, volve a loitar.
Aínda que á volta á loita é dalgúns. A falta de participación coméntase e critícase camiño da manifestación en Santiago ou mesmo alí: máis de 700 000 maiores de 65 anos, é dicir, tres cuartos de millón de galegos afectados directamente pola idade, son representados na loita por unhas 500 persoas que marchan do Toural ó Parlamento. 1 de cada 1500. Hai moitos e motas que por diversas razóns non poden estar alí, mais o ‘Que loiten por min...’ pronunciado dun ou outro xeito, con esas ou outras verbas que veñen dicir o mesmo está na mente de moita xente. Algo parello a aquelo de ‘ande eu quente...’, mais neste caso máis ben hai xa friaxe que calor para moitas persoas en estado de necesidade. Quizáis quen vai no autobús, de media, non é quen máis necesita protestar polas súas condicións particulares: os loitadores e loitadoras foron loitando tamén para mellorar xa no seu día a día anterior, e son por iso conscientes de que é necesario facelo, é necesario defender os dereitos de todos, dos afectados que non van ás manifestacións ós que se verán afectados no futuro mentres notan no presente a afección de contratos-lixo.
E é que Modepen, a plataforma dos pensionistas, é transversal. Incide nas pensións, pero sendo conscientes de que antes houbo -hai- unha vida de traballo que dignificar, que uns traballadores que se afaigan a ser maltratados non teñen futuro tampouco como pensionistas. Ven claro que se se quere futuro, non se poden descoidar cousas como o coidado da Terra, como tamén o teñen claro e o están amosando os máis novos. Non, non é unha manifestación ‘clasista’, senón interclasista, multietaria ou feminista no sentido da conscienca do longo camiño por recorrer para igualdade e das oportunidades que representa esa comunidade. Por riba de partidos -que xa non ningunean o movemento do mesmo xeito que ó comezo-, de ideas sobre cousas concretas, a comunidade vai aumentado a camaradería. E a todas luces, despois de xa moito tempo de mobilizacións, está claro que continuará no futuro, pero tamén na aglutinación de máis xente e no aumento da súa influencia, seguindo unha traxectoria que atopa eco noutros paises. E trabando conexión e aproveitando sinerxias con outros movementos que sobrepasan o nivel local, como os ambientalistas, feministas ou altermundistas: outro mundo é posible, outra vellez, tamén.
--
 Escrito presentado no Parlamento e algunha foto:





 







Actores ribadenses

Non pretendo aquí deixar conta máis que dunha curiosidade: actores ribadenses que aparecen na IMDB, Internet Movie Data Base, unha páxina web completamente accesible de recursos cinematográficos. Poño só uns poucos, rstrinxidos a unha soa película: Os mortos van ás présas, película pola que cheguei ós datos. Aquí quedan algunhas das reseñas, que copio ó completo aínda que non o pareza:

Fernando Suárez is an actor, known for Los muertos van deprisa (2009)
Balbino Pérez-Vacas is an actor, known for Los muertos van deprisa (2009).

Luis Rodil is an actor, known for Los muertos van deprisa (2009).

José Torviso Fernández is an actor, known for Los muertos van deprisa (2009).

Juan Gegunde Vecino is an actor, known for Los muertos van deprisa (2009).

Joselo Gegunde is an actor, known for Los muertos van deprisa (2009).

A ilusión da arte

Imaxe do tríptico 'A métrica do ilusionismo'

Constrúe. Vive. Interpreta. Sinte: unha arte, arte.
Hai xa medio século que un libro, ‘Against interpretation’ (Contra a interpretación, de Susan Sontag) rematou de dar un novo sentido á arte, precisamente destilándoa como esencia de sentementos vividos polos sentidos (que nos tempos e significados actuais non é unha reiteración) despois de atoparse estes cunha obra. Así, a arte é basicamente humana, entrelazando técnica e sentemento de quen obra a creación artística co sentemento de quen a desfruta, pasando de interpretación razoada a sentida.
Ven isto a conto da exposición que dende estes días ata finais de febreiro presenta o Museo Provincial, A métrica do ilusionismo, obra de Caxigueiro.
Non fai falta ser experto en arte -existen, pero non son expertos en como ves ti a arte- para ter seguido a traxectoria de Caxigueiro. O seu compromiso sensible coa terra e as formas que transforma fano achegado, e polo tanto, sentido, pola xente de aquí, ó tempo que é a base da súa globalización sentimental. Dito así, sentimental, parece relatar cunha ambigüidade do sentimentalismo tal como se entende na expresión diaria de xeito moitas veces pexorativo: “Dado a deixarse levar por impulsos de afecto ou de emoción”. Mais non, hai que coller o primeiro significado que lle asigna o dicionario da Real Academia Galega, “Relativo ou pertencente á vida afectiva (...)”, mellor aínda que a terceira acepción, “Que trata de sentimentos ou que procura causar emocións” para entender que o efecto da obra é global, que afecta ós sentementos do público en xeral, aquí e na China.
A Métrica do ilusionismo, proposta que revisa series representativas de Caxigueiro en máis dun decenio, dende a escultura á poesía ou á fotografía, non esquece a liña anterior. Aprovéitaa e proxecta dun xeito ilusionante en sentementos a traverso de novas tendencias, mesmo solucións controvertidas, a narrativa, seriación temporal e universo social que forman o fío condutor da súa obra.
Será iso o que sintas cando a experimentes? Pois ‘O meu traballo non remata ata que non o amoso’ (L. Vila)

20191215

A idade dos alcaldes de Ribadeo: Alcaldía de Ribadeo e idade

    No seu momento, esquecín poñer ó día un gráfico curioso: o das idades dos alcaldes de Ribadeo. Aproveito agora para actualizalo de xeito parcial.

    Os dez alcaldes de Ribadeo na época democrática están ordeados por data de acceso ó cargo, aínda que os hai que estiveron só uns poucos días (a maioría dos tos sen cubrir).
    O gráfico é indicativo: a xente, evidente, aumenta de idade co tempo, pero polo que parece, a idade media dos alcaldes españois non cesa de aumentar dende o advenimento da etapa democrática. E en Ribadeo, despois de ter o alcalde máis novo no 2007, vaise incorporando á tendencia xeral.
    A ter en conta que houbo un tempo -a primeira tempada- no que a alcaldía foi abondo menos continuísta que na actualidade; de feito, o actual mandato completará 16 anos co mesmo alcalde en Ribadeo, máis dun tercio do período dende os tempos da ditadura.
    Unha nota: os anos están calculados restando ó ano da táboa o ano de nacemento, polo que pode haber nalgún momento un ano de variación, o mesmo que pasa cando dicimos que alguén ten, poñamos por caso, 45 anos, cando lle falta un día para cumprir os 46.
    E unha lista ata a actualidade:
    1979 - Mario Meira, substituído uns meses por M. Fojo, de Cubelas, e rematando o mandato Antonio Martínez
    1983 - Jaime Vidaurrázaga uns meses mentras non se resolveu unha disputa de votos impugnados en Vilaframil. Logo, José Ramón Cociña, que tivo que deixalo por incompatibilidade coa Deputación Provincial, rematando o mandato José Luis Trashorras Méndez.
    1987 e 1991 - Eduardo Gutiérrez Fernández
    1995 e 1999 - José Carlos Rodríguez Andina
    2003 - Balbino Eugenio Pérez Vacas.
    2007, 2011, 2015, 2019 - Fernando Suárez Barcia 

--

Versión anterior (2017)

20191212

Folga internacional mañá, venres 13 de decembro polo que está a suceder na COP 25

Copio a versión en castelán dun correo recén recibido:

ACTIVISTAS PRESIONAN A LA COP25 PARA QUE CREE “UN CAMINO SEGURO PARA LA HUMANIDAD”

IDIOMAS: English | Español | Français
El miércoles 11 de diciembre, echaron de la COP25 de Madrid a más de 300 activistas por el clima, entre lxs que había muchxs jóvenes manifestantes por el clima de todo el mundo, por protestar por los derechos de las mujeres y de las personas indígenas y exigir que los países ricos lleven a cabo medidas ambiciosas. La voz de millones de personas se silenció en la conferencia por el cambio climático de Madrid. Mientras que lxs civiles fueron expulsadxs de la COP25, los lobbies de los combustibles fósiles siguen dentro. ¡Esto no se puede tolerar!
No vamos a aceptar injusticias y violaciones de los derechos humanos como estas. ¡Tenemos que defender nuestros derechos y nuestro futuro! Lxs protestantes por el clima de Madrid han convocado una huelga internacional y un día de acción MAÑANA, viernes 13 de diciembre. Necesitamos dirigir el foco hacia la inacción de la COP25 y la exclusión de la COP25 de lxs civiles.
¡Por favor, moviliza a tus grupos locales! Nos vemos este viernes lxs manifestantes de todas las partes del mundo
Los resultados de la COP25 no son suficientes y reflejan lo poco que les importa el planeta a los políticos. Por ello, nos solidarizamos con las personas indígenas, las del Sur Global y aquellas que ya sufren las consecuencias de esta crisis climática.
No vamos a seguir aceptando palabras vacías. Necesitamos que los líderes escuchen a la gente.

20191211

O que nos chega do cumio climático

Esta tempada, algunhas novas teñen mala sorte: a formación de goberno enléase con Cataluña e mesmo con ETA, de tal xeito que se toma a información dunha parte da negociación como representante e referencia por toda ela, quedando o resto arrinconado. E isto, o que está a ocorrer nunha parte da actualidade nun estado secundario a nivel mundial, asemade está reducindo o espazo-noticia dunha conversa que, xa só por tratar de toda a humanidade como afectada directa, parece que debera comerse o pastel informativo. Pero non. E, por se acaso, aí está a figura de Greta para ter outras cousas secundarias de que tratar: hoxe mesmo, nunha emisora de radio escoitei algo ó que non podía dar creto, falar do peinado de Greta Thunberg, como se nos seus tempos de Greta Garbo se tratase. Menos mal que xa lle saíu un contrapeso pouco máis que adolescente, Hilda Nakabuye,de 22 anos, que hoxe tamén pillou cámara co aplauso de Greta.
Así, dende moitos lugares, como Ribadeo, vendo dende aquí as inundacións cada vez máis frecuentes na Veiga en marea alta, ou as dúas novas marcas de temperaturas máximas na Pedro Murias de aínda hai un par de anos, ou a variación do réxime de chuvias que está habendo, podiamos pensar máis nos resultados e solicitar unha información máis axeitada do que está a ocorrer. Porque atopar novas como a que atopo na 'Vanguardia', de hoxe mesmo, é raro. Por desgraza. De que se trataba? Pois da interrupción das conversas no cumio do clima. E, por? Pois pola negativa de moitos países a incluír a axenda de xénero nos compromisos para frear o cambio climático. E iso que se acordara nun cumio anterior. E que está demostrrado que dos dous sexos, as mulleres sofren máis as consecuencias do cambio precisamente por desigualdade social, ó igual que está mosado que un maior desenvolvemento das mulleres beneficiaría a toda a humanidade, tamén no cambio climático, pero non só nese aspecto.
E isto, mentres Groenlandia perde nas estacións cálidas sete ves máis xeo que nos anos 90 (nova que tamén vin hoxe por primeira vez, noutro medio), ou se poden comezar a facer relacións entre o 'suicidio poblacional' galego e as extincións por suicido ou perda de interese na vida de tribos en lugares tan distantes como a amazonia ou a estepa, ante o avance dunhas condicións de vida que non identifican como súas e que non poden nin queren asimilar. Condicións socioeconómicas que Galicia ve aumentar coa emerxencia climática.

O nome da Ría de Ribadeo. A voltas co nome.

Como esta tempada os políticos asturianos, en procura de polémica para chamar a atención, andan querendo darlle unha nova volta ó nome da ría, deixo de novo o documento da "Comisión de Nombres del Consejo Superior Geográfico", lembrando que non hai voltas de folla que darlle, a máis de lembrar tódalas veces que foi tratado o nome da ría de Ribadeo no blog (por exemplo, unha referencia á historia, o tema do Marquesado da Ría de Ribadeo coa referencia do exalcalde de Castropol ó dereito de denominación poñendo por montera a realidade, ou a denuncia de O Tesón á La Nueva España, entre outros moitos)
Transcrición realizada a partir do documento anterior e unha ferramenta en liña (ocr):

SUBSECRETARÍA
DIRECCIÓN GENERAL DEL INSTITUTO GEOGRÁFICO NACIONAL
SECRETARÍA GENERAL
MINISTERIO DE FOMENTO



Madrid, 13 de marzo de 2008

INFORME SOBRE LA DECISIÓN ADOPTADA POR LA COMISIÓN ESPECIALIZADA DE NOMBRES GEOGRÁFICOS, DEL CONSEJO SUPERIOR GEOGRÁFICO, CON RELACIÓN AL TOPÓNIMO RÍA DE RIBADEO

En la reunión de la Comisión Especializada de Nombres Geográficos (CENG), del 19 de diciembre de 2907, se debatió el tema de la correcta denominación de la ría formada en la desembocadura del Río Eo entre las provincias de Lugo (Galicia) y Asturias (Principado de Asturias), debido a la controversia entre las
denominaciones Ría de Ribadeo y Ría del Eo, defendido el primero por los Ayuntarmientos ribereños de Galicia y el segundo por los Ayuntamientos de Asturias. Por este motivo, se acordó solicitar un informe a las Comunidades afectadas y a la Real Sociedad Geográfica.

En la última reunión de la CENG, del 12 de marzo de 2008, en el punto 5 del Orden del día se trató de nuevo este asunto. De la lectura de los informes solicitados se desprende que la Comisión de Toponimia de la Xunta de Galicia defiende el nombre de Ría de Ribadeo, aportando numerosa documentación histórica. Mientras que, por otro lado, la Dirección General de Promoción Cultural y Política Lingúística de la Consejería de Cultura y Turismo del Principado de Asturias informa de que su denominación debe ser Ría del Eo, por ser la denominación mayoritaria entre los habitantes de la zona. Por último, la Real Sociedad Geográfica sostiene con contundencia que el único nombre que debe otorgarse a la citada ría es el de Ría de Ribadeo: “...Por lo tanto, considerando que la denorninación Ría de Ribadeo está generalizada en toda la cartografía hidrográfica, topográfica, atlas y publicaciones geográficas de carácter científico, a nivel mundial, no hay ninguna razón para que se cambie esa denominación por la de Ría del Eo que, como queda demostrado, es un topónimo creado recientemente y erróneo..."

Por todo lo cual, la CENG acordó por mayoría que el único nombre oficial reconocido sea el de Ría de Ribadeo.

Margarita Azcárate Luxén
Secretaria
Comisión Especializada de Nombres Geográficos

GENERAL IBÁÑEZ DÉ IBERO, 3
28093 MADRID
TEL: 91 597 94 21
FAX: 91 597 97 60
ESPAÑA

(CORREO ELECTRÓNICO)

canabria@fomento.es




20191208

A Constitución como nai adoptada

Soe ser normal que quen teña o control nunha relación nai-fillos sexa a nai sobre os fillos e non viceversa. De aí parto cando comezo a escoitar aquelo de 'os pais da Constitucion', como se alguén poidera ser orfo de nai ou houbera unha especie de 'Espírito Santa' feminina para a Constitución. Ou, en versión máis lixeira, como se estiveran misturados pais e nais, pero ningún deles participara como obxecto da ordenación constitucional, como pobo, que sería inexistente entón a non ser como súbdito.
Por outra banda, iso faría da Constitución, para nós, o pobo, unha especie de 'nai adoptada' a traverso dun referendo no que terían pasado gatos con lebres e que mesmo despois da adopción tería cambiado -estabilidade orzamentaria e primacía do pago da débeda por riba dos dereitos constitucionais dos cidadáns-. Por certo, cousa curiosa cando se ningunea ou mesmo aplasta ó pobo que pide cambios na 'carta magna', impedíndolle dicir nada sobre o cambio. Así, de nai adoptada, continuando coa semellanza, pasaría a ser unha figura como de 'nai bastarda', relacionada só indirectamente co pobo. Na súa redacción, a traverso de representantes designados por poderes anteriores, e na súa variación, a traverso de representantes votados por votación indirecta (e para outras funcións). Esa consideración iría a tono coa non aplicación de artigos, ignorados na vida diaria con fórmulas que 'os reservan' para cando o permitan as prioridades de quen mande no momento, despois de ser a constitución a lei que ten primacía. O mesmo pasaría coa interpreatación de dereitos por parte de a quen, non só non lle son necesarios eses dereitos por poder exercelos por outros medios, senón que mesmo pode ir en contra da xeralización dos dereitos recollidos no texto, conservando así privilexios e polo tanto, avantaxes en relación ó resto, en relación ós realmente 'súbditos'.
Aínda máis, a existencia de lagoas temporais entre constitucións antigas e moderna constitúe un período de orfandade que en teoría terían enchido as 'Leis do Movemento Nacional' e o 'Fuero de los Españoles' como a principal entre elas. É dicir, o oco tería quedado supostamente cheo coa xeralización a todo o pobo dunhas normas que unha parte moi concreta de poderes tería ditado pensando en si: as leis internas dos vencedores, para todos.
Cerrando o tema: e o rei? Pois foi metido co resto ante a reiteración da resposta nas enquisas: un referendo sobre a monarquía teríao perdido de xeito aplastante no seu momento como confesou anos despois Adolfo Suárez.
E, mentres as nais liberan ós fillos á maioría de idade, iso non se da co pobo, ó parecer, menor de idade polos séculos dos séculos. Nese caso, que tal se adoptamos outra ‘nai’?

20191205

Aquí, como en Vigo

   Esta tarde agasalláronme co titular: aquí, como en Vigo. Remedando o concerto 'aquí, como en Viena', este Nadal Ribadeo 2019 competimos en iluminación con Vigo. En iluminación, que din que en luces non, que o de ter moitas luces ou poucas luces é outra cousa, que, outros sentidos aparte, hai zonas do pobo sen iluminar, e non se compite para quedar último. E tampouco ven moito a conto competir en iluminación mentres siga a haber cortes de luz en Ribadeo, pois aínda que siga sen callar de todo a iniciativa #cortesdeluzRibadeo para acumular datos para reclamar, periódicamente aparecen notas do concello ou do comercio con queixas, aínda que sen datos precisos.
    Aparte o anterior, hoxe foi en Ribadeo o momento 0 deste Nadal para o que aínda quedan tres semanas: a inauguración e posta en marcha do 'mercado do Nadal' e tamén da 'iluminación visible dende toda a Mariña e occidente astur'. Por iso deixo algunha foto da iluminación no centro de Ribadeo (incluído unha mala foto da semiseparatista en adornos Avda. de Galicia) e os actos do mercado. A foto da iluminación de rúas menos céntricas ou das parroquias queda para outro momento, ó igual que a valoración do mercado do Nadal que faigan o concello -que se espera positiva- ou ACISA -que, despois do mercadillo das festas patronais de Ribadeo 2019, pode ser máis aleatoria ou non ser-.
    Momento para felicitar o Nadal? Pois coido que non, por moita luz comercial tras o black friday ou venres negro, con vinte días para o Nadal implica estar felicitando máis dun mes ó ano, e coa que está a caer pola zona con Alcoa e cia.
Pero, voltemos ó tema: Aquí, como en Vigo!
    --Nota: Declaración institucional no Parlamento pedindo ver a noite en Galicia (2015)









20191204

Asociación social pro maiores José Mª Rodríguez. Nota de prensa

O pasado sábado 30 de novembro tivo lugar no local dos lavadoiros da rúa dos fornos un encontro entre diversas persoas interesadas en levar adiante a asociación.
Púxose en común o estado dos trámites, que se estiman concluídos e só a falta de comunicación, aínda que esa comunicación pode levar aínda un tempo. Máis adiante habería que obter o certificado dixital ou darse de alta en Facenda.
Explicáronse as continxencias previstas para a xuntanza, entre elas a vontade dos promotores de seguir apoiando a asociación pero deixando a súa dirección en mans de persoas interesadas relacionadas directamente coa residencia, o considerar a asociación según din os seus estatutos, é dicir, entendendo a súa actividade como dirixida a todas as persoas maiores no concello, etc.
Despois de falar de diversas situacións no trato ós maiores, e recoller datos para contactar ós presentes, quedouse en procurar facer a próxima xuntanza na mesma residencia unha vez recibidos os papeis de legalización, cara a finais de xaneiro, falando antes coa súa directora, un sábado a media tarde para facilitar a participación de familiares. Entremedias, realizarase un modelo para a inscrición de socios, que se fará efectiva tras a comunicación da inscrición da asociación no rexistro de asociacións.
Culminando o proceso.
 

20191203

Estamos na hora das promesas

Comezando coa COP 25, chegan as promesas. Como só son promesas, sen consecuencias punitivas en caso de incumprimento, e a comunidade mundial non é especialmente compacta para presionar, importa un bledo que o mundo se vaia ó garete.
Chaman a atención diversas cousas, comezando pola propia realización da conferencia mundial en Madrid. Si, porque estaba preparada para Chile, pero alí non puido ser: hai moita protesta porque hai moita desigualdade (algo que se retroalimenta tamén coa emerxencia climática), e asío curioso emblema:
Din que o fracaso grande tería sido que non se celebrara, cando por exemplo os EUA, o segundo país máis contaminante do planeta, na actualidade opóñense a calquera acordo climático (aínda que as súas cidades están en moitos casos actuando para un menor impacto climático). Nese sentido, obxectivo conseguido: vaise celebrar, aínda que nunha vila que remata de suprimir medidas como Madrid Central ou quilómetros de carril bici, que non van precisamente a favor do combate contra o cambio climático.
Nos primeiros actos do cumio, o Presidente do goberno en funcións comprometeuse a reducir as emisións máis do que pide a UE. Aínda non sabe o que vai ser do seu futuro a dous meses vista, pero promete. É un presidente promesa, ou prometedor. E o Rei, pide determinación. Será a mesma que cando viaxa ó extranxeiro vender armas despois de predicar a paz?
Por suposto que seguirá a cousa. Pero mentres, coido que a postura das cidades dos EUA, poñéndose a traballar xa sobre o cambio climático vai na boa medida. Que propostas se teñen feito e determinacións tomado nos nosos pobos para aminorar a emerxencia climática?
Coido que tereemosd que voltar lembralo, xunto con outras cousas menores que se queren converter en principais para desviar a atención (por exemplo, que fai Greta Thunberg fóra da escola?)

20191201

Luces e sombras

Contrastes. Mentres unhas partes de Ribadeo van ser invadidas por luces que impedirán ver o ceo nouturno, estrelas ou nubes de chuvia, mesmo dificultando o tráfico, co ánimo de promover consumo, outras partes quedan aínda máis afogadas na oite ó haber máis luminosidade nos arredores pero a mesma megrura alí. Así ocorre, por exemplo, na calexa entre Virxe do Camiño e Avda. de Galicia, tramo da antiga vía do ferrocarril, como testemuñan as dúas imaxes seguintes, xa noite e anoitecendo:


Por contraste, deixo unha foto dun 'agasallo-anzó' presto a entrar en funcionamento iluminando (ou deslumbrando?) pousado na esquina entre Reinante e Villafranca, nas catro calles:
 


20191130

Escudos de Armas do Concello de Ribadeo

Onte presentouse o libro Escudos de Armas do Concello de Ribadeo: heráldica, xenealoxía e nobiliaria.O salón de actos da Casa do Mar de Ribedo acolleu ó público que desfrutou das palabras de Pancho como adianto á lectura do libro.
Alí saíron ordeadas a xénese da heráldica ou parte da historia ribadense, e non só relacionada coa heráldica, ata o máis recente citado, o expurgo de 3000 kg de documentos do xulgado de Ribadeo con destino a papel do BOE, Gaceta de Madrid, dende os máis antigos, como a cita no diploma do rei Silo (773) e o Monasterio de Esperautano na Graña (928). A visita a Ribadeo de San Francisco de Asís no 1214 previa á fundación do convento de San Francisco e, despois, do de Santa Clara, das clarisas, a orde franciscana de mulleres, ou a visita de Fernando III entre ambos eventos, manifestando a importancia do Ribadeo de comezos do século XIII, despois de que haxa documentos testemuñando que no 1128 Ribadeo tiña xa 21 parroquias. Así, non é raro que mantivese sé episcopal ou que o rei Fernando II rescate a vila para a súa dpendencia: a importancia da xeración de recursos para as institucións que reportaba o comercio como o do sal nun porto salientable en todo o Cantábrico, daba pé á loita polo seu aproveitamento. E mesmo poido darse o caso dun destino de moita máis sona na actualidade. Deixo a continuación algunha foto e as miñas palabras de introdución.
O autor, asinando o libro.

Foto de Celia Castro do comezo do acto.
Un momento da charla. foto de Goyi Gómez.

Boas tardes.
Sras, sres, benvidos. Estamos aquí hoxe para presentar o libro Escudos de Armas do Concello de Ribadeo: heráldica, xenealoxía e nobiliaria, de Francisco José Campos Dorado. É dicir, traducindo e achegando o anterior, para recibir unha obra froito do amor, pola súa e nosa terra, de Pancho, ribadense en exercicio das súas funcións.
Tanto a súa propia historia como a que presenta no libro debe contalas el, que é quen mellor se coñece. De calquera xeito, quixera roubar un pouco de tempo aportando algunha pincelada relacionada con ambos aspectos.
En primeiro lugar, salientar unha información básica: Pancho é apaixoado, nótaselle ó falar, no seu traballo, nas súas ideas, nas posturas que mantén ou en que ás veces cóstalle controlar esa paixón en concreto, por Ribadeo, unha paixón continuada dende hai moito tempo.
Ribadeo. E o mar. Pasou moitos anos artellando unha obra inédita de milleiros de páxinas que xa me deixou asombrado cando aínda faltaban máis de 15 anos para que a considerara rematada. O dicionario bilingüe -en inglés e castelán- de termos mariñeiros é unha obra inédita polo momento. Polo momento, pois esperemos que algún día deixe de selo: sería unha mágoa o tempo, verbas, imaxes, aprendizaxe de técnicas por parte de Pancho, os coñecementos empregados, como para que tal obra quede varada na memoria dun ordenador.
A esa paixón que desenvolveu polo dicionario tivo necesidade de darlle carpetazo, considerándoo rematado, aínda que sempre se lle poda engadir algo máis. É dicir, ó ver a labor non inesgotada, senón inesgotable, pero o dicionario publicable, vorcou a súa actividade cara outra cousa.
Esa obra, resultado da súa vida e atracción polo mar, leva tamén a conexión con Ribadeo, onde comezou a súa singladura. E a súa volta estable a Ribadeo, poñéndose ó pouco á cabeza da Asociación O Tesón, fixo dirixir os seus pasos ó recoñecemento de todo o que hai en Ribadeo, á súa difusión e por suposto, á súa recuperación, despois de ver como estaba -e en parte segue a estar- o patrimonio ribadense. Así rematou centrándose no significado que ten para ese patrimonio o que os escudos están aí precisamente para significar.
A máis de estudos como os de José María Rodríguez, a quen tería encantado este libro, que eu coñeza, só ten un precedente nun vídeo realizado no ano 1997 por Laureano Busto e Paco Rivas, La heráldica de Ribadeo, aínda visible hoxe en youtube. Presenta en 26 minutos dez escudos de Ribadeo. Mais se tivera que cualificar ambos traballos polo tempo de visionado e lectura, aínda sendo conservador a relación estaría por riba de 20 a 1. Iso pode dar unha idea do que avanzou Pancho co traballo que agora temos entre mans.
Neste tema, pode dicirse que Pancho comezou dende cero. A súa formación non foi enfocada á historia, senón á técnica. Mais, de novo, a paixón. Removeu ceo e terra, falou con uns e con outros, procurou documentación histórica, familiarizouse co arquivo de Mondoñedo, púxose ó día e exprimiu as fontes documentais para que confesaran, rebuscando e contrastando datos en todo tipo de documentos a medida que el mesmo se ía formando na materia. E foi construíndo. Naturalmente, o mesmo que hai fontes erróneas, Pancho pode ter erros, e de feito, dende que os artigos comezaron a ser publicados, recibiu máis información e puido profundizar máis nalgunhas cousas ou mesmo rectificar nalgún caso, como recoñece no mesmo libro. Así vense de xeito natural as notas a posteriori que completan o corpo principal e o perfilan, ou as que indican posibilidades aínda non insertándose directamente nel.
Iso é o que se nos presenta hoxe aquí, unha obra que coido hai que considerar magna no sentido de profunda, documentada e ben tratada, e ó tempo un inicio para a posta en valor -esa expresión tan en boga- do que é a historia de Ribadeo. Un percorrido que Pancho, seguro, seguirá compañando.