20220731

De colonia a colonia, e tiro porque me toca

 

Os dominos de Felipe II en 1596. Imaxe CC BY SA 3.0 por Trasamundo en gl.wikipedia.org

De colonia a colonia, e tiro porque me toca

    Colonia é unha célebre cidade alemá que deixa ver ós transeúntes do ferrocarril a súa mellor fachada catedralicia. Tamén é o nome que se lle dá á célebre auga que arrecende. Pero, sobre todo, hoxe en día, representa a dependencia dun territorio. Estiven a piques de poñer 'en relación a outro', que é o caso que primeiro se vén á cabeza, pero non só hai colonias que se podan asimilar a dependencias dese tipo. Pode haber, por poñer só algún caso ilustrativo, dependencia de capital estranxeiro de nacionalidade diversa, pasando a ser unha terra colonizada sen ter necesidade dun estado colonialista. Pode ser unha dependencia dun país estranxeiro, por suposto, pero tamén doutra parte do mesmo estado, á que non se lle chamaría extranxeiro sen pensalo dúas veces. Mesmo pode ser unha dependencia interior, de capital centrado da propia terra, co que unha pequena minoría controla de xeito exclusivo os recursos de todos. Por non falar doutras posibilidades como a existencia de monocultivos (en termo amplo, agrarios, industriais ou mesmo de servizos) que fan inviable a independencia do exterior no que non sexa ese monocultivo, e polo tanto, levan a un tipo de colonialismo.

    Hai tempo que por estas terras se levaba a chamada 'autarquía', "Sistema económico baseado na posesión dos recursos necesarios para abastecer as propias necesidades e vivir exclusivamente deles", é dicir, o non ter intercambios co exterior. E considerouse malo non ter eses intercambios. Tamén se considera malo o outro extremo, unha interdependencia total como a globalización 'indiscriminada' que o mesmo trae laranxas de 10000 km de distancia en avión que envía móbiles a desfacer a outros 10000 km, mentres fai posible que unha considerable cantidade de cartos se poda mover sen fronteiras arredor do globo e en contraposición non permite pasar uns metros máis aló a segundo que poboación.

    É evidente que os intercambios poden ser bos para todos. Unha estratexia das que din 'win-win'. Pero tamén é evidente, aínda que ás veces parece que se tente ocultar, que intercambio en demasía ou sen ser de igual a igual non pode ser bo máis que para unha minoría. Poñamos un exemplo sinxelo, un produto calquera que se fabrica en China, pasa por Holanda (non ten por que ser fsicamente, chega con que sexa de xeito virtual) e é reexportado a España, máis próxima á China por barco, medio de transporte da mercadoría. Ou un quilo de arroz producido en España, mercado por Italia e reexportado (de novo non ter por que ser de xeito físico) para o seu consumo en Galicia. Coido que son exemplos sinxelos onde fago intervir estados para identificar mellor os lugares que se o fixera nomeando empresas multinacionais con marcas adaptadas a cada lugar, que moitas veces identificamos como 'de aquí' cando teñen a matriz  a milleiros de quilómetros.

    E así, resulta que a pouco que se mire rematamos sendo colonia. Pero non dunha soa entidade, o que facilitaría a identificación do feito, senón dunha mistura de entidades que é difícil de identificar e polo tanto, das que é máis difícil liberarse. É dicir, máis difícil deixar de ser colonia, sexa política ou económica, ou ambas.

    Pero sómolo, ‘e así nos loce o pelo’.

20220727

Campaña de concienciación sobre a illa Pancha

    Hoxe comezamos unha campaña de concienciación, na que esperamos implicar ó maior número de persoas posible. Por iso queremos contar coa participación de todos os membros do grupo POR NUESTRO FARO #ribadeo para a difusión deste cartel. O pobo está no seu dereito de reclamar o seu patrimonio natural, histórico e cultural, como parte integrante da súa identidade. En consecuencia debe poder contar co apoio político de quen está en posición de garantir e protexer o dereito ó público, porque, ademáis, téñense comprometido a facelo cos cidadáns. Gracias pola difusión e polo voso apoio sen falla. 

    #PorNuestroFaro #IllaPanchaSomosTodos 

 Puede ser una imagen de cielo y texto

20220725

Bando da alcaldía de Ribadeo de 25 de xullo de 2022

Co gallo do bando, emitiuse unha nota de prensa:

MULLERES E HOMES ORGULLOSOS DE PERTENCER A ESTA TERRA

Día Nacional de Galiza

25/07/2022

No Bando con motivo da celebración do 25 de xullo, Día Nacional de Galiza, o alcalde, Fernando Suárez, subliña que "a patria galega formámola as mulleres e os homes que, por nacemento ou por sentimento, temos conciencia e o orgullo de pertencer a un pobo e unha terra cunha historia e unha cultura do noso".

O rexedor asegura que "aspiramos a ser un país dono do seu destino, que nos permita traballar dignamente na nosa terra… unha comunidade dona dos seus recursos naturais… e un país cunha sanidade pública forte, un sistema de pensións garantido, cunha educación pública dotada de orzamentos axeitados, centrada na nosa sociedade e motor de futuro".

No Bando Suárez Barcia lembrou que este día ven "presidido pola preocupación cidadá por moitas situacións que nos desacougan como sociedade, como a situación sanitaria, social, económica, etc".

E rematou sinalando: "construamos esa Galiza con orgullo de seu e á vez solidaria e agarimosa con todos os pobos do mundo, nomeadamente cos oprimidos, unha patria de mulleres e homes libres".

--

O meu artigo para este 25X.

20220724

É 25 de xullo? Ah!


É 25 de xullo? Ah!

    Que hoxe é 25 de xullo? Vale. E que, é festivo, non? Pois iso!

    En certa zona de Galicia é abondo común ‘aproveitar’ o 25 de xullo para ir mercar a Asturias. Si, eu tamén o teño feito algún ano. E coido que pode dar moito xogo iso de que unha comunidade teña actividade comercial mentres a veciña non. Moito xogo comercial e tamén persoal. Aí está o mercado dos domingos en Ribadeo, atraínte para unha ampla zona, tamén en parte ó leste da ría de Ribadeo.

    Pero é 25 de xullo. O día festivo en Galicia no que se celebra San Xacobe (a pesar que segundo o santoral corresponde este a 23 de xuño), San Tiago, Sant Iago, Santiago... o día que se celebra como día de Galicia, como día Nacional de Galiza ou como día da Patria Galega. Cada celebración, coincidindo no tempo cas outras, indica algo diferente. Mesmo se poden celebrar dúas festas nunha; poñamos, Santiago e o día da Patria Galega.

    Coido que está claro que o aglutinador de comezo é un santo, normalmente coñecido por Santiago, e que, a falta de que Prisciliano fale, tería vido ao finis terrae nunha barca de pedra ou semellante. Ese santo pode ter recibido diferente denominacións, pero é aceptado que é ‘igual a si mesmo’ sexa cal sexa a que usemos.

    Outra cousa diferente é celebrar o día de Galicia ou o día da Patria (enténdese que galega), entre outras denominacións que se lle dan ó 25 de xullo e que se poden consultar na Galipedia, se non se está posto no tema. A enciclopedia en liña descríbeo como a ‘festa oficial do país galego’ citando ó primeiro DOG, que o 1 de xaneiro de 1979 levaba como contido o “DECRETO POLO QUE SE DECLARA DIA NACIONAL DE GALICIA O DIA 25 DE XULLO DE CADA ANO.” Decreto, por certo, que non está dispoñible de xeito directo nas páxinas do DOG en liña e leva ao menos cinco anos así, segundo o recollido da historia de internet por por Internet Archive, e a pesares de que o que fai o decreto é tentar recoller de xeito oficial a idea de algo que xa se estaba a celebrar tempo atrás. Un decreto sinxelo cun único enunciado de declaración que coincide co título do artigo. E decreto tamén contestado / incumprido de xeito interno (‘e discreto’) pola Xunta de Galicia, que ten unha páxina, http://www.25dexullo.gal/gl/ na que se le ‘25 DE XULLO DÍA DE GALICIA’. Unha web que parece ter sido creada hai dez anos e abandoada, pero non eliminada, dende hai oito.

    Ou sexa, de día ‘Nacional de Galicia’, que implica unha estrutura determinada baseada nunha “Comunidade humana, instalada nun territorio definido, que pode estar ou non politicamente organizada como estado, e que se caracteriza por ter unhas tradicións históricas e culturais comúns, os mesmos intereses económicos e unha unidade lingüística ou relixiosa”, segundo a RAG e a oficialidade actual, pódese pasar á noción de día ‘de Galicia’, como adicado a unha entidade chamada Galicia, cunha idea superada xa pola cantiga ‘Un canto a Galicia’ de alguén tan pouco sospeitoso como Julio Iglesias, hai xa cincuenta anos. E o de ‘Patria Galega’? Pois, de novo segundo a RAG, sería o día adicado á ‘nación á que se pertence ou á que se ten o sentimento de pertencer.’

    Poderíamos seguir. Pero coido que o diferente sentido de facer festa por unha cousa ou outra non é unha diferenza de pouca importancia, se celebre como se celebre.

    Que pasedes un bo día Nacional de Galicia!

20220723

EL CASTRO DE MEIRENGOS. José María Rodríguez Díaz (2008)

    Un artigo máis dunha das súas pasións, a nomenclatura derivada do latín, entroncada na historia do concello de Ribadeo.

Martes, 06 de mayo de 2008

EL CASTRO DE MEIRENGOS

• Publicado por jmrd_ribadeo a las 23:04

Promocionar el turismo no estacional en una región condicionada por un clima poco propicio e inseguro debe ser una meta a conseguir por los gestores que gobiernan nuestro concejo. Eso implica la realización de actuaciones dirigidas a la potenciación y puesta en valor de todos los elementos, tanto arqueológicos como históricos, artísticos o paisajísticos de que dispone el territorio de este concejo, no condicionados por las condiciones del clima. Entre ellos ocupan un destacado lugar, sin duda, los variados elementos arqueológicos de que dispone, entre los que se cuentan las mámoas y castros diseminados en su territorio.

Es a eso a lo que está dirigido este pequeño intento de divulgación que tiene como principal objetivo despertar el interés de la gente y de las autoridades administrativas por dar a conocer la riqueza de nuestro patrimonio arqueológico. Lo hacemos en la convicción de que contribuiría enormemente en la promoción cultural, económica y turística de este concejo.

Continuando con los castros ubicados en el litoral del concejo de Ribadeo, después de mencionar el de As Grobas y el de Fornelo, nos ocupamos en este comentario del Castro de Meirengos. Es el último de los castros costeros catalogado por Patrimonio, después de los mencionados anteriormente. Renunciamos a ocuparnos del conocido con el nombre de Os Castros, en la playa de Marbadás, por haber sido destruido por la construcción de un edificio en su superficie, exponente del pasotismo de la Administración en la protección del patrimonio.

Está situado el Castro de Meirengos en la orilla del mar, en las proximidades del núcleo rural conocido por este nombre, en la parroquia de A Devesa. La forma del castro es ovalada y su superficie es de 1 Ha, aproximadamente. El terreno en donde está situado es de propiedad privada, por no haber sido concentradas las propiedades ubicadas en esa zona. Como ocurre con todos los castros, en sus proximidades, por el lado este, corre un regato conocido con el nombre de río Cabalar del que los moradores del castro se surtían de agua. Actualmente los terrenos que lo ocupan están dedicados a prado. Su estado de conservación es regular, debido a los movimientos de tierra que se efectuaron en su superficie para su explotación agrícola. Por su lado oeste está configurado por tres fosos poco apreciables actualmente por los movimientos de tierra efectuados en ellos para convertirlos en tierras de labor. Por el sur se encuentra protegido por un terraplén, muy pronunciado, excavado en la roca. Sus lados norte y este están defendidos por el acantilado y el talud que lo separa del río. Resulta oscuro definir su perfil por los movimientos de tierra que en el se efectuaron.

Del significado de su nombre me he ocupado brevemente en la obrita “Estudio sobre Toponimia de Ribadeo”, publicada el pasado año. Me permito reproducirlo aquí para aquellos lectores que lo desconozcan.

El origen de esta palabra hay que buscarlo en la palabra latina mājor, ‘mayor’, al que se le añadió el sufijo de pertenencia -engo para formar la palabra mayorengo de la que se deriva meirengo con el significado de ‘mayorazgo’, es decir, ‘propiedad perteneciente al hijo mayor’, como Abadengo, ‘perteneciente a una abadía’ o realengo, ‘perteneciente a la realeza’. Cabe, pues, deducir que esa zona, conocida hoy con el nombre de Meirengos, formó parte en tiempos pasados de un mayorazgo. Este nombre, bajo las formas de Meiringos, Meyringos o Meyrengos, está ya recogido en diversos documentos de la Edad Media, como aquel del año 1202 por el que el rey Alfonso IX de León recibe del obispo de Mondoñedo, don Rabinato, varios bienes entre los que se cita la "villam que dicitur Meiringos".

Es sorprendente constatar que en las cercanías de Meirengos existe otro topónimo con distinta forma pero idéntico significado, lo que demuestra que toda esa zona debió pertenecer a un rico hacendado. Se trata de la vecina zona de la playa de Os Castros, conocida con el nombre de Marbadás, étimo que tuvo su origen en la correspondiente palabra latina *majoricatus (resultado de mājor + el sufijo -atus) con el significado de mayorazgo. Resulta, pues, curioso ver cómo una misma raíz, mājor, evoluciona en dos direcciones distintas, Marbadás y Meirengos para expresar la misma realidad: morgado o mayorazgo. Dos topónimos vecinos, distintos en su forma, pero que expresan la misma realidad.-

José Mª Rodríguez

Outros Artigos de José María.

España fea. Vídeos da presentación en Ribadeo

    Onte tivo lugar na Casa do Viejo ancho a presentación de España Fea. Ata 25 persoas beneficiámonos da exposición relacionada cun libro sobre o feísmo. A dicir que ó final, na quenda de preguntas, xurdiu a controversia, pois a beleza ten unha compoñente subxectiva, e foron discutidos algúns dos exemplos amosados.

    Coido que todos marchamos contentos, dos organizadores ó público, pasando polos integrantes da mesa. Por certo, aínda que na charla non saíu Ribadeo centro urbano de xeito directo, si o fixo na rolda de preguntas, por mor do ascensor da Atalaia, a destrución causada por el e os premios recibidos. O que si saiu é Rinlo, coa intervención arquitectónica da presentadora, Carlota Eiros, e o desenvolvemento posterior a cargo de Luis Feduchi e por suposto, Andrés Rubio.

    Xa fóra de escea, en charla informal, lembrei a presentación de hai quince anos longos sobre as casas caíntes de Ribadeo, 'Ribadeo falls', á que me teño referido varias veces no blog.

    Os tres vídeos do desenvolvemento da presentación:

1.Presentación do libro (comeza cun segundo de retardo)


2.Intercambios co público asistente, tras a presentación


3.Verbas previas (falta a primeira metade)

Carlota Eiros en Ribadeando.

20220721

NO TODO EL MONTE ES ORÉGANO. José María Rodríguez Díaz (2008)

    A macronave sobre a ría fixo posible a unión do pobo para a súa defensa, baixo o lema 'ría si, nave non'. Unión á que non se ten chegado outras veces, con resultados non desexables. O momento no que escribe José María é un momento crucial nesa defensa, antes da manifestación.

Viernes, 02 de mayo de 2008

NO TODO EL MONTE ES ORÉGANO

• Publicado por jmrd_ribadeo a las 15:37

Como dice el refrán popular, las desgracias nunca vienen solas. Los temores de los ribadenses empiezan a hacerse realidad. Como si ya fueran pocos los graves problemas a los que se enfrenta el alcalde y el pueblo de Ribadeo, personas con intereses ajenos a nuestra villa nos presentan ahora uno más y no de pequeña importancia. Se trata del presidente de Portos de Galicia, D. Jacinto Parga, que quiere colarnos por la misma puerta que utilizó otras veces, una nave de enormes dimensiones, una terminal destinada a carga, descarga y almacenamiento de mercancías en el muelle comercial de Mirasol. Con la opacidad que le caracteriza y bajo el falso pretexto de creación de puestos de trabajo, eligiendo, precisamente, estos sensibles momentos en los que el paro aumenta, tratará de doblegar la voluntad de nuestros representantes para conseguir su objetivo, cuando en realidad lo que está protegiendo son los intereses de ciertas empresas privadas, como Galigrain S.A. o ENCE, a costa del patrimonio de Ribadeo.

Estamos, pues, ante una nueva situación, verdaderamente embarazosa, con la que los portavoces de los partidos políticos se van a encontrar el día 13 de mayo. Ese día habrán de manifestare sobre este proyecto y responsabilizarse ante el pueblo de su postura. La desventaja de los políticos frente a la opinión de los vecinos es que ellos tienen la percepción de los hechos distorsionada por los intereses personales o partidistas, mientras que el pueblo ve las cosas sin esos condicionamientos. Aunque el alcalde ya dio evidentes señales sobre ese tema, para quien las sepa interpretar, de que no todo el monte es orégano.

Se trata de la construcción en el puerto de Mirasol de una inmensa nave de seis mil metros cuadrados, unos 27 metros de altura, - similar a un edificio con un bajo y ocho alturas - y una superficie equivalente a un campo de fútbol, según manifiesta el alcalde, que suele estar bien informado. Y la mitad de la nave, unos dos mil doscientos metros cuadrados, colocada en la Ría de Ribadeo. Una vez más se confirma lo que tantas veces vengo manifestando en mis comentarios; que, año tras año, la ría se va destruyendo sin que nadie lo impida. Primero fueron las escolleras, luego los rellenos y los pilares del puente; y ahora le toca el turno a un gigantesco edificio en su superficie. ¿Qué será la próxima vez?

Los posibles beneficios que esta obra va a aportar a Ribadeo no están aún definidos. Esa es la misión que trae aquí al presidente de Portos: convencer a nuestros ediles de la gran importancia y las ventajas que esta obra supone para el futuro laboral de Ribadeo; justificar así sus repetidos atropellos con la eterna y seductora falacia de la creación de trabajo. Justificación muy discutible por su escasa rentabilidad social y económica para Ribadeo. Pero, en todo caso, ¿es este el único modelo posible de crecimiento económico capaz de generar riqueza y puestos de trabajo en esta comarca?

Lo que sí conocemos, sin que nadie nos las explique, son las desventajas que este proyecto representa para Ribadeo: la destrucción del armonioso conjunto de su casco histórico y de su ría, sin hablar del enorme impacto ambiental que esa nave provocará en este espacio hoy especialmente protegido por la declaración de la biosfera del Eo. ¿Qué repercusión va a tener esta obra en los canales y los tesones y cual va a ser el impacto paisajístico para la ría y la villa? ¿Cuál su incidencia en el futuro del turismo de esta comarca?

La situación en la que se van a encontrar los ediles ante este problema no es envidiable. La decisión que habrán de tomar en nombre de los ciudadanos es delicada. Una situación verdaderamente comprometida que exige un gran esfuerzo de responsabilidad. Ha llegado, por fin, la hora de elegir el modelo social y económico para el futuro de Ribadeo. ¿Va a abandonar Ribadeo su trayectoria turística y las ventajas económicas que se derivan de ella para inclinarse por el camino de un futuro industrial, tipo Avilés, pero de futuro incierto? ¿Van a renunciar los dirigentes políticos a su responsabilidad en beneficio de intereses ajenos? Ha llegado la hora en que tanto los ediles como los vecinos deberán defender con energía la herencia que recibieron y que deberán transmitir a las futuras generaciones, mejorada a poder ser.-

José Mª Rodríguez

Outros Artigos de José María.

Xoves? Concentración pola Paz en Ribadeo

     20 horas, diante do concello.


    21 concentración pola paz.

20220720

RIBADEO VA, AL FIN, POR BUEN CAMINO. José María Rodríguez Díaz (2008)

    De ánimo positivo, laudatorio, vai o artigo, dirixido principalemente a través de dous dos temas ligados ó urbanismo que José María trata de forma repetida: o PXOM e as infracións urbanísticas.

Viernes, 25 de abril de 2008

RIBADEO VA, AL FIN, POR BUEN CAMINO

• Publicado por jmrd_ribadeo a las 14:11

Ante los últimos acontecimientos producidos en la vida política y social de nuestra localidad parecen oportunas unas breves reflexiones hechas desde la calle. Las noticias y acontecimientos que últimamente se están produciendo en la vida política de nuestro concejo son tantos y tan importantes que merece la pena ocuparse de ellos.

Son tantos los frentes que nuestro joven y dinámico alcalde tiene abiertos que sería un verdadero milagro verlos todos convertidos en realidad y solucionados a satisfacción de todos. Pero lo que no se puede negar es que, a pesar de las muchas dificultades con las que se va a encontrar hasta verlos resueltos y de las muchas zancadillas que intentarán ponerle en el camino, la serenidad y la calma siguen reinando en los ambientes sociales de Ribadeo. La famosa crispación y el recurso a los juzgados, fenómeno tan frecuente en el mandato anterior, siguen perteneciendo al pasado. Y alguno de los más graves problemas que hoy nos conturban son los heredados de ayer.

Entre los muchos frentes abiertos que tiene el alcalde y a los que él y su equipo de gobierno han de enfrentarse merece la pena, por su importancia, destacar los siguientes:

El Plan de Urbanismo. El alcalde, aunque confiesa que este “no es su Plan”, pero a falta de otro mejor, sigue empeñado en sacarlo adelante a pesar de los atrancos que algunos le ponen en el camino. Y tiene razón cuando dice que no es este el mejor de los posibles. Basta una simple ojeada sobre él para darse cuenta de los muchos errores de forma, de fondo y de concepto que contiene. Algo inexplicable en un documento tan serio e importante, que cuesta tanto dinero a los contribuyentes, y que, a pesar de las muchas visitas de los políticos ribadenses a las oficinas que la empresa redactora tiene en A Coruña, no supieron detectar. Estamos en la primera fase de su tramitación. Se espera que, por dignidad y decoro, se preocupen, tanto la empresa redactora como los políticos que se lo encargaron, de subsanar “de oficio” las enormes deficiencias que se observan en él antes de su aprobación definitiva.

Otro tema de candente actualidad al que el alcalde no le vuelve la espalda, como hicieron sus antecesores en el cargo, es el tan debatido problema de la legalización de las viviendas ubicadas en edificios con alturas ilegales. Estamos hablando de esas graves ilegalidades cometidas por quienes, buscando fabulosas ganancias, se dedicaron a quebrantar las normas urbanísticas. Actuaciones que tienen sus responsables. Porque responsables son, tanto los promotores que incumplieron sus obligaciones, como los gobernantes y técnicos municipales que con sus actitudes pasivas las permitieron. Por fin se ha puesto en marcha un proceso sancionador por estas irregularidades contra los promotores. El tiempo nos demostrará su eficacia. Pero cabe también preguntarse si no habría que actuar, también, contra aquellos alcaldes y técnicos que, con su pasotismo, las hicieron posibles. Según los últimos acontecimientos de que tenemos noticia parece claro que los infractores han de pagar las oportunas sanciones por el quebrantamiento de esas normas. Pero, ¿quién los obligará a restablecer la legalidad quebrantada? ¿Tiene el concejo capacidad ejecutiva para obligarlos a restaurar la legalidad mediante el derribo de los excesos de altura? Ante esta más que dudosa situación es obligada la siguiente pregunta: ¿Por qué no denuncia el concejo estas ilegalidades ante el juzgado para que la justicia dicte su veredicto y obligue a su cumplimiento? Restaurar la legalidad quebrantada sólo es posible por ese camino. El recurso al nuevo Plan como la solución con que cuentan algunos a ese problema no hace más que consagrar la impunidad de aquellos que burlaron las normas.

Otro de los frentes, y no de los de menor importancia para el futuro, es el de la modernización de los servicios con que debe contar Ribadeo: el problema energético y el suministro de agua. Abordar desde ahora estos problemas con los que inevitablemente se va a encontrar Ribadeo es exponente de un buen gobierno y de trabajo.

Pero no son estos los únicos frentes abiertos. Otras muchas sorpresas nos irá descubriendo el tiempo a lo largo de este mandato. Un mandato que destaca por su trabajo y eficacia y por la ausencia de crispación. Parece que Ribadeo empieza a ir por buen camino hacia el futuro.-

José Mª Rodríguez

Outros Artigos de José María.

Acto do pleno ordinario de 31 de maio de 2022

    A acta do pleno do pasado día 31 de maio de 2022, ordinario, inclúe algunha cousas que non facía presupoñer o enunciado dos apartados da convocatoria. Por exemplo, as preguntas que quedaron sen contestar (ó final da acta), ou o extracto que saco da p. 13 e poño a continuación, dun aumento no orzamento de 90 000 €. Dese aumento, a maior parte lévaa o incremento da 'nosa' subvención ás Panchas, seguida polo correspondente á subvención ó Ribadeo Indiano, e por último a 'maquinaria para pintar', relacionada coa pintura de estradas que se difundiu en nota de prensa hai algún tempo.


:


Comunicado da AVV Por Nuestro Faro: A ILLA PANCHA TAMEN E DO POBO


¡¡¡ A ILLA PANCHA TAMÉN E DO POBO !!!

Nas últimas semanas a PLATAFORMA POLA RECUPERACION DA ILLA DA CREBA e o BNG veñen de reactivar, con notable impacto mediático o asunto da privatización da Illa da Creba, na Ría de Muros, que estaba paralizado dende 2007. Dado que este tema garda certo paralelismo co caso de Illa Pancha estámolo a seguir con atención e solicitamos por varias vías aos dirixentes do grupo nacionalista e aos medios que lle dediquen un interese semellante.

A prensa e as das redes sociais subministran abonda información sobre as iniciativas do BNG, que ten rexistrado varias propostas no Parlamento Español dirixidas a denunciar a privatización da Illa da Creba e a realización nela dunhas obras presuntamente ilegais. Xa no 2007 o mesmo grupo, que daquela formaba parte do goberno bipartito na Xunta de Galicia presentou unha moción no Parlamento Galego co mesmo obxectivo. Aquela moción foi aprobada por unanimidade, aínda que posteriormente non se chegasen a adoitar medidas prácticas para o seu cumprimento. Asemade o pasado 9 de xullo un grupo de activistas do BNG fixeron unha ocupación pacífica e simbólica da Illa da Creba e alí plantaron unhas letras co lema A CREBA É DO POBO. Dende a AAVV “POR NUESTRO FARO” non podemos mais que felicitar aos autores desta mobilización e solicitar estar en contacto para próximas actividades porque desexaríamos participar e colaborar para conquerir a máxima difusión destas accións e máis posibilidades para outras situacións semellantes que se podan dar no noso país.

Ao mesmo tempo solicitamos á dirección o do BNG que estude polo miúdo o proceso de privatización da Illa Pancha de Ribadeo. Algo que poderíamos explicar a través de unha entrevista, que xa solicitamos a Nestor Rego, para analizar o tema conxuntamente dende o comezo do proceso de privatización. De aceptar esta proposta verase que non son tan grandes as diferenzas entre o caso da Illa da Creba e o caso da Illa Pancha. Tamén que este último ten o agravante de que hai seis informes do Defensor del Pueblo que corroboran amplamente as irregularidades do proxecto de Apartamentos Turísticos (que, entre outras cousas, carece do Estudo de Impacto preceptivo nos espazos protexidos pola Rede Natura 2000). Por non falar de que tamén hai catro sentencias xudiciais (algunhas recorridas) que dan a razón en todos os puntos ás propostas do noso colectivo. Moi particularmente no asunto da limitación do acceso aos veciños e visitantes que só poden entrar na illa para o uso da cafetería cando a Lei de Costas, as sentencia devanditas e diferentes informes, incluídos os da Fiscalía de Mondoñedo confirman sin ningún xénero de dubidas que a porta blindada da Illa Pancha construída en 1980 é decididamente ilegal á luz da lexislación vixente.

Consideramos que hoxe, a resolución da situación é un problema político. A devolución aos veciños do uso libre e lexítimo da Illa Pancha pasa pola aplicación decidida da lexislación vixente por parte do concello, gobernado polo BNG dende 2007 (dende 2011 con maioría absoluta). Tanto revisando a concesión de licenzas de obra feitas sen Estudo de Impacto Ambiental, como suspendendo a licenza de actividade concedida o día 1 de decembro de 2017 coa condición de acceso libre dos veciños e servizos de seguridade. Unha condición que non se ven cumprindo de xeito regular ata o dia de hoxe.

En resume apoiamos a iniciativa da Plataforma pola Defensa da Illa da Creba e felicitamos ao BNG pola súa defensa do público en Muros, ao tempo que solicitamos o seu apoio na defensa do público na Illa Pancha.

¡¡¡ A PANCHA E A CREBA SON DO POBO !!!

AAVV POR NUESTRO FARO

Ribadeo 18 de xullo de 2022

20220719

Presentación de 'España Fea' en Ribadeo

     Adxunto invitación para difundir a presentación de 'España Fea' en Ribadeo, o venres na Casa do Viejo Pancho, ás oito e media da tarde..

    Invitados e invitadas estades!
 - Nota: Polo funcionamento da Casa do Viejo Pancho, cerrarase a porta pouco despois das 20:30, non podéndose entrar con máis retraso.

¡INCREIBLE!. José María Rodríguez Díaz (2008)

    Relacionado con outra entrada anterior, José María volve sobre o PXOM, aínda que de xeito indirecto, en base á información subministrada pola UPRi. Por certo, a data de publicación que aparece de 29 de marzo non corresponde á publicación no blog (a falta de comprobación polo momento, debe ser a da publicación en La Comarca del Eo)

Martes, 22 de abril de 2008

¡INCREIBLE!

• Publicado por jmrd_ribadeo a las 22:04

No hace aún muchos días – en fecha 29 de marzo - publicaba este blog mi impresión sobre el documento que contiene el PXOM de Ribadeo, recientemente distribuido por el concejo. Una simple mirada era ya suficiente para descubrir en él los muchos errores sustanciales que contiene, inexplicables en un documento de esa seriedad y de redacción tan prolongada. De algunos de ellos que se observan prima faciae hice mención en el citado comentario. Errores que hablan tanto de la grave carencia de profesionalidad del equipo redactor como del pasotismo demostrado por los gestores municipales que tantas veces se desplazaron a las oficinas del equipo redactor, en A Coruña, para supervisar los trabajos. ¿A qué fueron, realmente? ¿A qué dedicaron su tiempo en esas visitas que no observaron tamañas irregularidades? ¿Qué intereses motivaron esos viajes subvencionados por los vecinos?

Por si eso no fuera bastante, parece que se observan graves defectos de tramitación – descubiertos por el grupo de oposición UPRI que, una vez más, está demostrando su capacidad de trabajo – en la aprobación inicial de documento y en su difusión entre los vecinos para que, en base a esa información, puedan presentar sus alegaciones.

El problema radica en que, al parecer, cuando se procedió a la aprobación inicial del documento no se mostró toda la información que contiene el Plan a los grupos de la oposición, negándoles así la posibilidad de formarse una idea exacta de lo que se iba a votar en el pleno. Concretamente se les ocultaron carpetas relacionadas con la ordenación de los núcleos rurales.

Este mismo defecto de información completa y, por lo tanto veraz, se hizo extensivo a los vecinos afectados, negándoles así la posibilidad de presentar alegaciones en defensa de sus derechos por carecer del conocimiento exacto de la realidad. Y así, por ejemplo, frente a situaciones de normalidad que se observaban a través de la información difundida anteriormente, aparecen ahora otras informaciones distintas que alteran los núcleos rurales y en las que determinadas viviendas quedan gravemente afectadas.

Esta grave situación habrá de ser corregida y se supone que deberá procederse a una nueva aprobación inicial – así lo solicita UPRI – que contemple toda la información sustentada por el documento citado, sin omisiones. Y como consecuencia de lo anterior, los nuevos plazos para las correspondientes alegaciones habrán de contarse a partir del momento de la nueva aprobación inicial si tiene lugar.

Se habrá de proceder, asimismo – y así lo reclama la UPRI - a una nueva difusión del documento completo para un eficaz conocimiento del pueblo y sustituir el CD incompleto que muchos interesados adquirieron por otro completo.

Todo esto nos lleva a la siguiente reflexión: ¿por qué se produjo tamaña irregularidad en un tema tan serio e importante? ¿Qué intereses ocultos puede haber para sustraer al pueblo una información que resulta fundamental para el conocimiento exacto de la realidad y, consecuentemente, para defender sus derechos mediante las correspondientes alegaciones? ¿Quiénes son los responsables de haber llegado a esta situación? ¿Se intentó, acaso, ocultar información para evitar alegaciones?

Estas y otras son preguntas que están en el aire y que mucha gente quiere ver contestadas.-

José Mª Rodríguez

Outros Artigos de José María.

Retroceder é doado

 Retroceder é doado

    Dicir as cousas en termos absolutos, sen precisar, leva normalmente a esaxeracións ou sinxelamente, a engano. Tamén neste caso o artigo vai precisamente diso, de matizar o título poñéndoo no seu contexto -no que o ideei eu- na actualidade no tempo e no que poderiamos chamar o aquí no espazo. Aquí e agora, e referido a temas tan diversos como as medidas sociais ou as medioambientais.

    No 2020 'apareceu' 'como se fose da nada' o covid19 como pandemia. Un coronavirus do que se tivo noticia en 2019 na China, e do que se pensou de xeito iluso que aí quedaría confinado, e que as medidas alí tomadas aquí serían imposibles. No 2022, en xaneiro, tiñamos conciencia de que as guerras eran cousa doutros lugares, outros continentes, países lonxanos, exóticos e atrasados. E iso por citar só dous feitos nos que se consideraba que había consenso, máis que nada polo lonxanos que parecían en todos os sentidos, e de aí, por considerar que non nos afectaban nin afectarían. É dicir, por considerar só dous casos 'fáciles'. Eses dous casos 'fáciles' leváronos a retroceder en dereitos e liberdades; a ser conscientes do retroceso en sanidade comunitaria, pública; a facer que se invistan en armamento (máis que en defensa) cartos que poderían servir para educación ou para construír a paz; a esquecer que en teoría somos unha sociedade libre e soberana, mentres na práctica seguimos coa lei mordaza vixente; determinada prensa a favor da rapina contra os máis débiles e o común; ou se fixo evidente, unha vez máis, a subordinación a intereses de lonxe das nosas fronteiras, a máis doutros xerados dentro delas pero fóra da xente común. Retrocesos realizados ou evidenciados de xeito rápido e case sen ter consciencia deles, menos aínda, recibidos con oposición efectiva.

    Non é doado volver atrás, polo contrario, cando se empeorou. É dicir, desfacerse do retroceso. Perder dereitos é doado, máis aínda cando alguén se postula literalmente para agasallalos de xeito mercenario a un terceiro a modo de cabeza cortada servida en bandexa de prata. Volver a recuperalos é difícil: significa loitar duramente para conseguilos. É moito máis doado privatizar que volver a montar unha estrutura pública funcional E se se opta por nacionalizar, os problemas veñen de xeito interno, de tentar facer pública unha estrutura que non o é e está orientada ós cartos e non ó servizo, incluídos os dirixentes encargados de manter esa liña. 

    E, sabendo a dificultade de conseguir algunhas cousas, non deberamos preguntarnos como deixamos que se perdan sen máis?

20220716

Hoxe é o Carme

    Hoxe é 16 de xullo, celebración da virxe do Carme, a máis de nome abondo extendido pola zona, -parabéns, Carmen!- patroa das xentes do mar.

    Retomo unha publicación do 2007 de Antón Álvarez Sousa, publicada no libro das festas daquel ano, e no artigo do blog Santa obscura., para incidir nalgunha idea na liá que xa lembrei en 'As festas populares no entorno ribadense' ou no artigo 'O pai de Migueliño e os divertimentos acuáticos'.


20220715

Nota de prensa do concello: Dimisión de Mariluz Álvarez II

    Complemento da entrada anterior, sobre a dimisión de Mariluz Álvarez, coa nova nota do concello con motivo do pleno de onte, xoves, comezado no salón de plenos ó tempo da concentración pola paz celebrada ó pé do concello.

SUÁREZ BARCIA DESTACOU A LABOR REALIZADA POLA EDIL

Pleno ordinario de xullo

15/07/2022

No pleno ordinario celebrado onte no Concello de Ribadeo deuse conta da renuncia á acta de concelleira de Mariluz Álvarez Lastra, despois de 23 anos de traballo ininterrompidos. Na sesión foron aprobadas bonificacións fiscais en varios impostos para aquelas empresas que decidan instalarse en Ribadeo, foron fixados os festivos locais do 2023 (16 de agosto e 8 de setembro) e foi aprobada unha moción sobre o servizo de saúde mental.

O alcalde, Fernando Suárez, dixo que "é importante o paso que dá o Concello ao propoñer bonificacións fiscais nos impostos municipais do IBI, do IAE e no ICIO para todas aquelas empresas que se instalen no noso concello ou xa instaladas fagan unha aposta polo emprego á hora de contrataren xente. Durante tres anos terán bonificacións que partirán dun mínimo do 50% chegando a un máximo do 95% en función do número de persoas contratadas. Confiamos que esta proposta non só orientada ao polígono industrial senón a todo o municipio poida seguir atraendo actividades económicas a Ribadeo".

O rexedor seguiu a relatar que "no pleno fixáronse tamén os festivos locais para o vindeiro ano que quedarán no día de San Roque, 16 de agosto, e 8 de setembro, o día da Patroa. Tamén fixemos axustes orzamentarios en gastos de inversión que queremos ir desenvolvendo ao longo deste ano e que tratamos de ir adaptándonos ás situacións cambiantes da escalada de prezos nos materiais que todos, incluído os Concellos, tamén estamos a sufrir. E igualmente, aprobamos unha moción sobre o servizo de saúde mental da Mariña que nos presentou a plataforma na defensa da sanidade Pública".

Suárez Barcia contou que "tamén no pleno demos conta da renuncia á acta de concelleira que presentou a nosa compañeira Mari Luz Álvarez Lastra, logo de 23 anos ininterrompidos de representar baixo as siglas do BNG á cidadanía deste nobre Concello. A súa marcha, tal e como ela manifesta, faise por motivos estritamente persoais e que non lle permiten xa por máis tempo compatibilizar todos os roles na súa vida".

O alcalde ribadense subliñou: "comprendémola, apoiámola, e con tristura a despedimos, pero con recoñecemento e coa nosa total admiración por todo o traballo que ela levou adiante en todo este tempo, na oposición nos primeiros anos e nos gobernos despois até o día de hoxe. Sabemos que todos somos necesarios e que ninguén é imprescindible e que a todos nos tocará máis cedo ou máis tarde, deixar estas representacións públicas. Pero o que non teño dúbida é que a todos e todas nos gustaría facelo como ela o fai: con tranquilidade, con xenerosidade e co compromiso de seguir apoiando a esta xente que aquí seguimos e aos novos que virán. Desexámoslle o mellor nas súas responsabilidades laborais e nos seus compromisos familiares".

20220713

Un xoves máis, unha concentración máis. Constrúe a paz.

    A paz necesita lembranza. A guerra lémbrase por si soa. Unha lembranza para mañá xoves 14 de xullo:


A Gaceta Ribadense 2022

    Adxunto deixo a 'Gaceta' para quen non puido botarlle unha ollada en papel. Ver todas as edicións en Faro Norte.

20220712

Nota de prensa do concello: Dimisión de Mariluz Álvarez

    Acompaño a nota de prensa do concello que dá conta da dimisión, así como ligazón ás mencións a Mariluz no blog e unha nota final.

MANTIVO UN ENCONTRO CXS COMPAÑEIRXS DO EQUIPO DE GOBERNO

Dimisión de Mariluz Álvarez

11/07/2022

A concelleira de Igualdade, Ensino e Mocidade, Mariluz Álvarez Lastra, presentou hoxe a súa dimisión tras máis de 20 anos dedicada á política municipal.

A edil nacionalista abandona por motivos familiares: "neste momento non podo compatibilizar a miña vida persoal e laboral coa política. A min gústame estar ao 100% e agora mesmo iso é imposible. Entón entendín que toca dicir ata aquí cheguei".

Álvarez Lastra tivo palabras de agradecemento "para todo o persoal das Concellarías de Igualdade, Ensino e Mocidade polo esforzo que estiveron realizando desde o pasado mes de marzo para que todo o traballo que programamos saíse adiante". 

Da renuncia de Mariluz Álvarez Lastra darase conta no pleno ordinario da Corporación Municipal de Ribadeo previsto para este xoves, 14 de xullo.

A concelleira ribadense mantivo esta tarde unha xuntanza coas súas compañeiras e compañeiros de goberno municipal na Praza 8 de marzo.

Nota final:  Non podo deixar de lembrar que foi a que propiciou que o meu 'Ribadeando' fose presentado no salón de plenos do concello.

20220711

O pai de Migueliño e os divertimentos acuáticos

O pai de Migueliño e os divertimentos acuáticos

    Tempo ten pasado dende que Castelao escribira a narración curta 'O pai de Migueliño', encadrado no volume II de 'Cousas' e que fai referencia ó retorno dun emigrante das Américas. A un emigrante que volve fraco, desmellorado, que se dá cun canto nos dentes por poder abrazar de novo á súa familia. A un 'indiano'? Non. Segundo o dicionario da RAG (tamén segundo o Diccionario de la lengua española), indiano é o emigrante a América que volve rico; o pai de Migueliño non era indiano...

    A historia, artellada por Castelao, é reflexo de tantas que con seguridade houbo, e mesmo historia que se quedou curta en moitos, moitos casos de xente que aló morreu ou que sinxelamente, non volveu por diversas causas. É máis, boa parte dos indianos volveron de visita ou vacacións, quedando así reducido o continxente que se asentou de volta despois de ter feito cartos en América.

    Veume á cabeza o pai de Migueliño co motivo da festa dos indianos en Ribadeo. Unha festa que rexurde despois da pandemia con tanto pulo como xa tiña antes dela, e a pesar do curto recorrido dende a súa instauración. A lembrar que toda festa tivo algún comezo, aínda que algunhas, como esta, que botou a rodar en 2014, sexa moi recente.

    Tentei dar algunha pincelada sobre a orixe e actualidade das festas no noso entorno aló polo 2001 como introdución a un traballo realizado por alumnado do IES Porta da Auga, impreso co título 'As festas populares no entorno ribadense'. Alí escribía cousas como 'buscando definir as festas na nosa terra, poderiamos cualificalas de microfestas enraizadas nun corazón popular que busca abrirse ó mundo externo gardando a súa propia identidade.' Ou 'Dende unha mirada desligada da terra, un anacronismo que se resiste a desaparecer.' Naturalmente, o libro trataba de festas do pobo, da aldea, da parroquia... e comparábaas e contrapoñíaas a outras que coñecemos daquela en Europa como 'Le Roi de l'Oiseau', en Le Puy en Vélay (Francia), de carácter medieval/renacentista pero con orixe en 1986, a 'Ducasse' de Mons (Bélxica), de orixe medieval, ou os Xigantes de Ath (tamén en Bélxica), xa con longa tradición pero cunha aparición ben posterior á Ducasse. Festas as anteriores que tamén poderían servir de encadre para a consideración da festa dos indianos, unha festa que, usando o dicionario, non cabería chamala festa ‘popular' no sentido de ter saído do pobo, pois foi instaurada institucionalmente sen actividade previa semellante, aínda que poidera selo no sentido de ter sido ben acollida polo pobo. O que non quita que fora instaurada como unha proposta de diversión para contribución ó lucro, algo ben diferente das festas tratadas no libro mencionado. Nin tampouco que entre na definición de ‘festa’ que se poda atopar en calquera dicionario.

     Nesta festa dos indianos, un dos expoñentes principais son os traxes. O luxo de vestimenta que se ostenta deslígase da súa beleza: traxes sinxelos poden resultar moito máis atractivos, bonitos ou vistosos que outros abondo máis onerosos. E, diría, o nivel está alto.

    Retomando o comezo, na festa todo o mundo é indiano (mesmo con mucamas negras), e tenta divertirse a nivel do retorno de xente con diñeiro. Desaparecen así cousas como a volta dos ‘pais de Migueliños’, os sufrimentos na emigración ou mesmo diversas características de época. A festa queda desligada do que se fai desaparecer. A iso ven o título: co motivo da festa neste 2022, encargouse un mural no que aparece como título ‘Ribadeo dende As Figueiras, 1926’ que inclúe un fondo de Ribadeo de época, unha improbable pose de xente máis ou menos ataviada en correspondencia, e, no medio, separando ambas escenas, a ría, cunha moto acuática tirando dun inchable como se poderá ver máis dunha vez este verán. Pode tomarse como unha alegoría: os divertimentos sobrepóñense e a festa pasa a ser un motivo en troques de ter un motivo.

20220706

Se queres a paz...

    Este xoves irán 19 concentracións, coa guerra en marcha e perdendo titulares... Se queres a paz, prepáraa, constrúea, participa.



20220703

Unha vía verde

Unha vía verde

    Un proxecto como o ferrocarril mineiro Ribadeo - Vilaoudriz significou, coa súa construción primeiro, pero sobre todo coa súa posta en marcha, un revulsivo para toda a comarca. Vía de case 35 km, desenvolta en só tres anos, a comezos do século XX nunha zona daquela con pésimas comunicacións, foi eixo de transportes e desenvolvemento. A súa luz chega ata hoxe tras unir o baixo Eo con Ribadeo, e de alí co mundo enteiro saíndo da ría de Ribadeo.

    Agora ('agora' neste caso é o mesmo que dicir dende hai ben máis dunha década) pretende recuperarse o seu trazado para o lecer, como 'vía verde', acadando outro tipo de dinamización comarcal e social. Non creando da nada, senón aproveitando unha estrutura dos nosos bisavós. Quizais máis modesta, pero non desprezable.

    Claro que o 'agora' é moi discontinuo. De feito, remátase de volver usar un proxecto de 2010 como base para a nova arremetida de peticións dende a comarca ó ministerio en Madrid. No medio, pode que o máis salientable sexa o impulso que decidiu dar un grupo de xente, encadrada nun taller de emprego, a modo de práctica de participación e construción dunha empresa. Corría o outono de 2016 cando se puxo en marcha unha exposición en Ribadeo, repetida despois en Abres, ou se organizou un recorrido do tramo de algo máis de 12 km recuperado no cambio de século entre Santiso de Abres e A Pontenova. Un impulso puntual ó que se sumaron daquela os concellos, que sen abandoar a idea non remataban de darlle adiante.

    Dá gusto recorrer o tramo recuperado. Un paseo á beira do Eo no que van incluídos seis túneles e unha ponte. Camiño que despois do abandono do tráfico ferroviario viña exercendo de vía principal ou auxiliar a lugares dispersos, incluída unha central hidroeléctrica que se debe pechar por orde xudicial.

    A historia da liña Ribadeo – Vilaoudriz é accesible en moitos lugares, de libros e documentos en bibliotecas á Galipedia, pasando por diversas notas de prensa. E o novo camiño, a Ruta da antiga vía do ferrocarril Vilaoudriz – Ribadeo ten xa tamén a súa historia, de anos que leva en xestación. Abondos máis dos que levou a construción da vía orixinal. Pero iso é o pasado. E o futuro? Visto o presente e o seu transcurso, costa traballo ver o final da recuperación da vía como vía verde a pesar da beleza do tramo xa en uso -sen estar exenta de deficiencias- ou do recorrido de tramos practicables hoxe por hoxe, aínda sen a recuperación.

20220701

EL CASTRO DE FORNELO. José María Rodríguez Díaz (2008)

    Un apunte histórico que sería recollido e ampliado despois no libro 'Sobre os Castros de Ribadeo'.

Domingo, 20 de abril de 2008

EL CASTRO DE FORNELO

• Publicado por jmrd_ribadeo a las 10:48

Continuando con el prometido recorrido por los castros catalogados por Patrimonio en el concejo de Ribadeo, y que si son inteligentemente tratados pueden llegar a constituir uno de los mejores fondos culturales y turísticos de este concejo, me voy a referir en este comentario al castro de Fornelo.

Se encuentra situado este castro en la orilla del mar, en las proximidades del núcleo de Río, en la parroquia de Piñeira. Dos kilómetros de distancia lo separan del castro de As Grobas de Vilaselán, lo que nos habla de la interrelación y convivencia que debió de haber entre ambas poblaciones en los tiempos de su ocupación. Actualmente se comunican entre sí siguiendo la nueva carretera que recorre el litoral de las parroquias de Vilaselán y Piñeira.

Tiene en común este castro con el de As Grobas, a parte de su proximidad, la circunstancia de pertenecer los dos a los llamados castros costeros que, a diferencia de los castros del interior, albergaron comunidades humanas de similares costumbres y formas de vida, que vivían en las proximidades del mar y que extraían de él los recursos habituales para su subsistencia.

La forma del castro de Fornelo se adapta a la de la península en la que está ubicado y de la que en aquellos tiempos pasados formaba parte, también, la isla que lo limita por el norte, conocida con el nombre de Insua de Fornelo. La superficie del castro es de 1,75 Ha. por lo que se puede catalogar como perteneciente a los clasificados como de tamaño medio. Su antigüedad es la misma de todos los castros de esta comarca, es decir, pertenece a la Edad de hierro y romana. La propiedad de este castro, al contrario de lo que consta en la ficha de Patrimonio, es de carácter público, gracias a la sagacidad de los técnicos de Concentración Parcelaria que tuvieron el acierto de dejarlo como superficie de masa común. Para mayor abundamiento cuenta, además, con la protección de estar afectado por Costas como zona de reserva del litoral. El itinerario a seguir para visitarlo es dirigirse al núcleo de Río, en Piñeira, y tomar una pista asfaltada que conduce hasta él. Actualmente está dedicado a pastizal. Su conservación es buena, aunque falta una muralla en su lado sur, que en tiempos pasados fue derrumbada, seguramente para hacer pastizal. Sus defensas están formadas por tres líneas de murallas y dos fosos en su parte nordeste y suroeste, denominados aún actualmente con el nombre de Cárcovas debido a los fosos que lo rodean. Al igual que el de As Grobas, la parte restante no defendida por fosos está defendida por el acantilado y el mar. En las proximidades del castro, por su lado suroeste corre un regato, conocido con el nombre de Río do Couto, o de Espadanal según la ficha de Patrimonio, que hoy sirve de deslinde entre las parroquias de Piñeira y Vilaframil, y del que los habitantes del castro se abastecían de agua. Cabe añadir como curiosidad a estudiar por los técnicos arqueólogs que en las cercanías del castro por su parte oeste existe una fosa labrada en roca conocida popularmente como “maseira dos mouros”. La existencia de una mámoa en el mismo castro es también presumible porque hay constancia de la existencia una gran lastra que no hace mucho fue sustraída de allí.

La zona de protección del entorno de este castro quedó fijada en el PXOM en una extensión de 8400 m2.

Alguna de las personas mayores de la vecindad que tenían parcelas de labor en el castro recuerda haber escuchado ciertos comentarios sobre algunos hallazgos encontrados en él, como un torques y que ellos identificaron como una “asa de ouro”.

Descubrir el origen de su étimo no reviste especial dificultad. Fornelo es un nombre que se deriva de su correspondiente latino Fornus ‘horno’, en gallego ‘forno’. A esta palabra latina se le añadió el diminutivo despectivo -ullus, en gallego -elo, que finalmente formaban Fornullus en latín y Fornelo en gallego, para referirse con esta palabra a un horno pequeño y sin importancia. ¿Recibió este nombre por haberse, quizás, conservado allí desde la antigüedad algún horno dedicado a la fundición de metales o al cocimiento de harinas perteneciente a la primitiva comunidad del castro? Tal vez pudiera ser esa la explicación del topónimo con el que hoy se le conoce.-

José Mª Rodríguez

Outros Artigos de José María.