Vídeos e fotos da procesión do Carme de Ribadeo 2018 dende a Ponte dos Santos

Vídeos e fotos da procesión do Carme de Ribadeo 2018 dende a Ponte dos Santos, o mesmo día (29/07/2018) no que a ponte cumpre 31 anos dende a súa inauguración (29/07/1987).

AS DESFEITAS DE RIBADEO E CONTORNOS, artigo de Pancho Campos Dorado

Cunha semana de retraso sobre o seu envío, deixo a continuación un artigo de Pancho Campos sobre temas que inclúen algún que está candente estes días:
“Desfeita” é un termo que se emprega como equivalente a: destrución, desastre, derrota, confusión. Nalgúns lugares quedou o termo como designación toponímica ligada a testemuñas de feitos aciagos que alí aconteceron, como por exemplo o Rego da Desfeita, no concello de Trabada.
Pois ben. En Ribadeo, imos ter que empezar a enumerar as riquezas patrimoniais por “As Desfeitas”. Vemos na prensa, casi tódalas semanas, que se destrúen espazos patrimoniais sen que se tome ningunha medida administrativa, xudicial ou penal, contra dos depredadores, nin por parte da Xunta, nin de Costas, nin do Concello, nin de ninguén con competencia para facelo. 
Exemplos: 
1) A Ría de Ribadeo. Estase destruíndo día a día coa colmatación de area que a está deixando completamente cegada, e noutros vinte anos poderase ir andando por toda ela en marea chea. Quizais daquela, a alguén se lle ocurra prantar palmeiras no medio dos tesóns e facer o seu carón o “Hotel Chabola” ou o “Choupana”, “para sacarlle algún rendimento á desfeita”. 
Din que non hai cartos para dragar o canal, e moitos menos para facer fronte á destrutora obra civil que se vai concatenando ano tras ano, desde o primeira obra do paseo marítimo, cada vez máis ampliado coa escolleira e recheos varios das pequenas calas da ría. Outro importante impedimento ó vaciado das augas da ría son as zapatas mal plantexadas da Ponte dos Santos. 
2) ENCE e a XUNTA DE GALICIA. Como todo o mundo sabe, a Xunta de Galicia é o órgano administrativo de goberno que rixe os intereses peculiares dos cidadáns da Autonomía de Galiza. Pois ben. Vemos que a Xunta está derrotada ante a administración de ENCE, pois en vez de sacar rendemento dos recursos do Porto de Ribadeo, para dragar a ría e crear infraestruturas con futuro, pois non, abarata os custes de transbordo de carga e os dereitos de uso do peirao, como si eiquí xa foramos ricos dabondo e non precisáramos de nada. 
Por outra banda, ENCE son as siglas coas que se coñecía a Empresa Nacional de Celulosa Española, fundada no ano 1950 na dictadura de Franco polo INI (Instituto Nacional de Industria), adicada a transformación de madeira de eucalito en pasta de papel ou pasta de celulosa, nas fábricas de Pontevedra (Galiza) e na de Navia (Asturias). ENCE tivo carácter público, ata a súa salida á bolsa no ano 1990, onde primeiro privatizouse o 49% e no ano 2001 o 51%. Hoxe en día aquelas siglas pasaron a ser: ENCE Enerxía e Celulosa S.A. que, como seu nome indica, é unha empresa anónima da que ninguén coñece a súa verdadeira nacionalidade, nin posiblemente quenes son os accionistas. 
Según consta na Wikipedia, desde 2006 o seu presidente é D.Juan Luis Arregui e desde 2010 é vicepresidente D. Ignacio de Colmenares y Brunet. No ano 2010 ambalasdúas fábricas causaban un gran impacto ambiental, tanto polos “olores” como pola contaminación de augas debido o seu efluente líquido, que se vertía sin depurar na ría de Pontevedra e no río Navia. No ano 2013, en Navia inaugurouse unha planta depuradora do efluente líquido, e en 2015 anunciaron para a fábrica de Pontevedra o proxecto “Nuevo Ciclo del Agua” para utilizar somentes o 90% da consumida actualmente, pois pretenden reutilizar os efluentes líquidos depurados. Algo non debeu sair “ó gusto” pois, en Pontevedra, a alguén nomearon “persoa non grata”. 
Sinceramente espero que a ámbalas dúas fábricas lles vaia moi ben, non polos accionistas, senón por corporativismo cos traballadores que alí dan o callo. Non obstante, gustaríame resaltar que ditas empresas, en 2014 xeraron 1 500 000 millóns de kWh de enerxía eléctrica coa biomasa que sacaron dos montes galegos. Tiveron en 2015 uns ingresos de 313 millóns de euros, cun beneficio neto de 22,1 millóns de euros, que equivale a un 7% de ganancia, frente a un gasto de producción de 290,9 millóns de €, o que equivale ó 92,93 % de gasto do montón total. Ó meu ver, unha ganancia “moi pobre” para ese volumen de cartos, e que quizais deberían cambiar a tódolos directivos por falta de rendimento.(Datos da Wikipedia. Naturalmente, en esta fonte de información “financiera” pódese poñer calquera cousa, pois ninguén pode correxir a orixe dos datos)  *

A zona do ramal previsto de Feve en Navia, collida no maps de Google

A zona do ramal previsto de Feve en Navia, collida no Visor Sigpac (máis nova que no Google Maps)

Por outro lado, en cambio, a administración do Estado, gasta os cartos que fagan falta, non para mellorar o entorno da Ría de Ribadeo, senón para facer vías de tren para levar por vía estreita 520 000 Tm/ano de pasta de papel a Xixón. ¿Por qué non se constrúe a Ponte dos Difuntos ou dos Mortos dunha vez por todas? ¿aínda non se convenceron a Xunta, Portos de Galiza e a administración do Principado, que a Ponte dos Santos e as escolleiras son unha ruína ambiental totalmente en contra do noso ecosistema? A Ponte dos Difuntos, podería conter a vía do tren por unha tabla baixa e máis a autopista por unha tabla alta. Uniría Castropol e Ribadeo, sin destruir a ría e daría máis vida a toda a contorna, pois o porto de Ribadeo poderíase ampliar para barcos de máis calado e maior tráfico marítimo, que sempre foi o noso gran motor da economía. Mesmo se pode levar a cabo aquel vello proxecto de unir o Porto de Ribadeo con Vilafranca do Bierzo, ou aínda con Lugo pola Pontenova ou por Mondoñedo. A Ponte dos Santos é un verdadeiro atranco na ría, xa o decían aquelles vellos mariñeiros que razoaban un montón: “A Ría de Ribadeo non é o Duero, aquí hai marea cada seis horas”. 
3) No fondo da Ría de Ribadeo hai tanta riqueza en pecios que si a alguén se lle ocurre poñerse a estudialos, ten que ter en conta que non lle chegará o tempo da súa propia vida, pero ¿é mellor deixalos donde están, desaparecendo pouco a pouco? 
4) Fai uns anos, no Cemiterio dos Castros (Teima, 24-Febreiro-1977) encheronse de formigón as tumbas celtas, algunha con ósos e mesmo con algún esqueleto casi completo, para facer un “chalet”. Non pasou nada: “eran outros tempos”. 
5) Os temporais causan estragos nos xacementos arqueolóxicos costeiros de Ribadeo e Barreiros (A Mariña, 23-Febreiro-2016). O Forno romano de Esteiro está a piques de desaparecer; a Punta do Castro de Vilachá en San Miguel de Reinante, pouco a pouco desaparece; a turbeira de Arealonga desfaise; a tumba da praia do Coto de Barreiros afectada. Non pasa nada: “Patrimonio ten moito traballo e cos recursos que ten, non dá para máis”. 
6) A tala de eucaliptos e a súa replantación levouse por diante en Mondoñedo o Castro inventariado do Monte da Arca (A Mariña 16-Marzo-2016). Mariña Patrimonio e Adega presentaron denuncia ante o Seprona. ¡Esperemos que algo pase desta vez! 
7) ¿Que se está intentando facer no faro da Illa Pancha? ¿Un hotel de dúas habitacións...? Postos a arrasar patrimonio público ¿por qué non se deciden a facer un edificio de trinta plantas, cunha luz “estroboscópica” no restaurante-discoteca da terraza, que acade a verse en Espasante e en Xixón e se deixan de tonterías de pouca monta? 
Hai ducias de casos de barbarie “permitida ou sobreseída” que se ven de cotío arrasando o noso magnífico Patrimonio que ten miles de anos de historia, e en contra do “modus vivendi” dos veciños, que unha vez educados como Deus manda, teñen que irse a traballar fora dos pobos que os viron nacer, posto que “eiquí non hai nada do que vivir”. ¡Manda truco!

[*] Máis ben é o revés, calquera pode editar, e aínda que se algúen edita mal pronto soe estar corrixido, non sempre ocorre (nota do blog).

Contribucións para unha historia da Ponte dos Santos

Procurando acubillo á sombra da Ponte dos Santos. Foto de G. Gómez.

Nestes día reavivouse a polémica sobre a falta de luz na Ponte dos Santos a raíz do reenvío de cartas ás seccións asturiana e galega de estradas do Estado sobre as consecuencias que pode ter a obscuridade ó atravesar a ponte. Fíxome pensar que, despois de case trinta anos, a historia da ponte pode que necesite unha lembranza para achergármonos máis ó seu significado e á súa realidade, aínda que só sexan unhas pinceladas .

A Ponte dos Santos a finais do 2012

A ponte dos Santos foi inaugurada o 29 de xullo de 1987. Antes, foi aprobada a súa construción no último consello de ministros presidido por Calvo Sotelo.
Moi anteriormente houbera algunha proposta de construción dunha ponte sobre a ría de Ribadeo para o ferrocarril e pola zona do Costal. Ó fin, elixiuse outro paso estreito, entre San Román na parte asturiana e San Miguel na galega, de aí o seu nome.
O estilo de ponte deu que falar a nivel de rúa, pero ó ser un aspecto técnico xa viu dado, e os comentarios, protestas incluídas por altura, medio ambiente, etc,, non pasaron de aí, incluído o tema da altura do vano, que posteriormente se manifestou limitante para determinado tráfico marítimo, e así diversos barcos construídos por asteleiros Gondán tiveron que ser rematados na zona más alta do seu pao fóra da ría.
En inicio, unía dúas zonas dunha estrada convencional, a N-634, pero construción da autovía A-8, adecuouse para tal fin, e o 1 de outubro de 2008 foi inaugurada a ampliación, un desdobramento de calzada posible grazas a instalación de costelas metálicas no plano da ponte e un reforzamento das columnas. Aquí pode verse unha información moito máis completa.
Ó coñecer a súa construción, foi contestado por constituír un perigo económico para A Veiga, de xeito que ata a súa ampliación podían observarse pintadas como 'Non á ponte. Xa o hai na Veiga'.
A súa construción incluiu un entronque dende Barres ata a actual 'rotonda do Voar', con maior parte en Asturias. A dependencia da ponte foi sempre da unidade de estradas do estado en Asturias.

Perfil co reforzo

entronque A-8 por Asturias

sección lonxitudinal

Proba de resistencia

Coa ampliación para a A-8 cambiou a súa imaxe e os entronques dos que depende, pois pasaron de ser tales a ser o camiño principal que mantén a A-8.
A súa importancia e imaxe foi recoñecida en maio de 2013 por un selo de correos que, como non, resultou algo polémico polo difuminado da imaxe da zona asturiana.
Cando a ampliación xurdiu outro tipo de consideración: como ponte de estrada nacional, permitiu o paso de peóns nas súas beiras, ciclistas pola súa clazada ou tractores  camiño dos Irmandiños. Ó facer a ampliación, todo iso corría perigo e correu diversa sorte. Os tractores deixaron de pasar de xeito inmediato. Os ciclistas tiveron un proceso máis lentos, ó non haber en principio sinais indicativas  de prohibición, e logo non habels da parte galega. Unha manifestación, de ciclistas para tentar oficializar o permiso de paso, despois dun accidente, recollida polo blog, conseguiu xusto contrario, que aparecera tamén a sinal na entrada galega e estivera xa totalmente xustificada calquera multa imposta por ese motivo, quedando logo para os ciclistas e peóns as estreitas beirarúas laterais.

esquema corte beirarúa

en ampliación

O paso de peóns segue sendo posible polas beirarúas laterais, que estiveron a piques de desaparecer despois de vinte anos de posibilidade de paso dos peóns. Baralláronse solucións como paso baixo a plancha da estrada, pero ó final quedaron as dúas beirarúas separadas do arcén por un valado metálico. Poucos son os lugares onde se optou por algo semellante á beira dunha autovía, pero aí segue, tanto para o paso entre as Figueiras e ribadeo como para o acceso ás praias asturainas dende Ribadeo ou para o paso de peregrinos. O paso de peóns supón o facelo en fila india debido á estreitez; o paso dos ciclistas constitúe un ir a paso lento e pararse para un difícil cruce cos peóns. Unha curiosidade: a beirarúa norte ten unha anchura usable uns poucos centímetros mairo, debido a un retranqueo do valado sobre o arcén que non existe na beirarúa sur.
A ponte tivo que ser reforzada nos cimentos debido a acción da auga e as correntes, tendo agora unha base máis ampla que se pode observar en marea baixa.
Outra curiosidade é o bandeo debido á dilatación e tensións, algo máis visible no verán que no inverno, aínda que perceptible ó longo do ano.

Durante moitos anos houbo unha festa anual para celebrar o cumpreanos, de irmandade entre Castropol e Ribadeo. Crise e algunha cousa máis deron ó traste co que xa era unha tradición.
Así as cousas, o mantemento actual da A-8  non está nos seus mellores momentos, como se pode observar polo estado da superficie rodada en diversos tramos próximos. E hai cousa dun ano a ponte, iluminada por focos laterais, deixou de ter luz, o que leva a que sexa nova na actualidade a loita do(s) concello(s) para iluminalo. Parece lóxico ata certo punto que, sendo unha ponte, se atribúa unha falta de seguridade a ese feito. E por iso os intentos dos dous concellos que comunica de restablecela. A conta do propietario da estrada, o Estado. Porque a cusetión é que estradas do estado pretendeu no seu momento que foran os concellos os que pagaran a súa iluminación. E así estamos.
--
Algunha ligazón máis: Ó cumprir 15 anos.
Un vídeo baixo a ponte dos Santos.
Agresión á ría (2007, E. Lombardero).
Indignados na Ponte dos Santos... cartel e preparando.
Folleto sobre a construción ponte dos Santos. Artigo técnico sobre a ampliación da ponte.
Unha ponte nosa.
O faro na columna da Ponte dos Santos.
A Ponte dos Santos, letreiro con Ría de Ribadeo.
A Pontes dos Santos como 'tablon de andamio' (Pancho Campos).
Probas de resistencia no 2008.
Debuxando a ponte dos Santos coa choiva.
Foto da ponte en ampliación... e outra.
Gondán ten que adaptar un barco para pasar por baixo da ponte.
Unha fermosa imaxe da ponte na Galipedia.
E unha pequena galería de imaxes diversas, entre as que se poden atopar xa no blog:

Vista do google maps

Mapa en open street map

No visor sigpac

O sello conmemorativo

Premio á mellor obra (construción)

Pilar en baixa, despois da ampliación

perspectiva despois da ampliación

Debuxando coa choiva

Onte choveu. Abondo, ó solpor. Goyi Gómez tomou unhas fotos e pasoumas.
As primeiras dan fe dunha luz especial, bonita, na zona da illa Pancha, nun momento de choiva máis lixeira. Pero as segundas són máis chamativas.

A posta de Sol estaba naturalmente cara ó oeste:

Vemos abaixo a ponte dos Santos  nun momento de choiva forte sen vento. A zona protexida está debuxada, cun sombreado brilante da superficie da auga ó non ser golpeada polas gotas, e limitada pola caída dos desaugës da ponte. O arrastre da marea leva a un debuxado na superficie da auga cara ó sur, consecuencia do arrastre da marea.

Nesta vése aínda máis claro o sombreado, se ben ó aumentar a choiva o debuxo na superficie da auga cara ó sur (a dereita da foto) desapereceu. A cambio, reslta máis a barquiña que se protexeu da choiva baixo da ponte, outra curiosidade. O vento tiña unha compoñente surleste, como pode verse pola maior 'sombra' cara ó sur, e o efecto de pantalla da columna que fai que a barca sinale un punto de menos vento nesa dirección (máis pegado á vertical da ponte), e igualmente xusto en dirección contraria, aumenta a sombra polo freado do vento.

Para un día de calma

1 de agosto de 2012. Amanece con nubes, mentras as gaivotas graznan e o vento trae sons diversos, tamén do mar. Os faros xa apagaron a súa luz na ría de Ribadeo. Onte, unha posta de Sol nunha tarde agradable. Cara ó faro, o solpór iluminaba en vermello o promontorio de S. Cibrao, deixando a unha e outra beira unha zona que se ía cubrindo na penumbra entre nubes. O faro da Illa Pancha comezou a súa andaina nouturna. O resto dos faros da ría tardaron en seguilo. Primeiro, na enseada de Arnao, despois, na Ponte dos Santos, ... ata quedar sinalada puntualmente no espazo e no tempo toda a posible aproximación dende alta mar ata os portos da ría.

O primeiro saínte á esquerda, a Ínsua. O fondo, S. Cibrao como punto máis saínte na costa, e iluminado polos últimos raios de sol entre o cúmulo de nubes.

O faro das Carrallas, na ría de Ribadeo, en marea baixa (onte pola tarde). Ó fondo, a beira asturiana da ría,

Secuencia de luz do faro da illa Pancha.

Secuencia de luz do faro entrada-esquerda da Ponte dos Santos.

Secuencia de luz dos faros da entrada do porto deportivo de Ribadeo. A súa potencia entre tanta iluminación é pequena, por iso achego despois a imaxe.

unha ligazón sobre a ponte dos Santos, dende o lado asturiano, e outra, do galego, máis algo de historia, en espera de cumprir 15 anos o 29 de xullo

Dende a outra beira da ría de Ribadeo:http://www.elcomercio.es/v/20120722/asturias/puente-santos-cumple-anos-20120722.html
Dende a beira de aquí:http://www.lavozdegalicia.es/noticia/amarina/2012/07/22/puente-santos-cumple-25-anos/0003_201207X22C2995.htm e http://www.facebook.com/notes/ribadeo/puente-de-los-santos-por-jlvieites/215527991523
Algo de historia:http://ribadeando.blogspot.com.es/2011/07/sobre-ponte-dos-santos-na-ria-de.html
Folleto de difusión da Ponte dos Santos (datos, estrutura, ...): http://publicadoenribadeo.wikispaces.com/Folleto+Ponte+dos+Santos
Artigo sobre a ampliación da ponte (asemade con datos): http://publicadoenribadeo.wikispaces.com/Artigo+ampliaci%C3%B3n+ponte+dos+Santos

A corbeta mercante “BELLA ANTONIA”. Pancho Campos

-Artigo para o libro das Festas do Carme 2012 escrito por Pancho Campos, que espero en breve será acompañado con algún outro relativo á influenza no desenvolvemento da zona e capa da ría que tivo a ponte dos Santos, a punto de cumprir 25 anos (inaugurado o 29 de xullo de 1987)-
Os barcos representan desde a remota antigüedade unha das formas máis avanzadas de medir o grado de civilización en que se atopaban os pobos que os construían. Cretenses, fenicios, exipcios, gregos, romanos, escandinavos e chinos dan mostra nos seus grabados e restos arqueolóxicos, de ser pobos de ámplia civilización e desenrolo no estudio das ciencias, polas súas técnicas de Construcción Naval e como consecuencia das súas navegacións, foron precursores do Comercio Marítimo que abríu as portas do mundo o intercambio de todo tipo de produtos agrícolas e artesáns, extendendose as súas técnicas de cultivo e artesanais, por tódolos continentes. As rutas marítimas abriron as portas hacia o coñecemento máis profundo do saber de outros pobos lonxanos, abriron as portas da civilización mundial.
Sempre me gustaron os barcos e a Historia, e para a miña sorpresa, atopo con que as historias máis entrañables de barcos, están nos mercantes de Ribadeo. Unha lista de 43 barcos mercantes que me amosa o meu amigo Pablo Rodríguez Fernández, “Vivin”, foi a espoleta que fixo saltar a meu instinto de búsqueda das súas historias, todos eles son de Armadores afincados en Ribadeo. Coñecía a súa parte comercial, polo documentado libro de Chemi Lombardero Rico: “O Porto Comercial de Ribadeo”. Pero hai moito máis, de ambiente mariñeiro, e quero destacar hoxe aquí, unha das viaxes da Corbeta mercante “Bella Antonia”, cuxa parte da súa historia marítima dice así:
Corbeta mercante “BELLA ANTONIA” Porte: 309 Tm (TRB) Quilla: 91 pés de Burgos; Eslora: 100’; Manga: 27’; Puntal: 16’; Plan: 18’
(Nota: 1 vara de Burgos = 0,835905 metros 1 pé de Burgos = 27,8635 cm.)
(Características expresadas en escritura de 8 de Febreiro de 1852)
Armadores: D. Antonio Casas // D. Antonio García de Trío da cidade da Habana Constructor: D. José Ron, no Asteleiro de Viabelez.
Mandada polo 2º Piloto D. Agustín Torrontegui
Unha Corbeta de 100 pés de eslora, de mediados do século XIX, arbolaba tres palos: trinquete e maior con aparello redondo ou de velas cuadras, e mesana de cangrexa, con sobremesana e perico redondos. No bauprés catro foques. Era como unha Fragata, pero de menor tonelaxe. As alturas dos palos, según a lexislación Inglesa de 1835, eran das medidas aproximadas seguintes: macho maior: 78’; mastelero maior: 26’; mastelerillo maior: 13’ e para o galope ou mastelerillo de sosobre: 6’.
Resultando unha guinda de: 123’ (pés) = 41 metros (altura desde a fogonadura a galleta do pao). Así o Bella Antonia, non podería entrar hoxe arbolado no Porto de Ribadeo, pois non pasaría por debaixo do mamotreto, fruto da “modernísima” Inxeniería Civil, chamado a Ponte dos Santos.
Por motivos de fletamento ou de tasas, o “Bella Antonia”, en 8 de Xuño de 1852, volve a ser arqueado polo Carpinteiro de Maestranza da matrícula de Rivadeo, D. Antonio Martínez, dando: Eslora: 110 pes de Burgos; Manga: 29’; Puntal: 18’ o que resulta un porte de 402 Tm. Esto é unha tonelaxe 100 Tm. superior ca orixinal. Creemos que esto fora debido a motivos comerciais, pois en casi tódolos barcos, era práctica común o facer unha nova medida de Arqueo, según o flete, viaxe ou tipo de carga a que fora destinado.
E aquí chegamos a reseña documentada, transcrita a letra (sic), que despertou o meu interés por este barco:
“El Cónsul de S.M. (Su Majestad) en Singapur en oficio de 30 de Enero de 1860, remite a esta Comandancia (de Rivadeo) en cumplimiento de lo que previene la Ley 28-octubre-1837, un testimonio en que se expresa la carena y composición que se ha dado en aquel puerto, y su coste, a la Corbeta española “Bella Antonia”, al mando de su Capitán D. José Torrontegui, que llego con Gruesa Avería el 9 de Noviembre anterior (1859) procedente de Manila y salió para La Coruña el 20–Enero-1860”. “El testimonio es como sigue: “Consulado de España en Singapur Nº1, D. Balbino Cortés, Cónsul por S.M. (q.D.g.) = Certifico y doy fe que el día 5 de Noviembre de 1859, se presentó en este Consulado a hacer declaración de Avería el Capitán D. José de Torrontegui de la Corbeta española Bella Antonia, el cual después de cumplir con todas las prescripciones del Código de Comercio, se procedió al reconocimiento pericial de su citado buque y a su composición, la cual consistió: Primero: En reconocer los sitios por donde su casco hacía agua, siendo preciso darle de quilla y desforrarle los fondos. Segundo: Que en ellos faltaban algunas planchas de cobre y que hubo necesidad de cubrirlas con gala-gala y felpa, después de calafateado y forrarlo de metal de nuevo. Tercero: Que la tablazón roída por la broma, ha sido reemplazada con obra nueva de teca y claveteada de cobre. Cuarto: Que se le han puesto al timón dos nuevas hembras de metal con sus correspondientes pernos y Quinto: Que el coste a que han ascendido estas reparaciones han llegado a la cantidad de 3.413 pesos fuertes con 76 céntimos.
Certifico además que se ha entregado al dicho Capitán D. José de Torrontegui todo el expediente original, en el cual consta su tramitación y que ha quedado en esta Cancillería dicho duplicado y auténtico. En 30 de Enero del año de 1860 = El Cónsul de S.M. Balbino Cortés = Hay un sello”. Lo que se anota por providencia del Sr. Comandante de Rivadeo de 2 de Abril de 1860 (Firmado: Palacio)
Como podemos ver, esta Corbeta de 300 Tm de Rivadeo chegaba a Manila, a Filipinas ¡nada menos! e reparaba en Singapur de viaxe de volta. É de suliñar que non atopo ningún barco de Rivadeo, cun viaxe semellante. Os viaxes a La Habana; Puerto Rico; Bos Aires, Amberes, Cardiff, Liverpool, Londres, Terranova, eran os viaxes normales, pero a Manila non era nada normal, pois ¿cal non tería que ser o precio da carga, para que compensara traer algo máis de 300 Tm. netas?. Coloniales seguramente: vaixelas completas e pezas de porcelana fina, mantóns de Manila de riquísmo bordado; mobles e tallas de madeiras nobles de meticulosa filigrana, todas elas xoias da artesanía, ¡un flete chamado de “carga de valor ou preciosa”!
A seguinte nota, da idea do tempo que tardou en facer a viaxe: “El 2 de Junio de 1860 entró (en Rivadeo) la Corbeta “Bella Antonia” procedente de La Coruña”, así que si sale de Singapur 20-Xaneiro-1860, e entra en Ribadeo o 2-Xuño-1860, siñifica que en algo máis de tres meses, fixo a vela máis de 12.000 millas de navegación, pois xa procedía da Coruña, seguramente para descargar o cargamento de Manila, o que lle levaba máis-menos 20 días de plancha ou surto na abra do porto... toda a viaxe casi de un tirón. ¡Casi nada!
E como todo se acaba neste mundo, logo de 16 anos de navegación por tódolos mares do mundo, chega o retiro e dice unha nota: “A solicitud de los propietarios, este buque fue desguazado y desecho totalmente en el Carenero de la Villavieja, previo permiso del Comandante de la Provincia (Marítima) lo que se anota en Rivadeo a 10 de Marzo de 1868. El encargado del Detall (D. Juan Tomás Cucullu Alferez de Navío) (Firmado: Cucullu)”
Reflexionando sobre o antedito, e vista a Historia dos séculos XVII e XVIII e dos máis de 50 barcos mercantes que contribuíron ó Rivadeo próspero do século XIX, recorro con nostalxia as calles do noso Ribadeo antiguo para ver os vestíxios que quedan das casas de Armadores, Capitanes, Maestros Constructores, mariñeiros e da xente que traballaba no porto, para entender que pasou con aquel tempo que trouxo a construcción dos Portos de Porcillán, e de Figueirúa, as vías férreas, o Cargadeiro, as Casas de Indianos e os edificios emblemáticos como a Torre dos Moreno, a Plaza de Abastos, a Granxa Pedro Murias, o progreso e industrialización crecente, as conserveiras de pescado, a fábrica de liño, os aserradoiros de roble, castaño e pino, de Consulados, de Xuzgado de Primeira Instancia...de Academias de Enseñanza, talleres de Pintores e de oficios diversos de artesáns de tódolos gremios.... incluso por aqueles finales dos 1890 se reconstruíu a Terceira Órden e o Convento de S. Francisco, en fin, un pobo en progreso crecente... e por desgracia, chego a conclusión, de que nunca máis volverán aqueles tempos, pois tendo como tíñamos a magnífica herdanza da Ría de Ribadeo con calado dabondo, nun Porto Comercial coas rutas abertas o mundo enteiro, donde atracaban os barcos de mediano porte da época, fonte indispensable de propulsión da nosa economía local e comarcal, fomos incapaces de parar as obras da Inxenería Civil desastrosa, como: a Ponte dos Santos, feita como un tablón de andamio, apoiado entre acantilados e sobre pilastras centrales (para que non lles caiga o tablón) fincadas na Ría, e cuxas zapatas distorsionan o transcurrir natural do fluxo e refluxo das mareas, que xunto coas “magníficas obras de inxeniería” da escollera e recheos varios, producen a colmatación de area máis desastrosa que puidera imaxinar o mellor artificiero de destrucción masiva dun porto. En 1787 Porcillán tiña un fondeadoiro con amplias zonas de 8 e 13,5 metros de calado en marea baixa e hoxe o centro do canal ten 6 metros en marea chea. ¡Non hai derecho, que se permita facer obra pública con fondos do herario público a personas tan incompententes!
Non quero acabar sin decir, que a Ponte dos Santos é necesaria. Sin duda. Pero unha ponte feita baixo estudos serios de impacto ambiental, con inxeniería intelixente e con xuizo para crear futuro, con al menos 42 metros de altura ou con gálibo de navegación axeitado as necesidades dos barcos modernos; prevendo a menor obstaculización do canal, sin pilastras, nin zapatas fincadas na Ría, o que puidera ser resolto cun arco de alto peralte, estribado nos acantilados, tipo viaducto da Concha de Artedo, ou unha ponte atirantada, ou colgante... en fin, algo do noso tempo e non unha ponte “neo-románica” chea de máis badenes que unha montaña rusa, e que de seguir así, terminará caendo polo seu propio peso...
Por outra banda, para volver a ver un Ribadeo con Porto Comercial competitivo, debería unirse por vía férrea coa meseta, obra xa estudiada no século XIX hasta Villafranca, tan necesaria daquela como hoxe, para unha economía provincial próspera, e tamén será necesario facer limpeza total da escollera e dos rompeolas diversos, que fan de tapóns do canal e que non sirven para nada...
¿Como é posible que non se poida hoxe ir e vir a Veiga en piragua sin varar?. É intolerable que toda a pésima construcción civil que se fixo a partires de 1985 se siga mantendo en pé, a pesar de verse a todas luces que está destruíndo todo o noso futuro de desenrolo industrial, pois estase terminando de cegar de forma irreversible, a principal vía de comunicación de Ribadeo, a Autopista dos Océanos que representa a Ría de Ribadeo.
Felices Festas da Virxen do Carmen a todos, e invítovos a reflexionar sobre todo esto un minuto, en particular os que sentides o mundo do mar a flor de piel. Pancho Campos Dorado

Folleto sobre a realización inicial da Ponte dos Santos

Subido a Publicado en Ribadeo, páxina que xa non existe, e logo a issuu (http://issuu.com/agremon/docs/folleto_ponte_santos_sobre_a_r__a_d/1):

Un video baixo a ponte dos Santos, Ría de Ribadeo

Atopeino despois de ver un dos meus. Coido que é un vídeo para fixarse en detalles, como o paso polo que parece ser os baixos dunha das pilastras (está feito en 2008). A súa realización, de www.elfarero.com.

Caca, culo, pedo, pis ... e Barras eléctricas Galaico-Asturianas

Mentras as eleccións norteamericanas pasan a ser a principal nova nacional, outras cousas menores ocupan o nicho que lles deixa a nova principal. Unha nova levoume ó título da entrada de hoxe, lembrando con que fruición os pícaros pequenos manifesta unha rebeldía con sorriso ó permitírselles mentar unha retahíla de palabras semellante ás do título. A nova non vai de nenos pequenos, senón de cans, e relacionada coa desagradable proliferación de cagadas de cans en diversos sitios, como na Atalaia. Resulta que nunha pequena cidade israelí van promover a análise xenético dos cans para identificar a orixe das cagadas e así multar ós propietarios que non as recollan. Que vaia apuntando o concello.
Engadín no título a Barras porque no medio do paŕagrafo anterior fóise a luz, 10:30 da mañá do 27 de setembro de 2008, un día máis e un corte de luz máis (eso si, parece que no verán tamén hai vacacións para os cortes), que voltou a fastidiar á xente de Ribadeo. Un dato máis a engadir á base de datos de fallas de Barras, lembrando que segundo a empresa, todo está moi por encima do establecido legalmente.
Hoxe aparece nalgunha prensa aló polo fondo que en Madrid, a presidenta da Comunidade inaugurou un colexio "Leopoldo Calvo Sotelo, marqués de la Ría de Ribadeo", que non só honrará a Calvo-Sotelo senón que fará propaganda do entrono na nosa ría e do seu nome oficial, mentras que máis achegado a nós, o rexeitamento da UNESCO ó teleférico que uniría Santiago coa Cidade da cultura recebe á súa vez o rexeitamento do alcalde santiagués e fai lembrar aínda que de xeito lonxano ó noso futuro 'ascensor da Atalaia', segundo me fixo ver José Mª.
E, no entorno de Ribadeo, arranca en Celeiro o grupo de acción costeira, algo co obxectivo adicado á mellora de vida dos mariñeiros mariñáns pero que pola súa estrutura e disposición de cartos lémbrame á Asociación Ponte dos Santos que está a finalizar a súa actividade en Ribadeo por estas datas.
Un pouco máis preto, en Burela, institucionalízase unha iniciativa moito máis modesta pero que, de triunfar, a medio prazo podería ter tamén abondo máis impacto, un banco de tempo, un sistema de intercambio de traballos sen cartos, baseado no trueque.
Por último, hoxe e mañá poderase ver a Ponte dos santos chea de camións: son as probas de resistencia que farán que se corte o tráfico ó tempo que camións cargados estaciónanse no recén posto asfalto para probar que a ponte non se virá abaiso ás primeiras de cambio. Miguel o fotógrafo terá unha boa oportunidade de tomar fotos aéreas do evento, unha curiosidade ribadense.

No día das letras galegas

Avda. de Asturias e Alza

Pasando por Meira, pode verse unha e outra vez o letreiro 'Miño' antes de cruzar a ponte do rego que por alí pasa. Despois de moito tempo de aparecer nos libros de xeografía que son estudados nas escolas que o Miño nace en Fonmiñá (no concello de A Pastoriza), un par de sinxelos carteis a cada lado do regato dunha estrada frecuentada poden cambiar abondo a relación de poder das verbas nunha guerra dialéctica que manteñen os dous concellos polo prestixio que da o ter no seu territorio o nacemento do río 'pai' de Galicia. E o prestixio sempre ven acompañado dalgunha cousiña máis.
En Ribadeo, despois de ter unha 'sentenza' sobre o nome da ría de Ribadeo, parece que as cousas están un pouco máis claras no uso do nome, pero tanto os medios asturianos como de cando en vez algún galego, seguen empregando se non direitamente ría, ou indireitamente estuario, 'do Eo', eufemismos como chamala polo o nome do río (á altura da Ponte dos Santos...). Sen entrar pola cartelería do moi galego 'Portos de Galicia' que en sendos carteis nas entradas de Mirasol ou Porcillán especifica que o que ten diante o lector é o Mar Cantábrico. Por iso, para contribuír a aclarar as cousas neste día das letras con algo máis que o homenaxeado Álvarez Blazquez, pediría ó concello de Ribadeo que lle transmitira á empresa encargada da cartelería na Autovía do Cantábrico que puxera xa o cartel coa inscrición 'Ría de Ribadeo' a ambas entradas da Ponte dos Santos. Coido que, a parte de obter unha sentencia, hai que sentenciar o uso. E no Día das Letras Galegas', a máis de repartir un tarxetón en relación a Álvarez Blázquez e facer pasarúas de gaitas, presentar un libro pola mañá e representar a correspondente obra teatral pola tarde, e aínda un pouco máis tarde, poder escoitar a Banda Municicipal de Ribadeo, sería unha contribución ó coidado da toponimia en calquera lingua, e non só nun día, senón en calquera tempo.
Toponimia que por certo está tratando sucesivamente en relación a moitos lugares ribadenses José Mª Rodriguez, e non só no seu libro "Estudio sobre toponomía en Ribadeo", senón na serie de artigos que ven sacando pouco a pouco a pouco no seu blog.
Mentras, a foto lembra que mesmo no día das letras, as letras só son un vehículo, por exemplo, en relación ó urbanismo. A foto amosa o terreo recén rematado de valar na esquina entre a Avda. de Asturias e r/ da Alza, preparado para construír, ó que parece, mentras o terreo valado hai tempo na peonil, que anunciaba a súa próxima construcción hai xa anos, segue coa valla unha e outra vez polo chan. Unha diferenza pode estar entre o número de pisos permitido nun lugar e noutro.

Unha ponte nosa

    Mentres comezan as primeiras escaramuzas electorais, a conta das banderolas do BNG que xa están postas (coido que nas eleccións pasadas tamén foron os primeiros en colgar anuncios dos seus candidatos), a vida segue, e o avance das obras da ponte dos Santos, tamén. O caso é que díxose (onde estará esa documentación de prensa?) que a ponte levaría un sitio para que os peóns puideran pasar. Tal como eu vexo que está a quedar, nin peóns, nin bicis nin tractores (falouse tamén do tema a conta dos socios dos irmandiños en Asturias). Sigo sen saber onde ver os planos 'últimos' do que se está a facer (xa teño mirado algo o tema), e coido que se non se fai algo, pronto será tarde para reclamar un paso que a ponte dos Santos facilitou no seu día: a comunicación de circulación lenta sobre a ría entre As Figueiras e Ribadeo, entre San Román e San Miguel.
    Apareceu na Voz a lista de inmobles afectados polos envíos de avisos do concello: Cine Colón, Aduana Vella; inmoble fronte ó Millo; tres na rúa Trinidad (vello colexio, igrexa, casa veciña); outros en Amando Pérez; e na confluencia de San Francisco e Amando Pérez (e non o pon, pero ao menos debe ir algún local da Torre dos Moreno...). Coido que todas elas se poden ver en 'Ribadeo Falls', obra que xa ten os dous anos. Por certo, que no seu momento xa foron enviadas cartas para o amaño dos inmobles, pero logo non se fixo nada, a pesares de que se daba un prazo de dous anos. O que descoñezo é se agora se volta a dar o mesmo prazo ou se lles di que xa rematou...

Un artigo sobre a ría de Ribadeo e Ponte dos Santos, por Evaristo Lombardero

Faigo aquí de retransmisor dun artigo que se non, supoño que non vería vida na rede. Está asinado por Evaristo Lombardero e sae este fin de semana na Comarca. (para velo aparte, premer co rato)

Un repaso ás novas

Este domingo xa levo dúas entradas, con fotos da comida social do Tesón. Esta terceira é só para comentar algunhas novas.
A primeira, un comentario na entrada sobre o 'sábado electoral' sobre a commemoración do nacemento do 'Viejo Pancho' en Tala, a súa vila de acollida no novo mundo, é só unha referencia.
A segunda non é de Ribadeo, senón de Foz. Onte atopeime coa excursión da terceira idade de Foz nunha parada no camiño, e sorprendeume que tiñan tiquets apra a consumición. Foi un detalle rápido que despois non confirmei, pero apostaría algo que así era. Ou sexa, un viaxe pagado en beneficio dun político. Mentras, endurécense no pobo as protestas para pedir urxencias en Foz... pero 350 votos cunha excursión, que é o que se procura, non son de desprezar nun pobo no que pode significar un concellal.
A segunda tampouco é de Ribadeo, senón de Viveiro: un construtor pide máis de 120 millóns das antigas pesetas (740000€) polo derribo de plantas dun edificio que foi autorizado no 'tempo de desponto' pola anterior corporación municipal. Non sei se progresará o asunto ou non, pero é cousa de repensar o das legalizacións dos edificios elegais pretendida en Ribadeo.
As outras son de Ribadeo: pasado o prazo convido no pleno, o PXOM segue sen estar exposto. E Andina aproveita.
A asociación de veciños de Rinlo téno claro: vota PSOE. Eso se desprende da petición sobre a piscifactoría e o xeito no que a está a facer, segundo os diarios de hoxe. Pero... a cousa está no xulgado, e a política, polo momento, non debe ter nada que dicir. Non si?
Hai máis, pero quedan para outro momento. A foto (correspondentes ó aviso de Gondán de que terá que reformar o novo barco para que pase por baixo da Ponte dos Santos, que parece que perderá altura), amosan uns ferros que dan unha indicación dunha pequena diminucón de altura (aínda que non se vexo moi ben na foto...).

O dito

DOG en man, Mirasol con desdoble de vía pública, porque unha xa non será tan pública. Aparecen 1,4M€ para facer o desdoble que nos prive de Mirasol. De calquer xeito, a presión logrou que as verbas do alcalde por esta vez non foran tortas, pois aínda non se cerraron as portas de Mirasol e en 9 meses estará en marcha o novo vial, se os prazos se cumpren.
E, se non lembro mal, hoxe tería que inaugurarse algún dos novos viales de Ribadeo, circunvalación ou autovía. Estes últimos días estou un pouco apartado do tema, pero coido que fora anunciado para hoxe, venres último de mes, algo de eso, con visita institucional incluída de xefe de consellería ou ministerio. Aproveito para poñer algo que espero que saia mañá na Comarca e que se non saiu antes foi porque por falta de tempo non se deu rematado antes (vamos, parello pero algo menor ó retraso que sofre a circunvalación, por exemplo)
Antes do escrito, dicir que hoxe a nova de Ribadeo está en Burela, por unha folga de afecta ó funcionamento da saúde pública de Ribadeo.
As fotos, de dúas obras, unha en marcha, a da autovía na ponte dos Santos, e outra, en marcha aparente, pero dende hai case ano e medio igual, no vial que leva ó faro.
--
Sobre a estrada de circunvalación
É de esperar que non tarde en ser posta en uso a estrada de circunvalación a Ribadeo. Non embargantes, a pouco que se teña feito un paseo por ela, atópanse pequenas e non tan pequenas cousas que poderían ser amañadas de xeito rápido antes de poñela a funcionar e que despois serán máis difíciles de amañar.
Entre elas, podemos citar unhas cantas. Comezando na zona da Vila Vella, atopámonos que os derradeiros metros da canalización do rego que baixa de Obe ten sen rexuntar a pedra. Non é difícil chegar á conclusión de que así pouco van durar en bó estado. Os últimos metros do leito sen facer son outro exemplo de que un pouco máis de traballo pode evitar que en pouco tempo haxa que amañar cun custe abondo superior. É semellante ó que pasa coa beira cascada da cuneta de formigón que vai da ponte en dirección a Ribadeo, fronte á antiga fábrica de alxinatos
O recheo dos taludes que xa sufriron derrumbes fíxose on pedra pero está sen rematar. A súa zona superior pode dar problemas en pouco tempo se non se remata como é debido.
As pontes están feitas con tubos de formigón, pero as cabezas dos mesmos quedaron mal encofradas, véndose furados e irregularidades que para ben ser, deberan ser corrixidas, non desprezando tampouco algún tubo que está roto na cabeza e co ferro á vista, punta de lanza para a corrosión que pode levar a estalar o tubo ó aumentar de volume o ferro oxidado.
Caso aparte merece o camiño que vai a Ove, mal acondicionado na rampa de saída a parte da súa estreitez, ou o camiño que sae á beira da ponte para Ove, renchido con terra arxilosa e non zahorra ou macadán, en firme. A ponte á súa beira estimamos que tampouco queda abondo protexida.
Por outra banda, a ponte sobre a via do tren da carretera a Santa Cruz ten unha zona de aglomerado afundida, cunha profundidade de ata uns 15cm nalgún punto do trazado, variando o ancho afectado dun punto a outro.
Quedarían outras cousas pequenas por dicir, como unha farola no entronque próximo á Vila Vella, que queda tapada por unha grande rama de eucalipto, a que a parte de tapala está próxima e con vento e co tempo tocará á farola.
Cavilamos que agora é o momento de poñer a solución a estes pequenos problemas e outros ós que non chegamos ou non se nos fixeron patentes, tanto porque é de supoñer que a solución a todos eles esteña prevista no orzamento (fronte a novos orzamentos necesarios para o seu arranxo máis adiante) como pola súa facilidade ó facelo agora, cando se ven como máis pequenos e doados de solventar que se se deixa pasar o tempo.
Ó tempo que esperamos que algún dos problemas anteditos sexa solventado antes de que salla publicado este escrito, coidamos que as expostas son razóns abondas para animar ás autoridades e ó director de obra a poñerse mans á masa, facer unha revisión e darlles solución antes da súa inauguración, algo que ademáis lles corresponde como traballo.
José Angel Salvatierra e Antonio Gregorio