Ribadeo e as miñas cousas (chámalle Blog / Weblog / Bitácora / Caderno ... )
Nos indianos, das indias ó CERN
13 de xullo de 2024. Hoxe está a celebrarse a festa dos indianos en Ribadeo. É aínda media mañá e xa levo intercambiado diferentes opinións con amigos e coñecidos sobre varios aspectos da festa. Dende a xente que enchía locais aínda ó amencer ate o esquecemento e desaparición da existencia da gran masa dos e das emigrantes que, se voltaron á terriña algunha vez, voltaron pobres. Remato de ver os haigas entrar na praza de España. Mentres, Félix Jorquera improvisaba unha entrevista comigo ó aparecer eu por alí estando en marcha o seu programa extraordinario de radio dende as escaleiras do concello. Antes ca min foi entrevistada Jesusa da Mariana, encarnación daqueles tempos da miña amiga e teatreira Susi. A xente, con traxes de época (é dicir, con traxes imitando ós mellores traxes daquela época) xa se vía nas rúas horas antes en cantidade superior á de outras xornadas de diario ou festa común ó mediodía. Catro ou cinco actividades ó tempo fan difícil escoller o que facer a continuación no propio ocio. E así sucesivamente.
Un 'xornal anual' está a ser repartido a milleiros por Ribadeo, a máis das diversas novas que nos xornais diarios ou na radio levan difundíndose dende hai tempo e que atraen e son consecuencia da cantidade de xente que atrae o conxunto de eventos indianos de Ribadeo, nunha espiral que medra de ano en ano sen vérselle teito.
Mentres, esta mesma semana unha nova, unha, saíu nalgún medio: unha ribadense, María Vieites Díaz, foi nomeada co coordinadora do experimento LHCb do CERN. Total, nada, é só un equipo que se vai achegando ás dúas mil persoas repartidas polo mundo para investigar algúns detalles das partículas que constitúen a base do cosmos. Unha investigación punteira a nivel mundial.
Os indianos (e os seus coetáneos que despois da viaxe ás américas seguiron pobres) eran emigrantes ó igual que o foi María. Un século de separación, unha formación ben diferente e unhas expectativas que non teñen nada que ver entre si marcan a diferenza. Pero, a vista de hoxe, sobre todo a diferenza está na celebración dunha visión totalmente parcial dunha realidade que foi fronte á escasa relevancia que ten unha nota de prensa especializada de algo que se mira no futuro.
Os indianos, os ricos e os pobres, tiveron un impacto grande polas súas aportacións a ambos lados do charco, e costa facerse unha idea de como podería ser a vida nunha e outra beira oceánica de non existir o sistema capitalista que favoreceu o ascenso indiano. Nese sentido, vivindo no mesmo sistema, é de celebrar hoxe unha festa como a de indianos, máis aló de como atracción turística, negocio ou contribución á xentrificación. Da outra banda, collendo a última verba do título, celebremos o nomeamento de María como un brinde a un futuro mellor, tanto seu en particular como do coñecemento en común, pois ao menos en parte, diso se trata, de investigar para ter ferramentas e coñecemento para mellorar o futuro. De todos
Un novo mes, un novo número de Chío cheo de páxinas interesantes. Deixo abaixo a miña contribución.
Berrando máis que chiando
Abril indica primavera precedida da vivificante choiva, aínda que non sexa o maio dito florido. Mais o cambio de tempo a nivel global permite mesmo falar de flores en marzo como se fora maio, ou xullo, que tamén hai. De feito, neste xullo de 2024 haberá aló a cifra redonda de 88 anos, murcháronse moitas flores. Non foi por un fenómeno climático, senón político e guerreiro.
E como novo florecemento daquelas que se murcharon, aínda que só poida ser a nivel de recoñecemento e non vital, deixo aquí testemuña. Testemuña dunha iniciativa que se fixo realidade en Ribadeo hai un par de veráns: a colocación ó longo do pobo das chamadas ‘pedras da memoria’, versión ibérica das “Stolpersteine” en lembranza da xente represaliada a diferentes niveis, ata a morte, co motivo do a si mesmo chamado ‘glorioso alzamiento nacional’. As Stolpersteine naceron para lembrar ás vítimas nazis. Estas outras ibéricas, de cor diferente, foron feitas para lembrar unha dor semellante. Unha vez pasado o acto de celebración da súa colocación, quedan as ‘pedras’ no seu lugar. Un lugar relacionado con cada un dos e das (que tamén houbo mulleres, claro) que sufriron a represalia. Así, á porta da súa casa, ou do seu lugar de traballo... ou, nalgún caso, por falta de datos, por variación do trazado urbano ou outros motivos, nun punto común. Por exemplo, na ribadense praza de España teñen a súa pedra adicada boa parte dos represaliados do pobo.
O caso é que, en base a esas pedras, hoxe pódese visitar Ribadeo facendo un recorrido do pobo a través delas. Mesmo teño artellada unha rota que aquí presento para facer o recorrido. Como hai diferentes xeitos de facela, deixo unha ligazón que se pode tomar como indicación para ter una idea ser serguida dun xeito dixitalizado en Wikiloc: Ruta das pedras da memoria de Ribadeo. (https://es.wikiloc.com/rutas-a-pie/ruta-das-pedras-da-memoria-de-ribadeo-162891199).
Entendo que é mellor identificala como circular, comezala e rematala no centro dun parque, a pesar de que lle poña un comezo e un final como algo máis práctico. Así, o lugar de comezo é o mesmo que o de remate: o centro da Praza de España, a poucos metros da Casa do Concello, a parte do parque central de Ribadeo que dá ó representantivo edificio da Torre dos Moreno/Cantón de Ribadeo. Alí hai 24 pedras agrupadas, xunto cunha lembranza, no chan. Postos a camiñar dende a pza. de España, e antes de meterse polas rúas, a primeira pedra observámolanos soportais camiño de de Amando Pérez.
Baixando por esa rúa, entramos en Enxeñeiro Schulz, onde case no centro xeométrico hai catro placas máis. Seguimos baixando e pasamos a Antonio Otero. Ó pouco de comezar o descenso por ela, atopamos unha placa no soportal que dá acceso á entrada da biblioteca (nº 17 da rúa), logo outra diante do nº 23 e máis abaixo, outra no 31. En Guimarán, nun pequeno altiño entre os actuais restaurantes Solana e Marinero, na separación entre as dúas casas ás que se entra por alí, aparece outra. Seguindo cara á ría, no mesmo Porcillán, practicamente diante da virxe alí posta, ó pé do muro branco está á vista unha máis. Comezamos a subir bordeando a aduana vella por Amando Pérez, e subindo á esquerda, dous portais antes de chegar ó cruce con Bispo Veres, temos outra máis. Collemos subindo por Bispo Veres, pasamos á rúa Trinidade, Méndez San Julián, baixamos polas escaleiras e atravesamos os soportais de Cabanela (case intransitables hoxe por hoxe). Antes de baixar ás ruínas alí existentes, xiramos á dereita e subimos pola Baixada a Cabanela, onde na primeira casa da subida atopamos outra pedra. Seguimos cara arriba ata a Ruanova, atravesamos o aparcamento, chegando á Pza. de Pancho Maseda á beira da casa do concello, e logo de novo Pza. de España.
Atravesámola cara á esquerda e collemos cara a Clemente Martínez Pasarón, onde, na porta do hospital Asilo atopamos a antepenúltima do recorrido urbano. Volvendo ó parque, atravesámolo por unha das avenidas principais e enfilamos a peonil Vilafranca do Bierzo ata chegar ó cruce das catro rúas. Nel, xusto na esquina entre Reinante e Rodríguez Murias atopamos a penúltima, e un pouco máis adiante, diante do primeiro espazo sen construír desta última, vemos a que fai o número 39. A 40 das colocadas está en Rinlo (R. Esperanza, 27, https://www.openstreetmap.org/search?query=R%C3%BAa%20da%20Esperanza%2C%2027%2C%20Rinlo#map=19/43.55595/-7.10580) e necesita un desprazamento extra, co que para rematar a ruta, podemos volver sobre os nosos pasos ata a praza de España e dar alí remate, diante das 24 pedras alí situadas, á lembranza en forma de paseo.
Así queda este chío do mes de abril, máis berro que chío polos feitos lembrados.
Deixo dous vídeos tomados por G. Gómez do paso da marcha do día da muller traballadora polas catro rúas do centro de Ribadeo. Coido que sobran comentarios sobre a cantidade de xente participante, a pesar do día que facía.
Sobremesas culturais e Ribadeo de tapeo
1. Sobremesas Culturais Do 12 ao 21 de maio
De 10.00h a 20.00h. No Club Náutico de Ribadeo. VISITA GUIADA A NAO VICTORIA. Réplica do navío que entre os anos 1519-1522 realizou a Primeira Volta ao Mundo, a maior fazaña marítima de todos os tempos. Tíkects: 6€ adulto, 3 nenos/as e familias 15€.
Sábado 13 maio
12.00h. Capela da Atalaia. VISITA GUIADA “As Fortificacións de Porcillán no século XVI” a cargo de ALBERTO PARAJE MÉNDEZ. Arquitecto técnico. Secretario da Asociación de Estudios Históricos de Galicia. Máis info e inscricións 982 128 689 ou turismo@ribadeo.org
20:30h. No Teatro. Concerto das letras galegas BMMR.
19.00h. Quiosco da Música. POLAVILA ABERTA organizada pola Asociación Amigos da Gaita. A partir das 23.00h. Os Viqueiras en concerto.
Domingo 14 maio
12.00h. No Teatro. Presentación do proxecto AMAS DA TERRA. Lucia Freitas.
20.30h. No Auditorio Municipal. IRIA ESTÉVEZ en concerto.
Martes 16 de maio
20:00h. ESCAPE GASTRONÓMICO. Bases na páxina web: tapeo.ribadeo.gal
Máis info e inscricións: scaperibadeotapeo@gmail.com
20.30h. Na escola de Vilaselán. CULTURA NAS PARROQUIAS. Concerto de OS CARECOS.
Mércores 17 de maio
20.00h. No Auditorio Municipal. DÚO VEIGA-REYNOSO (clarinete e piano) coa participación de CARME RODRÍGUEZ.
Xoves 18 maio
20:00h. No Teatro. Audición música tradicional EMMeD.
Venres 19 maio
20.00h. Nas catro rúas. LA VERSIÓN DE LOS HECHOS en concerto.
Sábado 20 de maio
12.00h. Na praza de Abastos. Obradoiro COCIÑA DE TEMPORADA E PROXIMIDADE a cargo das Ribeiregas. Non precisa inscrición.
13.00h. Na praza de Abastos. HOOT’N’HOLLER en concerto.
Domingo 21 maio
11.30h. Na praza de Abastos. ESCAPE ROOM produto de proximidade. Para nenos e nenas de entre 6 e 12 anos. Máis info e inscricións: scaperibadeotapeo@gmail.com
13.00h. No Quiosco da Música. BODY & SOUL en concerto.
2. Ribadeo de Tapeo. Unha nova edición que se suma ás de anos anteriores. Nota de prensa do concello.
72 días de 274. Máis dun de cada catro. Eses son os días de horario especial, ampliado polo concello, para os locais nocturnos de ACISA. A resolución refírese dende o 8 de abril, día no que foi asinada, ata reis do 2023. E comeza a funcionar esa mesma noite do día 8, a pesar de que unha nota ó final aclara que se pode interpor recurso, etc, durante un mes (prazo mínimo, para facelo diante do concello), podéndose alongar todo o procemdemento ata máis aló de oito meses. É dicir, na práctica, comeza de xeito inmediato (o día 8 foi venres) e podes protestar, pero poden alongar o procedemento ata o remate das datas de validez da resolución.
A ampliación permitida é de dúas horas sobre o horario habitual, que significa que no verán haberá establecementos que podan cerrar despois do amencer.
O documento non contempla máis que a comunicación a ACISA, citada como a 'entidade solicitante' (e interesada), sen citar no texto condicións de funcionamento, vixiancia ou outras posibilidades. E, polo visto hoxe, luns despois da primeira semana de funcionamento, a limpeza de madrugada con auga non será máis que despois de cada período, incluídos mexadoiros tradicionais á beira de rúas transitadas ou entradas a garaxes usadas do mesmo xeito.
O escrito a continuación foi publicado na Comarca del Eo de 9 de abril de 2022. Visto o artigo, e que eu mesmo teño cometido algún dos erros nel comentados, soliciteille ó autor publicalo no blog, o que fago despois de que mo enviara. Engádolle varias ligazóns a outros lugares do blog, onde aparecen nomes de autores citados (o mesmo Carlos Álvarez Lebredo, Eduardo Gutiérrez e Arturo Mogo), a un artigo de Eduardo Gutiérrez nomeado, e ós artigos sobre placas.
O RUEIRO DE RIBADEO VISTO DESDE A FILOLOXÍA
Carlos Álvarez Lebredo
Unha das decisións municipais que contribuíron ao maior engado do casco antigo de Ribadeo foi a tomada a finais de 2014, e publicitada a partir do mes de decembro, para renovar as placas que informan do rueiro ribadense (prazas, rúas, etc.). As novas placas que se foron colocando en substitución das antigas inclúen alusións a denominacións anteriores ou explicacións dos personaxes epónimos que lles dan nome a eses lugares, se é o caso. A decisión inicial afectou a unhas 50 rúas e ‘La Comarca del Eo’ informou aos ribadenses: o día 27 de decembro o daquela concelleiro Eduardo Gutiérrez asinou unha nota explicativa titulada “Sobre placas e nomes”. Posteriormente, nos anos seguintes, ampliouse o número de placas afectadas e mesmo se incluíron outras que informan de edificios ribadenses históricos ou singulares, moitas veces acompañadas de artísticos debuxos ou de perfís urbanos, obra do arquitecto Carlos Longarela. A realización material das placas é de Cerámicas de Sargadelos, que emprega os seus característicos azulexos esmaltados, coas cores branca (de fondo) e azul cobalto no rótulo, na orla e no debuxo insertado.
Cando comezaron a facerse visibles os novos rótulos tamén comezaron a circular comentarios sobre eles. Comprobouse que a remuda de placas incluía unha galeguización das mesmas, decisión coa que concordo; así, Calle pasou a ser Rúa, Plazuela a Praciña, Rinconada a Recanto, etc. En xeral ninguén discutiu a oportunidade, a información concisa ou a estética das novas placas. Pero si xerou máis controversia o contido dalgunhas en concreto. En ‘La Comarca del Eo’ do 24 de xaneiro de 2015, Arturo Mogo fai públicas algunhas discrepancias, que son respondidas no mesmo número por Eduardo Gutiérrez baixo o título “Precisións denominativas”. Un texto crítico máis elaborado e argumentado publicouse en ‘La Comarca’ o día 1 de agosto baixo o título “Placas de rúas”. Nel o asinante P. R. (?) cuestiona que para a rúa Pasarón y Lastra se utilizase algunha vez o nome “Rúa da Confitaría” (tal e como consta na nova placa). E engade: “O peor de todo son os disparates Pai (sic) Sarmiento e Pai (sic) Feixóo”, pois rotular así supón “un descoñecemento pavoroso da lingua galega. (...) Mesmo a xente de fóra de Galicia decátase do erro”, conclúe.
Este artigo foi respondido á semana seguinte, 8 de agosto, por outro asinado por Eduardo Gutiérrez e titulado “A voltas coas placas”, no que explica que “houbo un erro de transmisión, ou de comunicación, aínda que o elexido era sinxelamente un P maiúsculo cun ponto”, ou sexa P. Feixoo e P. Sarmiento. (...) Fagamos constar que o erro, que se corrixirá, é menor (...) tendo en conta que o étimo latino é o mesmo”. E sobre a palabra “confitaría” (criticada por P. R.) di que o sufixo —aría é tradicional en Galicia e desde 2003 é normativo. Finalmente fai outras consideracións de tipo persoal sobre o asinante P. R., que aquí non veñen ao caso.
Para rematar esta información sobre a mera colocación das placas, resta engadir que en marzo de 2019 o concello informou da colocación de 30 máis en rúas e prazas, xa en zonas de ensanche da vila, con textos, nalgúns casos, do Cronista Oficial de Ribadeo, Eduardo Gutiérrez. (Como tal fora nomeado en 2016).
Hei de recoñecer que a primeira vez que pousei a vista nalgunhas das placas citadas experimentei algún xeito de desánimo ao ver que, ao lado do indubidable acerto estético e funcional, nalgún dos textos había algún desatino que para un filólogo resulta demasiado rechamante. Especialmente os citados “Pai Feijóo” e “Pai Sarmiento”, pero non só. “A Filoloxía leva ao crime!”, di un personaxe da comedia ‘La leçon’, de Ionesco. E a pesar disto, non me resisto a pasar pola peneira da Filoloxía unha revisión destas artísticas placas do rueiro de Ribadeo.
Efectivamente, como xa apuntaba o citado P. R., nin Frei Benito Feixoo nin Frei Martín Sarmiento poden ser “pais” pois en galego para ser “pai” hai que ter fillo(s) e ningún dos dous frades tivo descendencia (que se saiba). O oficio no que se desempeñaron ambos relixiosos beneditinos fai de cada un deles ser “padre”, palabra que se estende tamén a sacerdotes e presbíteros. E non é un “erro menor” a confusión nas respectivas placas, que Gutiérrez xustifica en que o étimo de “pai” e o de “padre” é o mesmo. Claro que o é (ambas palabras derivan do latín PATRE). Pero se a lingua desenvolveu dúas palabras distintas a partir da mesma, por algo foi: por necesidade. Por iso nós agora non as podemos confundir. Afirmar que é un “erro menor” intercambiar dúas palabras porque “o seu étimo latino é o mesmo” significa que podemos confundir ópera con obra, radio con raio, colgar con colocar, reixa con regra, praza con platea, eira con área, etc. En definitiva, se unha lingua necesitou desenvolver dúas palabras a partir dun mesmo étimo é porque, ao cabo do tempo, necesitou as dúas para diferenciar e especificar os respectivos significados modernos: son os denominados dobretes léxicos. (Por certo, cando os dicionarios da lingua galega teñen que explicar o significado galego e o uso da palabra “padre”, poñen sempre estes dous exemplos: Padre Feixoo e Padre Sarmiento). Por outra parte o apelido Feixoo, ou Feijoo, non ten que levar ningún acento gráfico.
En canto ao afirmado en 2015 no sentido de que “se corrixirá o erro de transmisión ou de comunicación”, pois xa vai sendo hora: este tipo de erros manifestos e á vista de todo o mundo (nunca mellor dito) non deixan en bo lugar nin ao concello de Ribadeo (que foi quen encargou e financiou as placas e quen as exhibe) nin ao prestixio da empresa Sargadelos (se, como se publicou, é certa esa explicación de que foi deles é a decisión de poñer Pai onde lles encargaran P.).
Respecto á outra cuestión que xa planteaba a nota asinada por P. R., a do antigo nome da rúa Pasarón y Lastra, é certo que na nova placa consta: “Antigamente Rúa da Confitaría”. Antes do cambio denominábase Calle de la Confitería, así, en castelán, e talvez sexa iso o que critica P. R. Non é este o problema. Desde a Filoloxía o problema está en que “confitaría” non é palabra galega (nin de ningunha outra lingua). Digamos que hai un intento de galeguizar a palabra do castelán “confitería”, pero non está ben resolto. E non polo sufixo —aría, que efectivamente é correcto en galego, senón pola raíz da palabra. Aquí está a cuestión: a palabra galega correcta (e coincidente co portugués) é confeitaría (ou confeitería, que tamén é correcta), coa raíz confeit— (de confeitos), pois neses obradoiros, nas confeiterías, é onde se elaboran e se venden os confeitos e confeituras, ou sexa os doces ou pasteis.
Outras placas discutibles
Dentro desta sinalética ribadense que estamos revisando hai outras cuestións de rango menor que se poden comentar.
A palabra “calexón” empregouse para as placas de Calexón do Bispo Cebeira ou Calexón dos Perigos. Non é palabra galega “calexón” aínda que é certo que está viva na fala oral. É unha solución popular para galeguizar o castelán “callejón” (en castelán, despectivo de calle y de calleja, para Corominas, e que a RAE define como “paso estrecho y largo entre paredes, casas o elevaciones del terreno). Non hai en galego ningún descendente do latín CALLIS (sendeiro, especialmente de gando), como si os hai en castelán (calle) ou en éuscaro (kalea). A maioría das linguas románicas optaron por outros descendentes de palabras latinas para denominar as vías urbanas: carrer en catalán, rue en francés, via en italiano. En galego e en portugués temos a palabra rúa. E para cando unha rúa é estreita ou pequena está a palabra ruela (diminutivo de rúa), que é a habitual en Portugal e agora mesmo estendida por toda Galicia. Se fose menos que ruela, porque vai profunda ou irregular, entón están as palabras carreiro e congostra (viva no nomenclátor de Rinlo, por exemplo). En definitiva, nin a Academia Galega nin os dicionarios acollen como palabra galega “calexón” ou “calexa”, aínda que en tempos pasados chegou mesmo a entrar no galego escrito ou literario (C. Fernández de la Vega, Xavier Carro, García-Bodaño). Só os dicionarios precientíficos, os que se limitaban a recoller todo tipo de formas orais sen ningún criterio filolóxico (Carré, Eladio Rodríguez, Franco Grande) acolleron e definiron “calexa” ou “calexón”. Hoxe en día as únicas solucións correctas son a xa comentada ruela e tamén carreiro e calella (como o veciño asturleonés caleya: paso ou camiño para carros entre casas de aldea).
Chama tamén a atención a denominación oficial “Rúa Meniñas da Saudade” referido ao primeiro grupo feminino de gaiteiras de Galicia. Nunca foron coñecidas baixo ese nome de “meniñas”, nin en Ribadeo nin fóra da vila. Algunhas delas xa non eran tan meniñas nin cando comezaron os ensaios pois a maioría podían cualificarse polo menos de mozas. Na prensa da súa época máis activa (anos 1961-1965) ou nas súas esporádicas reaparicións (anos 80 e 90) recóllese en castelán a denominacións colectiva de “chicas gaiteras”. E en galego: Gaiteiras, Gaiteiriñas, Grupo Saudade, Grupo de gaiteiras de Ribadeo e Mozas de Saudade. Esta última denominción (ou a máis directa Gaiteiras de Saudade) sería a máis axeitada para non deixar orfa na placa a palabra Saudade como nome da rúa por se se confunde co substantivo común. Meniñas ten un significado moi apegado á idade infantil, impropio para as idades daquelas gaiteiras, que cando actuaban xa estaban na idade de seren máis ben mozas. (Dicionarios: “Meniño-ña: neno moi noviño, despois de nacer e cando ten moi pouca idade”). Pero é que ademais a Filoloxía (de novo) ten algo que engadir: “meniñas” non é palabra propia da comarca ribadense, onde o diminutivo e o apreciativo de nenas é neniñas.
Tamén existe unha placa co rótulo de “Praza dos Catro Canos”. Neste caso hai un procedor claramente incorrecto que é o de normativizar un topónimo propio da fala ribadense (en realidade de todo o galego oriental), que é a palabra cuatro. Contra o que poida pensar quen non está ao tanto destas cuestións, cuatro non é un castelanismo no galego da nosa comarca (como non o son o verbo guardar, o adverbio cuando ou o substantivo guadaña, por exemplo). Son as solucións naturais para as palabras que comezaban en latín por QUA— neste galego oriental e noutras zonas ourensás e miñotas (F. Fernández Rei, ‘Dialectoloxía da lingua galega’, pp. 51 ss.) Pódense normativizar a nivel culto as palabras do léxico común pero facelo cos topónimos supón un disparate cultural e filolóxico pois eles son fieis reflexos da realidade histórica e lingüística de cada territorio. (Aínda que non ten placa nas rúas, pois non é nome oficial, este comentario serve tamén para aplicar á impropia denominación Catro Rúas que se emprega na publicidade municipal e comercial para a tradicional Cuatro Calles. Non entro a discutir o de Rúas, pero a primeira parte do topónimo só pode ser o territorial, dialectal e galego Cuatro).
Unha das placas máis modernas no rueiro ribadense é á da rúa dedicada á escritora Luz Pozo, nome acordado en 2001: “Rúa Luz Pozo Garza. Poetisa e académica ribadense”. Neste caso a palabra, correcta sen dúbida pero matizable desde un certo punto de vista, é poetisa. Como é sabido, esta flexión feminina do substantivo masculino poeta aplicouse historicamente ás mulleres que publican poesía. Pero desde hai anos, e atendendo sobre todo á demanda das propias escritoras, emprégase a palabra poeta para ambos sexos. Elas atópanse máis cómodas con esta denominación. Hoxe a palabra poetisa aínda non se percibe como arcaísmo pero xa é estraña e soa extemporánea en calquera texto moderno que a conteña. Mesmo os dicionarios galegos, aínda que a admiten, aclaran que tamén se usa poeta para o feminino. No caso concreto de Luz Pozo, en todas as necrolóxicas aparecidas tras o seu falecemento en 2020 é citada como poeta. A RAG refírese a ela ou a Xela Arias, por exemplo, como poeta. Na actualidade a palabra poetisa practicamente só se usa no español de América.
En fin, obviamente non é unha cuestión perentoria, nin tan sequera urxente, acometer unha rectificación dos textos das fermosas e artísticas placas do rueiro ribadense aquí comentadas. Pero tampouco se debe perder de vista que nalgún momento, para nós mesmos e para as persoas que nos visitan, debemos de ser xustos e respectuosos coa nosa lingua e mais coa nosa historia.
Case 50 persoas xuntámonos nunha nova concentración a favor do público, das pensións, dos servizos. Unha vez máis, xunto con avisos diversos (como o da manifestación do próximo sábado 12) deuse lectura a un manifesto por boca de Básaro López:
 |
| Antes da concentración. |
Hoxe vai ser un manifesto distinto, porque a súa principal función é tratar de convencer ás máximas persoas posibles de que acudan á manifestación do próximo sábado día 12.
Será unha manifestación a nivel nacional, que aquí, en Galicia farase en dous lugares distintos en lugar de centralizala en Santiago. Unha será en Cangas e a outra en aquí, en Ribadeo.
Penso que non debería ser moi complicado convencer a ninguén, xa que os motivos polos que estamos na rúa son coñecidos por todas e todos, neste caso concreto porque cremos que xa está ben de tomarnos o pelo co tema da subida das pensións con respecto ao IPC real, pero motivos sobran.
Para animarvos a acudir o sábado que ven e quentar un pouco o ambiente imos lembrar algunhas cousas que nos foden moito, pero que nin os medios nin os políticos teñen moito interese en abordar, e o que é peor, a xente non quere ver.
Creo que fixo dous anos xa, tivemos en Ribadeo un gran conferenciante experto no tema da Constitución Española, un veciño de Vegadeo, Miguel Presno. Despois de escoitar o que dixo sobre as Pensions, recollido na Constitución, fixo que me informase sobre o tema, aínda que hai que recoñecer que é un auténtico coñazo.
Imos ver alguns dos artigos da Constitución que se incumpren sen que case ninguén se alarme e que nos afectan moi directamente.
Nas case catro décadas que a Carta Magna leva en vigor, debateuse máis sobre o cumprimento do que di das institucións que do que dispón para os cidadáns.
Di o artigo 1: "España constitúese nun Estado social e democrático de Dereito, que propugna como valores superiores do seu ordenamento xurídico a liberdade, a xustiza, a igualdade e o pluralismo político".
A Comislón Europea, hai non moito tempo, anunciou que España é hoxe un dos países da UE con maior desigualdade de renda. A OCDE, fai tamén uns meses, certificou que España é o sétimo pais dos 33 da organización onde mais creceu a desigualdade.
Di o artigo 14: "0s españois son iguais ante a lei, sen que poida prevalecer discriminación algunha por razón de nacemento, raza, sexo, relixión, opinión ou calquera outra condición ou circunstancia persoal ou social". E sin embargo din multitude de indicadores que, a día de hoxe, a muller segue claramente discriminada respecto ao home e en multitude de campos.
Cun artigo, o 57, da propia Constitución: na sucesión ao trono, é preferido "o home á muller".
Di o artigo 16: ”Garántese a liberdade ideolóxica, relixiosa e de culto dos individuos (...) Ningunha confesión terá carácter estatal. Este mesmo Estado aconfesional, achega á Igrexa uns 11 000 millóns de euros ao ano.
Di o artigo 20 que "se recoñecen e protexen as dereitos" á liberdade de expresión ou á creación literaria e artística, entre outros. Pero din os informes de diversas entidades independentes e institucións internacionais, que eses dereitos e liberdades están en retroceso e en perigo en España por normativas como a Lei de Protección de Seguridade Cidadá (a chamada lei mordaza) ou as recentes reformas do Código penal ou da Lei de Enxuizamento Criminal.
Di o artigo 31: ”Todos contribuirán ao sostemento dos gastos públicos de acordo coa súa capacidade económica mediante un sistema tributario xusto inspirado nos principios da igualdade e progresividade que, en ningún caso, terá alcance confiscatorio”.
Incúmprese de modo sistemático: as Grandes empresas pagan porcentualmente moitos menos impostos que as medianas ou pequenas, e os ricos e as grandes fortunas moitísimos menos que as clases medias ou baixas.
Di o artigo 35: ”Todos os españois teñen o deber de traballar e o dereito ao traballo, á libre elección de profesión ou oficio, á promoción a través do traballo e a unha remuneración sufIciente para satisfacer as súas necesidades e as da súa familia....
Pero miles de fogares teñen todos os seus membros en paro, miles de persoas están inscritas como paradas nos Servizos Públicos de Emprego (e moitísimas, non cobran ningunha prestación); e a crise trouxo un fenómeno novo: traballadores con emprego, pero cunha remuneración tan insuficiente para satisfacer as súas necesidades que xa son considerados tecnicamente “pobres".
Di o artigo 47: ’Todos os españois teñen dereito a gozar dunha vivenda digna e adecuada. Os poderes públicos promoverán as condicións necesarias e establecerán as normas pertinentes para facer efectivo este dereito, regulando a utilización do chan de acordo co interese xeral para impedir a especulación”.
Moitas persoas están atrapadas en hipotecas que valen máis que as súas casas. Desfiuzamentos por centos, especulación en calquera esquina, non mais comentarios.
Di o artigo 48: "Os poderes públicos promoverán as condicións para a participación libre e eficaz da mocidade no desenvolvemento político, social. económico e cultural”. As estatísticas din, con todo, que os mozos son un dos grandes perdedores da crise: a renda mediana dos españois de 18 a 24 anos caeu un 20 %; a taxa de paro entre os mozos de ata 20 anos é do 50,5 %
Imos polo artigo 50 da Constitución Española a ver o que di: "0s poderes públicos garantirán mediante pensións adecuadas e periódicamente actualizadas a suficiencia económica aos cidadáns durante a terceira idade; así mesmo e con independencia das obrigas familiares promoverán o seu benestar mediante un sistema de servlcios sociais que atenderá aos seus problemas específicos de saúde, vivenda, cultura e de ocio.”
Pero as leis de Zapatero no 2011 e Rajoy no 2013, pegáronlle un repaso ao art. 50, que o deixaron tremendo.
Collemos este artigo 50 e levámolo da man ata o 149 que é o que fala das competencias , ¿Que poderes públicos son os competentes para garantir as pensións? 0 ESTADO.
Que quere dicir isto? Que entón as pensións non as garanten nin os cotizantes nin as garante o salario diferido que están cada mes aportando os traballadoras e traballadores. As pensións as garanta o Estado.
Logo podemos pensar sin temor a equivocarnos que o recorte das pensións non é nada distinto dos recortes en sanidade ou en educación; é un problema de distribución, e o capital corre presto alí onde hai negocio. E dende logo, nas pensións hai máis negocio que en ningún sitio. Polo tanto os que están traballando hoxe e a mocidade en xeraI teñen que convencerse de que as pensións van a ser de miseria, e van esixirlles ir aforrando todo o que poidan para ir metendo os cartos en plans de pensións privados. Aí esta o negocio e esa é a estratexia.
O problema das pensións non é un problema de cotizantes. Nin o da sanidade, nin o da educación. É un problema de reparto da riqueza, é un problema de PIB, e de como se reparte.
Para o reparto da riqueza hai tres instrumentos fundamentais. Un é o traballo, outro son os impostos i outro é a seguridade social. Entón teñen que meterlle man a todo iso porque son elementos confiscatorios a prol do capital. Dende os últimos trinta anos veñen cambiando as relacions de poder a prol do capital. A renda do traballo sempre era máis alta que a do capital, e xa levamos anos que non, que a renda do capital e máis alta que a do traballo e segue aumentando, co que segue aumentando a desigualdade. E o problema de novo é a xa tan nomeada distribución da riqueza.
O capital, como os voitres, aparecen alí onde poden rapiñar e ademais axudados con todo este aparato de propaganda co que nos bombardean por todos lados prensa, televisión, Banco Central Europeo, Banco de España, Presidente da CEOE... e tamén axudaron e moito os grandes sindicatos nacionais.
Só temos un xeito de contrarrestar esta situación. E é saíndo á rúa, manifestando un dia si e outro tamén que deixen de defender os intereses do capital, e atendan ao pobo que os votou.
Que pensen os votantes do PP ou do PSOE ou do BNG ou de Podemos ou de Marea ou de calquera outro partido, que non se deixen levar polo fanatismo, que pensen no peto, que nos están fodendo, que votemos a quen votemos temos que ser críticos e non funcionar como borregos.
É necesario, moi necesario, que o vindeiro sábado poidamos encher as rúas de Ribadeo para manifestar a nosa repulsa ante o recorte do poder adquisitivo das pensións, e lembrade que GOBERNE QUEN GOBERNE, AS PENSIONS E OS SERVIZOS PUBLICOS DEFÉNDENSE.
Por fin onte foron retirados os catro triángulos murais que anunciaban a construtora en cada unha das catro rúas do centro ribadense. Agora o nome das rúas e o escudo do concello loce libre. Xa o viches?
Hai xa trempo que veño matinando para un artigo sobre a ocupación das rúas en Ribadeo. Non por grupos de xente organizada que actúe de ocupa, senón por diversas razóns e actividades. Mais coido que é cousa de referirse a unha en concreto pola súa visibilidade. Refírome á ocupación do cruce das catro rúas. Hai dúas semanas que está rematado, ao menos de xeito aparente, como se pode ver no vídeo que deixei daquela, na entrada 'As catro rúas no seu cruce', do día catro de decembro. Dende aquela continúan inmóbiles os valados postos ós que non se lle sve outra misión que entorpecer o paso da xente por ese cruce e o anuncio da empresa que alí os deixou.
Din os carteis da obra que ten unha duración autorizada de dous meses. Aínda non se cumpriron. Mais o 28 de outubro, na nota do concello que daba difusión ó comezo das obras un par de días antes e que copio ó final, a concelleira agardaba que estiveran concluídas a finais de novembro. Non o estiveron, pero o desexo atrasouse só a uns poucos días despois. Mais dende entón o terreo segue ocupado con catro valados ata hoxe.
Deixo un par de fotos para ver como loce:
Comezan os traballos de mellora e de acondicionamento no cruce das "Catro Calles". O investimento ascende a 23.000 euros. A concelleira de Obras, Mónica Freire, agarda que estean rematados a finais de novembro.
A edil ribadense explicou que "nestes días imos comezar as obras de mellora e de acondicionamento do cruce das Catro Calles, un espazo do cal somos conscientes de que se atopa en mal estado de conservación e que resulta incluso perigoso para os viandantes. Deste xeito decidimos xa hai uns meses elaborar un proxecto para intervir neste punto e reconstruír e reparar esta zona con baldosa de granito gris e cuns grosores que non alteren a cota da rúa. Así melloraremos a seguridade ao tempo que tamén o faremos coa estética desta parte tan central do conxunto histórico da vila".
Mónica Freire subliñou que "o investimento supón un orzamento de máis de 23.000 euros e financiarase por parte do Concello de Ribadeo con fondos propios e tamén coa achega do Ministerio de Transportes, Mobilidade e Axenda Urbana, a través do convenio asinado da Área de Rehabilitación Integral de Ribadeo".
A concelleira de Obras dixo que "decidimos executar estas obras agora, despois do verán e antes do Nadal, para tentar molestar o menos posible tanto aos comercios como aos viandantes en xeral. Tamén estivemos a coordinar estas obras para facelas a continuación doutras, de mellora enerxética, que está realizando agora mesmo unha compañía eléctrica. Como sempre que se levan a cabo obras, a realización das mesmas supón, de xeito inevitable, unha serie de incomodidades e molestias temporais, que estamos seguros que a veciñanza saberá comprender e desculpar".
E engadiu: "pretendemos que estas obras duren o menos posible e que estean rematadas a finais de novembro".
Xa se pode pisar de novo no centro do cruce que ten marcado o centro de Ribadeo moito tempo. Despois das obras, o chan das catro rúas, cos seus letreiros e escudo, loce así:
Só hai unha cousa peor ca violencia: o sometemento á violencia
O título é unha cita que vin atribuída a un primeiro ministro hebreo, Levi Eshkol. No marco do 'conflito' árabe-israelí, empregouna para xustificar a violencia de estado contra a violencia nas rúas.
Supoñamos que acordamos con el no valor desas verbas. E agora veñamos a España. Para facer a situación equiparable, no marco da lei mordaza (Lei Orgánica de Seguridade Cidadá, de 2015, aprobada en solitario polo PP), habería ou ben que ver o pobo como violento que loita contra unha violencia sometedora, ou ben tratar en xeral ó pobo como o inimigo que quere subxugar a España. No primeiro caso, a cita estaría tratando esa 'violencia popular' como mal menor... É no segundo, sería dicir que España é en si o interese de catro que estarían a subxugar ó resto, usando as leis ó seu favor e defendendo o seu uso co recurso á violencia.
Non sei se está claro. A cousa víuseme á cabeza ó ler esta mañá unha entrevista, tratando no fondo sobre os cambios legais que parece que se aveciñan sobre dita lei mordaza. Un resume dos cambios, segundo a entrevista, sería (con comentarios meus entre paréntese):
- que os atestados policiais deixen de ter presunción de veracidade (en realidade, sería poñelos ó mesmo nivel de veracidade que outras fontes a confrontar, non que se deixen de considerar)
- que calquera poderá manifestarse sin necesidade de comunicalo antes á Subdelegación do Goberno (entendo que máis ben, sen necesitar a aprobación dela conforme ó dereito de manifestación)
- que o ter estupefacientes pase a ser infracción leve (dependendo de diversas variables, claro)
- que as retencións para identificación pasen a ser de dúas horas e non de seis como agora (é dicir, que non se use a retención como castigo preliminar, senón para o motivo para o que se permiten)
- que os axentes non poderán usar bólas de goma como 'elemento disuasorio' (é dicir, sen motivo previo, e con certa ironía, pois se se consulta o dicionario, verase disuadir como 'conseguir mediante razóns e argumentos que [alguén] abandone unha idea ou renuncie a levar a cabo un propósito, unha acción.').
A posibilidade deses cambios está levando a algúns membros das 'forzas de seguridade do estado' a montar manifestacións nas que, aparentemente, non se ven sometidos ás mesmas condicións polas forzas de seguridade do estado en servizo que se foran doutros colectivos. E ó carro súmanse representantes de PP, Vox e C's.
Os motivos das manifestacións? Polo que parece, que o cambio legal aumentaría a desprotección desas forzas de seguridade (que, lembremos, teñen o monopolio legal do uso da violencia).
O dilema, sempre segundo a entrevista á que me refiro, parece o seguinte: se quitan os 'elementos de disuasión', ¿como actúan os corpos e forzas de seguridade? É dicir, a pregunta leva consigo ás forzas de seguridade vistas cunha función non de seguridade, senón como elementos de 'disuasión'.
Hai tempo que lin que se un axente usa unha arma é que fallou na súa misión. Pero debía ser nun texto estranxeiro, que aquí a doutrina pídese que pase pola exacerbación do uso legal da violencia: fóra restricións e constricións. Que está máis que demostrado que tamén hai axentes do orde que minten? Non importa, presunción de veracidade para evitar inconvenientes, para evitar 'un mal maior'. Que algúns poden dar unha malla sen vir a conto? Cámaras fóra, que, parodiando un dito machista de hai tempo, se o axente non sabe o motivo, o afectado xa saberá por que. Que unha bóla de goma pode sacar un ollo? Mala sorte, con non ir (nin achegarse) á manifestación, asunto solucionado. Para que ir?
Volvo ó título. Parece que se tratara de que o medo á policía, á súa violencia, faga someterse ós cidadáns. E iso, segundo consta, é peor ca violencia puntual: é violencia continuada. O mesmo día que escribo isto, Manuela Carmena axustou: "A extrema dereita baséase nunha alteración da realidade social para xerar o medo". Non é raro entón que Vox se sume as manifestacións esixindo liberdade de represión.
Collo por último outra cita: "O paso que (...) está dando hoxe debería enviar unha mensaxe clara: nunha sociedade libre, é inaceptable desenrolar un poderoso (...) patrocinado polo estado contra usuarios inocentes e contra aqueles que procuran facer do mundo un lugar mellor". Quen queira procurar a cita terá que mirar nunha demanda de Apple contra un fabricante de software espía, non contra a lei mordaza. Pero se é usado nese caso (e é posible usalo neste) é só porque é un principio xeral. Ou non?
Éxito. Despois da pandemia, a media maratón Ribadeo-As Catedrais volveu xurdir con forza no mesmo lugar no que estaba antes. O número de inscricións fixo que Ribadeo se volvera encher de xente e que a carreira fose un espectáculo. A saída en grupos de máis ou menos 20 cada 20 segundos tamén fixo a súa parte, alongando o paso de corredoras e corredores polas rúas (a súa chegada ás Catedrais xa sempre foi dispersa).
Os tempos realizados non teñen moita diferenza cos de anos anteriores, a pesar do vento durante a edición deste ano.
En canto ó tempo do vencedor, en relación coas catro edicións anteriores marcou un novo fito, 1 h 11 min 42 s, rebaixando Carlos Villamor a súa marca do 2018, 1:13:23.
O número de participantres que chegaron a meta é semellante ó da anterior edición::
O anterior é un número que debe complementarse co de inscritos. Mágoa que só quede rexistro das últimas edicións sobre non presentados, abandonos e descualificados (1 nesta VII edición de 2021). A cousa quedaría así, tendo en conta que en 2018 (V edición) non hai máis datos que os de chegada a meta:
O anterior indicaría un lixeiro descenso anual do interese pola participación na carreira. Aínda así, resulta curioso ver como o número de non presentados en saída foi diminuíndo no tempo (franxa vermella), o contrario que o número de abandonos, se ben isto, por ser poucos, non ten moita significación estatística.
A meteoroloxía tamén debera ter algo que ver cos resultados e número de presentados... aínda que a comparación das condicións das 18:00 da tarde dos días da media maratón, hora á que se estaba a correr en todos eles (aínda tendo en conta que algunhas edicións comezaron ás 17:00, como este ano 2021, VII edición, e outras ás 17:30) non leve consecuencias interpretables de xeito doado. Os datos dezminutais desa hora e días eran abondo semellantes, sendo o máis destacado quizais o xa citdo, o vento desta última edición:
2016 (IV Ed, 20260910):
Pode que chame máis a atención a gráfica seguinte, se ben é posta cáseque só a modo de curiosidade, os tempos de tódolos participantes nas diversas medias maratóns en relación coa orde de chegada:
 |
| Recorrido aproximado do Pipelo |
AUGA PARA TODOS
Pancho Campos Dorado
O título deste artigo é copia (perdón pola ousadía) do nome do libro “Auga para todos” (Biblioteca de divulgación da USC, 2017) escrito en galego polo noso veciño Francisco Díaz-Fierros Viqueira, catedrático (e dende a súa xubilación, emérito) de Edafoloxía e Química Agrícola da Universidade de Santiago desde 1987. Un traballo exhaustivo e documentado sobre a escaseza e a problemática de todo o relacionado coa auga que temos neste noso planeta Terra. Ese ben común que Francisco nos mostra en todo o seu ciclo hidrolóxico vital para a humanidade, no seu reparto, como enerxía aproveitable, no seu desenvolvemento para os cultivos, ese ben que por estar espallado nun 71% da superficie terrestre, cunha profundidade media de 3,86 km, parece unha cantidade enorme, e en cambio representa soamente o 0,13% do volume total do planeta, e a súa profundidade comparada co radio da Terra, 6371 km, “é algo menos aínda que a pel dunha mazá”. Deste volume, é auga salgada nos océanos e mares, o 99% e só un 1% é auga doce, da que nós, humanos, necesitamos máis que comer. Unha substancia tan escasa como vital para os seres vivos, para a existencia da nosa vida, pois o noso corpo humano está composto por un 70% de auga. Ou sexa é radicalmente esencial que a coidemos como o ben máis prezado que temos, moitísimo máis importante que todos os metais e tódalas pedras preciosas do planeta, por moito que as aprecien os especuladores da riqueza, pois sen elas viven, pero sen beber non.
Pois ben, despois deste introito para saber do imprescindible e escasa que é a auga e que necesaria nos é, temos obriga de conservala en bo estado, e introducireime na problemática que temos en Ribadeo coa auga, pois é un ben co que levábamos desde tempo inmemorial con problemas de abastecemento.
Primeiro aproveitáronse as fontes naturais das parroquias e habilitáronse as dos barrios urbanos, Santiago de Vigo (anterior a 1164) na Vilavella; tróuxose unha canle desde o río de Ove que pasaba de San Francisco ó Campo (río Pipelo), encanáronse augas das Fontes do Lobo, do Monte da Arca e de Folgosa, e fixéronse a Fonte Nova (1536); a Fonte de Guimarán (1687); a Fonte Cavada (1749); a de Espiñaredo (1780); a dos Catro Canos (1894); Fonte da Alza (1935), etc. Un coñecemento máis exhaustivo destas construcións reflíctese no precioso e entrañable libro “As Fontes de Ribadeo” das nosas veciñas Alicia Sarmiento González e Teresa Díaz Estévez (Agrupación Francisco Lanza, 2009).
Hoxe en día desfrutamos dun magnífico servizo de augas da traída, grazas á eficaz medida de encanar a auga do río Eo cara a Ribadeo, obra encomendada polo tamén noso veciño Leopoldo Calvo Sotelo e Bustelo (1926-2008) Presidente do Goberno de España nos anos 1981 e 1982 e Marqués da Ría de Ribadeo con Grandeza de España (Real Decreto 591/2002, BOE núm.151, martes 25 de xuño de 2002). Este pasado 3 de maio foi o 13 aniversario do seu pasamento (q.e.p.d.).
O encanamento de auga do Eo, sacounos os ribadenses da escaseza que sempre sufrimos dela nos veráns. Miña nai mandábame á Fonte Cavada por un caldeiro de auga para poder facer de comer, e coma min, mandábannos aos pícaros do barrio do Matadeiro e de Figueirúa á auga durante moitos días do verán, pois pola tubaxe da traída non saía nin gota. As Fontes do Lobo quedaran obsoletas e non eran quen de abastecer a poboación en crecemento constante, e menos cando aumentaba de súbito cos turistas do interior que viñan de Madrid, de Lugo, de A Coruña, de Bilbao e no mes de setembro as pensións e as casas que daban camas enchíanse de xente que baixaban á vila para tomar os baños quentes de mar.
Aquela falta de auga continuada no tempo, tivo unha solución drástica, un plan de subministro que viu o Presidente que era enxeñeiro de Camiños, Canles e Portos e un político culto e de gran talla intelectual sen lugar a dúbidas.
Hoxe, aquela obra inxente para aqueles anos da década dos oitenta, está quedando totalmente obsoleta aos corenta anos da súa instalación, debido ó deterioro do colector de entronque Eo-Ribadeo, que segundo sabemos está case arruinado na súa totalidade, e a punto de romperse sen saber ninguén cando, nin en que datas. Menos mal que a rede secundaria de subministro se foi cambiando de hai pouco, e polo menos nas rúas non se esperan consecuencias da tamaña inundación que se prevé.
Para cando espera a Corporación Municipal de Ribadeo afrontar esta obra de recambio do colector principal e a tubaxe subsidiaria que faga falta para manter o excelente servizo actual que tan necesario é como en precario estado se atopa?
Fai uns anos rebentou un tramo pequeniño, e Ribadeo estivo durante dous días sen auga, e o caos nas casas era monumental, non había auga para os inodoros, había que mal lavarse con auga embotellada, e os nenos e vellos, non falemos!
Cando rebente de novo a tubaxe, que rebentará en calquera momento por calquera lado, canto tempo nos quedaremos sen auga? Todo o verán? Todo o inverno? Todo o outono? Toda a primavera? Cantos prexuízos traerá a toda a hostaleira de verán, inverno... ao comercio en xeral. Como nos amañaremos sen auga nas casas, nos pisos onde vivimos unha grande maioría dos veciños? Esas coelleiras da época industrial que tanto furor causaron nos “booms inmobiliarios” deste país e que compramos como unha “bendita” solución as nosas necesidades de habitáculo.
Hai que poñer en marcha un plan de rexeneración sistemática do colector, xa. Non se pode esperar a que ocorra un accidente monumental que deixe a Ribadeo sen auga. Aínda temos na memoria a velocidade de construción que tivo a Xunta de Galiza para reconstruír a ponte de Arante cando a levou o río. Estiveron os veciños anos enteiros sen camiño, porque si patrimonio, que si patatín que si patatán... ¡Sen servizo anos enteiros!
Esperemos que a Xunta responda en condicións de dar solucións e non alarguen o problema ata que o remedio pase por un inferno de problemas.
Un anuncio na sede electrónica do concello di iso: comézase a tramitación para que o concello se apropie dunha finca no centro do pobo.
A finca é a sinalada:
Dá á r/Recarei na súa beira maior, aínda que o número teno por r/Deputación. Céntrica, adecentada polo concello ó estar abandoada, agora o concello, a raíz da procura dos seus donos para cobrarlle a súa intervención, pasa ós trámites para incorporala ós seus bens.
O Edicto:
Complementario (de nota do concello de 20210312):
UN DELES VAISE CONVERTER EN ESPAZO POLIVALENTE
O Concello de Ribadeo adquire catro inmobles a través da figura da expropiación, debido a impagos de multas urbanísticas ou execucións subsidiarias que tivo que realizar para garantir a seguridade e a salubridade públicas. Trátase de propiedades situadas nas rúas Antonio Otero, Deputación, Vispo Veres e Avenida de Asturias.
O alcalde ribadense, Fernando Suárez, contou que "son varios os inmobles que o Concello de Ribadeo está adquirindo a través da figura da expropiación, debido a impagos de multas urbanísticas ou a accións de execución subsidiaria que o Concello tivo que realizar para garantir a seguridade e a salubridade públicas. Son procesos que se alongan no tempo, pero que ao final se os titulares non se fan cargo, ben porque non queren ou ben porque son descoñecidos, a administración local acabamos poñendo estes inmobles ao noso nome".
O rexedor lembrou que "temos, xa desde hai anos, unha acción que acabamos de rexistrar nestes días, que é un inmoble na rúa Antonio Otero 31, no casco vello de Ribadeo. Este inmoble veuse abaixo e tivemos que actuar subsidiariamente hai uns anos, os posibles propietarios nunca apareceron e finalmente cobramos os traballos a través da adquisición do ben. Entre multas e execucións subsidiarias tiñan unha débeda duns 30.000 euros. Igualmente pasou na rúa Deputación número 1, logo de innumerables advertencias pola falta de seguridade deste inmoble con respecto á vía pública e aos viandantes que puideran pasar por alí, efectuamos unha serie de multas a través de notificacións persoais e de notificacións nos diferentes boletíns oficiais, incluso tivemos que facer unha demolición total dese edificio con cargo a fondos municipais. Os cargos achéganse neste caso aos 40.000 euros e estamos tamén no proceso de adquisición deste inmoble".
Suárez Barcia engadiu que "fixemos igual na rúa Vispo Veres números 2 e 4, e finalmente nun local da Avenida de Asturias froito do embargo a un promotor inmobiliario, por sancións urbanísticas confirmadas posteriormente pola xustiza, que non fixo o pagamento das mesmas, polo tanto adquirimos ese baixo".
O alcalde sinalou que "agora todos estes inmobles pasan a titularidade pública e terán diferentes finalidades. Neste último caso do situado da Avenida de Asturias querémolo converter nun espazo polivalente centrado, sobre todo, nas actividades formativas e para o cal xa temos solicitado unha axuda á Xunta de Galicia. Noutros casos optamos primeiramente pola taxación do inmoble e a venda pública a través dunha puxa. Si se venden, os ingresos económicos destas transaccións serán reinvertidos polo Concello en accións de patrimonio do solo onde temos múltiples necesidades como todos os concellos, vías públicas, espazos públicos, mellora nas traídas de auga nas parroquias, etc…".
