En Ribadeo, música.

Hoxe (xa onte) fun o concerto de Santa Cecilia da Banda de Música Municipal de Ribadeo. A unha hora un pouco inconveniente para o meu gusto (as 21:00), no auditorio municipal que estivo abondo cumprido, pero sen chegar ós cheos de vai uns anos, con Hernán Naval ó mando. Un concerto en dúas partes, na primeira das que a Big Band con 20 membros e Marcos como director interpretou 'in the Mood', de Glen Miller, 'Can't help falling in love', de Jerry Novak, 'Blue book', de Lennie Niehans, 'Bésame mucho', de Frank Constock (teño que investigar, non aparece ese home relacionado coa canción célebre que ten por autora polo que parece a Consuelo Velázquez; supoño que será un arranxo e o puxeron como autor), e Mr. basket, de Matt Harris. Na segunda, Lourenço Cruz fixo interpretar á banda obras de Jan van der Roost (Arsenal), Alfred Reed (First suite for band), Rafael Taléns (Cançons de mare) e Reveriano Soutullo (Ponteareas) Un concerto moi aplaudido, algo no que colaborei, e presentado por Suso López, que segue a pór ese toque de maxia nas súas presentacións musicais. Non me extendo máis: a banda ténme entre os seus forofos e pretendo ser imparcial. Unha maior extensión daría pé a que non controlara a miña crítica. De calquera xeito, como homenaxe,aí vai a historia dos primeiros anos da banda tal e como a dispuxen para que saíra no libro do 5º aniversario (pódese ver tamén aquí:personal.redestb.es/agremon/bmr1.html). -- Aquí está a historia de actuacións da Banda Municipal de Ribadeo:

04/12/98 Lugo Círculo das Artes

7/11/98 Ribadeo Sta. María do Campo II Cumio do Camiño Norte

13/09/98 Tomar (Portugal) Mouchao, 18º Convivio de Bandas

12/09/98 Tomar (Portugal) Mouchao, 18º Convivio de Bandas

11/09/98 Tomiño Festas Patronais

8/09/98 Ribadeo Praza de Abaixo Patroa (procesión e concertos de mediodía e tarde)

22/08/98 Ribadeo Praza de Abaixo IV Festival de Bandas

14/08/98 Ribadeo Sta. María do Campo 6as. Xornadas Mar por medio

8/08/98 Ribadeo Sta. María do Campo Centenario de Dámaso Alonso

25/07/98 Ribadeo Pza. de Abaixo Día da Patria Galega, Música de Cine

25/07/98 Castropol (Asturias) Festas de Nªº Sº do Carme

15/07/98 Tapia de Casariego (Asturias) Festas de Nª Sª do Carme

9/07/98 Ribadeo Sta. María do Campo Centenario de Dámaso Alonso

14/06/98 Ribadeo Procesión Corpus Christi

17/05/98 Ribadeo Sta. María do Campo Día das Letras Galegas

19/04/98 Vilaselán Festa Virxe de Vilaselán (estreo da obra Virxe de Vilaselán para banda)

10/04/98 Ribadeo Procesión Venres Santo

05/04/98 Ribadeo Igrexa Sta. María do Campo Concerto de Semana Santa

04/04/98 Vegadeo Auditorio

21/02/98 Ribadeo Igrexa de Sta. María do Campo (previsto en inicio coa Banda de Lugo)

28/12/97 Ribadeo Igrexa de Sta. María do Campo Concerto de Nadal

Dende aquí enrriba non se detallan os concertos da contrabanda, realizados por exemplo nestas datas no Piano-Bar de Ribadeo ou na Casa de Cultura da Veiga, nin os de grupos mixtos como o de Sta. Cecilia no Centro Social de Ribadeo, tamén realizado nestas datas.

16/11/97 Oviedo Pasarrúas entre a praza do Concello e a Catedral

15/11/97 Oviedo Actuación no Teatro Campoamor / Festival Nacional de Bandas de Música

5/10/97 Lugo Actuación na Praza de España e pasarrúas pola Rúa da Raíña

8/09/97 Ribadeo Procesión, concerto na praza de abaixo e tamén pola tarde

30/08/97 Mondoñedo Praza da catedral

28/08/97 Ribadeo Praza de Abaixo Xoves de música

26/08/97 Ribadeo Catro Calles actuacións de grupos diversos

23/08/97 Ribadeo Praza de Abaixo III Festival de Bandas

21/08/97 Ribadeo Presentación da Contra-Banda no Piano Bar

16/08/97 Ribadeo S.Roque

14/08/97 Ribadeo Xermade

12 e 13/08/97 Ribadeo Gravación CD no auditorio (non rematado) da granxa-escola Pedro Murias

1/07/97 Ribadeo Igrexa de Sta. María do Campo Xornadas mar por medio

25/07/97 Ribadeo Praza de Abaixo Día da Patria Galega

4/07/97 Ribadeo Porto deportivo Recepción bandeira azul

7/06/97 Xove Igrexa parroquial

17/05/97 Ribadeo Sta. María do Campo Día das Letras Galegas

19/04/97 A Pontenova Concerto Galicia Terra Única

23/03/97 Ribadeo Sta. María do Campo Concerto S. Santa (coa Coral Polifónica)

28/03/97 Ribadeo Procesión Venres Santo

25/01/97 Ribadeo Sta. María do Campo 5º Aniversario

29/12/96 Ribadeo Sta. María do Campo Concerto Nadal

28/12/96 Ortigueira Igrexa Parroquial

20/11/96 Ribadeo Aula cultura Caixa Galicia

12/10/96 Meira Colexiata

12/10/96 Chantada Igrexa

8/09/96 Ribadeo Patroa

8/09/96 Ribadeo Festival

29/08/96 Ribadeo Catro calles

22/08/96 Ribadeo Pza.Abaixo

20/08/96 Sargadelos Fábrica (XXV experiencia)

18/08/96 Cubelas Igrexa

16/08/96 Ribadeo S.Roque

14/08/96 Arbo

11/08/96 Vilaframil igrexa

10/08/96 Valdoviño

8/08/96 Ribadeo Pza.Abaixo

2/08/96 As Neves Auditorio municipal

1/08/96 Ribadeo Sta.María do Campo

27/07/96 Mondoñedo

25/07/96 Ribadeo Pza.Abaixo

16/07/96 Tapia

12/07/96 Ribadeo A Bolera

11/07/96 Ribadeo A Bolera

29/06/96 Rinlo Pza.

23/06/96 Vilalba Pza.Constitución

22/06/96 Castropol C.P.La Paloma

9/06/96 Castropol procesión Corpus Christi

9/06/96 Ribadeo procesión Corpus Christi

17/05/96 Ribadeo Sta.María do Campo

16/05/96 Viveiro local Xiri"

6/04/96 Ribadeo V.O.T.

5/04/96 Ribadeo procesión

31/03/96 Ribadeo Sta.María do Campo

27/03/96 Ribadeo I.B.Rodríguez de Valcárcel

30/12/95 Ribadeo Sta.María do Campo

29/12/95 Mondoñedo Catedral

21/12/95 Ribadeo Hospital

26/11/95 Lisboa Sta. Xusta

26/11/95 Loures Festival de Bandas amadoras

18/10/95 Mondoñedo feiramostra As S.Lucas

24/09/95 Ribadeo emisión Con Música Propia

23/09/95 Ribadeo emisión Galicia para o Mundo

13/09/95 Ribadeo Atalaia

9/09/95 Ribadeo Pza. Abaixo

8/09/95 Ribadeo Pza. Abaixo

24/08/95 Ribadeo parque S.Francisco

19/08/95 Melide Actuación nº 100***

17/08/95 Luarca parque

16/08/95 Ribadeo S.Roque

14/08/95 S.Cibrán

10/08/95 Ribadeo parque S.Francisco

3/08/95 Ribadeo parque S.Francisco

25/07/95 Ribadeo Templete parque S.Francisco

19/07/95 Santiago TVG

15/07/95 Beniaján

2/07/95 Arante

25/06/95 Sarria

18/06/95 Ribadeo Procesión

21/05/95 As Figueiras S.Román

21/05/95 Ribadeo Piscina

17/05/95 Ribadeo forte S.Damián

17/05/95 Ribadeo Sta.María do Campo

23/04/95 Barcelona Parque Sant Martí de Provençals

22/04/95 Barcelona Parque Sant Martí de Provençals

22/04/95 Barcelona Plaça Reial

14/04/95 Ribadeo Procesión

9/04/95 Ribadeo Sta.María do Campo

25/03/95 Xinzo de Ponteareas

29/01/95 Madrid Pza. Maior

28/01/95 Madrid Centro Cultural Vaguada

28/01/95 Madrid Hotel Foxá

25/12/94 Ribadeo Sta.María do Campo

22/12/94 Ribadeo Hospital

18/12/94 Vilaframil Igrexa

26/11/94 Ribadeo V.O.T.

4/11/94 Ribadeo

12/10/94 Lugo Pza. Sta. María

8/09/94 Ribadeo

4/09/94 Barres

28/08/94 Chantada Pza.Cantón

27/08/94 Ribadeo Parque

26/08/94 Sober Praza

16/08/94 Ribadeo S.Roque

15/08/94 As Anzas

14/08/94 Viveiro Pza. Maior

30/07/94 Allariz Parque

29/07/94 Ribadeo Sta.María do Campo

26/07/94 Santiago

25/07/94 Ribadeo Pº parque S.Francisco

26/06/94 Ribadeo 4 Calles

25/06/94 Castropol

24/06/94 Obe Igrexa

18/06/94 Castropol C.P. La Paloma

5/06/94 Ribadeo Procesión Corpus Christi

17/05/94 Ribadeo Sta.María do Campo

1/04/94 Ribadeo Procesión Santo Enterro

26/03/94 Ribadeo Sta.María do Campo

12/03/94 Viveiro Teatro Pastor Díaz

12/02/94 Ortigueira Teatro da Beneficencia

26/12/93 Santalla de Vilaosende Igrexa

26/12/93 Ribadeo Sta.María do Campo

21/12/93 Ribadeo Hospital

3/12/93 Ribadeo Aula Cultura Caixa Galicia

22/11/93 Santiago TVG

3/10/93 Chantada Pavillón polideportivo

8/09/93 Ribadeo

16/08/93 Ribadeo S.Roque

14/08/93 Viveiro Pza. Maior

13/08/93 A Coruña Teatro Colón

7/08/93 Taboada

31/07/93 Castroverde Vilabade

30/07/93 Ribadeo Sta.María do Campo

25/07/93 Ribadeo Parque

18/07/93 Ribadeo peirao Porcillán

17/07/93 Ribadeo Auditorio Caixa Galicia

15/07/93 O Incio

19/06/93 Lugo templete Pza. España

5/06/93 Vilalba Centro Cultural Recreativo

30/05/93 A Ponte-Ponte - AranteArante palco

27/04/93 Ribadeo C.Sgdo. Corazón

21/04/93 Ribadeo C.P. Ribadeo

18/04/93 Ribadeo

17/04/93 Ribadeo Sta.María do Campo

8/04/93 Ribadeo V.O.T.

13/03/93 Ribadeo V.O.T.

13/02/93 Ribadeo Sta. María do Campo

8/12/92 A Devesa Igrexa

28/09/92 Ribadeo Sta.maría do Campo

20/09/92 Cubelas palco

8/09/92 Ribadeo palco

5/09/92 Barres

28/08/92 Ribadeo Parque

16/08/92 Ribadeo S.Roque

14/08/92 Viveiro polo pobo

14/08/92 Ribadeo Teatro

8/08/92 Rinlo Praza

29/07/92 Ribadeo Sta.María do Campo

26/07/92 S.Martín de Oscos Praza

25/07/92 Ribadeo ó pe do Concello

16/07/92 Tapia procesión

17/04/92 Ribadeo Sta. María do Campo

3/04/92 Mondoñedo Seminario

15/02/92 Viveiro Teatro Pastor Díaz

9/02/92 Ribadeo Hospital

9/02/92 Ribadeo Sta. Clara

25/01/92 Ribadeo Sta.María do Campo

-- Tamén, unha reproducción dun vello cartel 'made in feito na casa'...

Coñece o teu Concello, coñece a túa Provincia

Coñece o teu Concello, coñece a túa Provincia
Como xa dixemos nun artigo anterior, dende o día 1 ao 4 de Xuño se estivo a departir o cursiño "Coñece o teu Concello, coñece a túa Provincia" de 20 horas lectivas, impartidas pola profesora Elena e organizado pola Vicepresidencia Terceira da Deputación de Lugo.
O programa consistiu en un 1º día: onde se contou a historia do Concello. Lendas, contos e anécdotas que forman parte da cultura popular. A transmisión oral da historia local.
2º día. Practicar as habilidades sociais: aprender a comunicar os nosos coñecementos a un grupo de persoas (relatado no artigo anterior).
3º día. Posta en práctica dos coñecementos adquiridos: visita guiada polos alumnos na vila.
4º día. Presentación de un circuíto guiado modelo pola vila.
Pois ben. Os alumnos fixemos un circuíto comezando pola Praza de España, rúa Bos Aires, volta polo paseo marítimo, subida a Cabanela, paseo por Porcillán, subida polas escaleiras cara á capela de San Miguel, paseo ata o Cargadeiro de mineral, e volta polo Grupo San Miguel, avenida de Rosalía de Castro e terminando na esquina do Teatro.
Pero o día 24, cando nos visitaron os cursillistas da Ribeira Sacra de Monforte e de Pantón, comezamos as explicacións o revés. Pareceunos que sendo Ribadeo porto de mar, fixéramos a entrada como vindo en barco, de fora cara dentro. Circuíto máis lóxico, pois os turistas trátase de atraelos ó pobo, o seu centro neurálxico da historia, do comercio e do ambiente de diversión e de marcha. Por tanto o autobús deixounos na área do antigo cargadeiro de mineral e viñemos vindo, pola capela de San Miguel, baixamos a escaleira para o peirao deportivo, recorremos Porcillán e gustoulles, ("olvidámonos" de ensinarlles as obras de Cabanela) e subimos por Antonio Otero, comentando as historias e desenrolo das casas almacenes do porto, da Casa Armadora de Bengoechea e logo Bustelo, a Escola de Naútica, a casa da madre de Del Rio, e un pouco máis arriba a casa de Navarro Reverter, logo cruzamos por case fronte á Casa da Xuventude cara á Praza da Fonte dos Catro Caños, e na calle de Amando Pérez, vemos os escudos heráldicos da Casa de Miranda e lles contamos a lenda das Cen Doncelas, a cuxo tributo contribuían os veciños da Ría de Ribadeo, subimos e torcemos a esquerda pola Praza de Abaixo, e saímos a Praza de España pola calle da Fortaleza. Fómoslles explicando os edificios principais, que rodean esta axardinada praza. Falamos sobre do Pazo dos Moreno, da Casa do Concello, antigo Pazo de Ibañez, da Aduana, do convento de Santa Clara, e do convento de San Francisco a actual igrexa parroquial de Santa María do Campo. Recorremos a calle San Francisco, mostrándolles a casa da antiga aduana, torcemos a direita pola Avenida de Asturias, e chegamos a Praza de Abastos de Ramón González, baixamos ata a esquina de Gayol e recorremos as casas señoriais de San Roque e casas de indianos, ata a Casa Rosa do medio (que non é de indianos, pero pareceo), logo voltamos polas catro calles e o autobús que recollía os da Ribeira Sacra, esperábanos diante da Oficina nova de Información e Turismo.
O pobo gustoulles moito, pero non puidemos ensinarlles o Forte de San Damián para darlles unha mellor explicación pois sempre está pechado e para eles foi unha decepción atopar tamén a igrexa parroquial pechada, pois son xente de igrexas posto que na Ribeira Sacra teñen unha ruta que conservan como ouro en pano, de 10 igrexas (San Nicolao de Portomarín, Santo Estevo de Ribas de Miño e San Paio de Diomondi en O Saviñao, San Estevo de Chouzán en Carballedo, San Miguel de Eiré e San Vicente de Pombeiro en Pantón, Santo Estevo de Ribas do Sil en Luintra, Santa Cristina de Ribas do Sil en Parada do Sil, San Pedro de Rocas en Esgos e o Mosteiro de Santa María Montederramo en Montederramo, e ademais San Fiz de Cangas, igrexa románica antigo mosteiro de monxas beneditinas citado xa en documentos de 1108 e 1119). A fealdade tan a vista do deterioro do Pazo dos Moreno debera de ser un tema a resolver, difícil, pero debe resolverse, así como, o das casas sin cristais na Praza de España que deberan poñerllos e pintalas, aínda que solo fora como "atrezzo" para a estación veraniega en que tanta xente nos visita.
Francisco J. Campos Dorado

A praza de abaixo, hoxe

A conto dun comentario que me deixaron o outro día, poño hoxe un conxunto que fai de vista xeral da 'parte de abaixo' (zona leste) da Praza de Abaixo, co cine Colón aínda sen rematar de remozar no seu exterior. A praza de abaixo xuntaba varias diapositivas da presentación 'Ribadeo Falls', que deste xeito se van ver lixeiramente minoradas. Esperaba hai tempo que comezaran a obra da outra esquina da praza, pero non foi así, e segue derruída.











A lembrar que as fotos se poden ampliar...
Como comentario de principio de semana, resulta que unha nova que pasou desapercibida estes días pasados foi a negativa do goberno estatal de retrasar unha hora a oficial de Galicia. Facendo un pouco de historia, foi unha proposta nacionalista (BNG) para aproveitarse mellor do comercio con Portugal e con Asturias. Certamente, hoxe por hoxe, ía resultar curioso por esta zona ter unha hora diferente que a de Asturias, pero non estaba tan mal pensado: o horario actual depende de Greenwich, aliñado abondo con Barcelona, no outro extremo peninsular. Claro que o retraso de horario dos comercios coido que é algo que se pode facer con máis facilidade que un cambio de hora total, e un cambio que está á altura das posibililidades do goberno autonómico. Ou acaso non o está mesmo ó alcance dos gobernos locais a organización de actividades cada vez máis tarde? (Unha mostra, onte á noite cun espectáculo de rúa que por aquí pasou sobre as 11 e media e coido que a quen máis divertía era ós pícaros pequenos, aínda que non só). Pois iso, a hora oficial non se pode cambiar polo momento, pero supoño que non habería problema en facelo co horario de comercio, se se vira abondo convinte. Éo? Non sei se estará abondo estudado.

OUTRO NOME CONTROVERTIDO: PRAZA DE FEDERICO OU DE VICENTE ÁLVAREZ MIRANDA? Carlos Álvarez Lebredo

    Artigo publicado na Comarca del Eo de 30 de abril de 2022. A segunda foto que acompaña ten un texto sobre o que trata o artigo. A primeira, a vella placa, é citada no mesmo. Este artigo é continuación de outro de Carlos Álvarez Lebredo

OUTRO NOME CONTROVERTIDO: PRAZA DE FEDERICO OU DE VICENTE ÁLVAREZ MIRANDA?

Carlos Álvarez Lebredo

    A semana pasada fixemos algunhas observacións nestas mesmas páxinas de ‘La Comarca del Eo’ sobre algúns dos rótulos informativos que acompañan os nomes de rúas e prazas nas artísticas placas de azulexos de Sargadelos que van festoneando o rueiro de Ribadeo. En varias delas só recolliamos algunhas dúbidas e preguntas que nos tiñan chegado ao respecto, desde hai anos, dos textos dalgunhas delas. Quen tivese a paciencia de ler aquel texto vería que as nosas propostas estaban baseadas exclusivamente na filoloxía, no rigor lingüístico e no desexo de que a información se ofreza coa maior claridade posible.

    Para esta ocasión traemos unha cuestión semellante pero algo máis enrevesada. Está claro que hai outra placa manifestamente errada pero tampouco somos quen de esclarecer absolutamente todos os puntos que rodean o asunto. Trátase da placa, recentemente colocada, que sobre seis azulexos de Sargadelos pon “Praciña de Álvarez Miranda” e que na parte informativa engade: “Vicente Álvarez Miranda. Escritor. Político. Militar (Cruz Laureado de San Fernando)”. Nada hai que obxectar a esta lacónica aclaración que en só oito palabras perfila moi ben o citado personaxe. O problema é que esa praciña leva algo máis de setenta e cinco anos dedicada ao seu irmán Federico. Na parte alta da praciña aínda se conserva a placa primitiva, colocada en 1946. É un sinxelo mármore branco, con letras maiúsculas gravadas en baixorrelevo e adherido á fachada traseira da casa dos Díaz-Fierros. Literalmente pon: “Plazuela de F. Álvarez Miranda”. Ou sexa, que o personaxe epónimo da praza non é Vicente (como se explica na moderna placa de Sargadelos) senón o seu irmán Federico, a quen corresponde esa letra F.

    Esta cuestión non admite dúbida. En 1946 o concello de Ribadeo quixo homenaxear a cinco distinguidas persoas da localidade poñendo o seu nome a varias rúas da vila: o Bispo Veres, J. Vicente Pérez Martínez, Pasarón y Lastra, Acevedo Rodríguez e Federico Álvarez Miranda. O acordo municipal é de 12 de xuño de 1946 e está recollido en portada polos dous semanarios ribadensese os días 15 e 16 dese mes. Inclúe unha pequena xustificación de méritos para cada un deles. Do último, Federico Álvarez Miranda, sublíñase que é un poeta lírico, de inspiración fina e delicada, autor de belas composicións, entre as que destaca “A una rosa”. Os dous semanarios locais fixéronse eco do citado acordo municipal e posteriormente dos actos de homenaxe e descubrimento das respectivas placas, que tiveron lugar o día 29 de xullo. No caso concreto de Federico Álvarez Miranda foi Dionisio Gamallo o encargado de eloxiar ‘in situ’ o escritor, ler un dos seus poemas e descubrir a placa.

    Vicente Álvarez Miranda puido ter méritos para que unha rúa ribadense levase o seu nome. E incluso é probable que a tivese antes do seu irmán, pero non esa praciña: isto é só unha conxectura miña, que se podería resolver con paciencia, acudindo ao arquivo municipal ou revisando actas municipais anteriores ao verán de 1946. Insto a que os historiadores lle dediquen tempo. Para establecer esta conxectura baséome só na miña interpretación (subxectiva, arriscada) dunha nota de Dionisio Gamallo publicada xusto un mes antes do citado acordo municipal de darlle a Federico Á. Miranda o nome da praciña. En ‘La Comarca’ do día 12 de maio publicou Gamallo unha semblanza do seu irmán Vicente Álvarez Miranda. Entre outras cousas afirma que aos ribadenses tenlles que soar este nome “como consecuencia de existir, dentro del casco urbano de la villa, un callejón (por fortuna blanco y limpio) rotulado de este modo hábil y prometedor: ‘Travesía de Álvarez Miranda’”. Dá a entender, pois, Gamallo que o “callejón” xa levaba o nome de Vicente cando no concello lle poñen á praciña o nome de Federico. Eu non me atrevo a conxecturar máis. Pero o que si está claro é que, aínda no caso de que a Travesía fose de Vicente, a Praciña é inequivocamente de Federico.

    Xa no seu momento Gamallo intentou aclarar vixentes confusións entre ambos irmáns, por exemplo nas datas de nacemento. E é que os dous tamén faleceron relativamente novos e ambos foron escritores. Vicente, máis apaixonado e de carácter vehemente, era capaz de asombrosas improvisacións métricas, á maneira dos regueifeiros tradicionais, pero en versificación culta. Pero respecto da súa calidade poética, o sempre fiable diagnóstico de Gamallo, incluído na citada semblanza de Vicente en ‘La Comarca’ do 12 de maio de 1946, é claro: refírese a “su hermano D. Federico, mil veces superior como poeta a Vicente, y digno de la cuidadosa exhumación a que lo someteremos”. Esta última alusión refírese, claro está, ao previsto acordo municipal do mes seguinte de darlle a Federico o nome da praciña.

    En definitiva, non teño claro que á altura de xuño de 1946 Vicente Álvarez Miranda xa lle dese nome a unha calella (“callejón”) de Ribadeo. É probable. O que si está fóra de dúbidas é que o nome do seu irmán Federico deulle nome á praciña que se abre desde unha calella procedente de Amando Pérez e que desemboca, en lixeira costa abaixo, na parte alta da rúa Antonio Otero, case en fronte á Costiña Padre Sarmiento. En calquera caso, como a praciña leva o nome de Federico, non ten ningún sentido que na moderna placa de Sargadelos se lle atribúa o nome da praciña a Vicente nin que se aclare nela a biografía deste.

    Para rematar: Vicente Álvarez Miranda naceu na casona de Guimarán o día 30 de maio de 1815 e faleceu en Veracruz (México) o 5 de abril de 1858. Federico Álvarez Miranda naceu na mesma casa o día 30 de abril de 1817 e faleceu en Ribadeo o 29 de novembro de 1841.

CASA BRASONADA DA RÚA DA ATALAIA. Francisco José Campos Dorado

Baixando desde a Praza de Abaixo pola Rúa Trinidad, o fondo, torcendo a man dereita para subir a capela, está a rúa da Atalaia. A primeira casa, a dereita, é a magnífica Casa Indiana de Dª Panchita Acevedo. Enfronte, pintada de cor marelo escuro está a casa onde vivía o noso ben recordado veciño Manolín de Peruxo, casa tamén brasonada da que falaremos nun próximo artigo, e un pouco máis arriba, pegada o atrio da capela, está a Casa de Prelo en cuxa fachada presenta a pedra armeira que hoxe nos atinxe (foto). Esta casona coñécese como dos Prelo, posiblemente por ser, ou por haber sido, dos familiares da Casa dos González de Prelo ou de D. Diego Suárez de Prelo (ano 1587) do concello de Boal.

A labra esta realizada sobre unha pedra cadrada de mármore branco e enmarcada por pedras de cantería rectangulares. Consta dunha bordura xeral onde malamente se poden ler algunhas letras da lenda, empezando por abaixo a esquerda: “ARMAS.(en punta); Y BLASON...(flanco destro); DE PEDRO GONCALEZ(?) (en xefe); DE ...COP..AIº.S” (flanco sinistro), o cal, fai difícil a identificación xenealóxica, e tampouco ten gravada unha data de execución que puidera ser esclarecedora. No campo desta pedra armeira aparecen unha serie de adornos simétricos en forma de cinta adentada, que realzan as figuras dun brasón nobiliario: un cabaleiro montado a cabalo, cara a sinistra, con armadura e casco sen visera, tipo borgoñota con penacho, lanza en riste (baixo o brazo), alanceando un animal, que parece un cérvido femia esvelto e de longa cola. A escena ocorre fronte a unha árbore de copa arredondada (un teixo) e arrancada ou desenraizada (unha árbore á que se lle ven as raíces de fora).
Se por un intre nos remontamos a Mitoloxía Grega e Romana poderemos ver certas similitudes nos gravados dos seus mitos e lendas con algúns dos brasóns da baixa Idade Media. É lóxico pensar que para idear un brasón descritivo dun feito heroico ou dunha escena campestre, os artistas gravadores da Idade Media se inspiraran en deseños debuxados nos pergamiños dos mosteiros ou nos gravados das ánforas, urnas, conxios, cotilas ou calquera outro tipo de pote cerámico decorado, e trasladaran a idea ás escenas dos seus tempos. Neste caso, o brasón aseméllase as ilustracións do mito de Belerofonte, neto de Sísifo que matou á Quimera montado sobre o cabalo alado Pegaso, nacido da sangre de Medusa. Este comentario, sirva só de apunte do arte, pois puidera ser motivo de investigación e estudio aparte.
Segundo as figuras do campo parece ser un dos brasóns dos Valledor. En Ribadeo había tres casas brasonadas dos Valledor (hoxe quedan dúas), con tres escudos de armas distintos, de dous dos cales, nos ocupamos neste artigo, e do outro nun próximo.
Revisando os arquivos da Chancillería de Valladolid, cremos que esta casa da Rúa Atalaia, pertenceu a D. Pedro González Navia y Valledor do val de Allande (Asturias), ou a algún dos seus sucesores, pois este señor aparece no ano 1597 preiteando con D. Pedro Fernández, cura, como herdeiro de D. Juan de Llano de Caldevilla sobre uns bens que comprou a D. Sancho de Ron y Osorio, xunto coa xurisdición, vasallos e rendas de Caldevilla (Asturias). Así mesmo, aparece en 1715, preito de Dª. Ana Fernández de Boal contra outro D. Pedro González Navia, e nunha data máis próxima, en 1818, hai executoria do preito litigado por D. Pedro González Trelles y Valledor, veciño de Avilés, con D. Antonio Suera y Trelles sobre unha entrega de bens.
Esta antiga casona, pola magnífica situación sobre a paisaxe da Ría de Ribadeo, e pegada o atrio da Capela da Atalaia, ten tódalas trazas de ter sido a casa familiar dalgúns dos membros desta familia que seguramente se ocupaban nalgún negocio do Comercio Marítimo de Ribadeo, ou onde pasaban grandes tempadas da súa vida gozando a diario da ría: bañándose na praia de Cabanela, pescando, mariscando, velexando ou zaleando dun lado para outro.
É unha pena a desgraciada e mal cualificada restauración externa que, o noso entender, lle fixeron a esta preciosa casona, pois aquelas magníficas fiestras, balconadas e portalóns dos días de esplendor desapareceron. Non queremos nin pensar, que sería daqueles alongados salóns interiores, daquela larguísima mesa de comedor onde os faladoiros da sobremesa duraban horas, daquela amplísima cociña con escudo nobiliario sobre a cheminea...! En fin!

Outro antigo escudo de armas dos Valledor (debuxo, tomado do Ribadeo Antiguo de Francisco Lanza, páx. 108 en diante) desaparecido de Ribadeo a primeiros da década de 1970-80, cremos que o levaron para o Museo de Lugo cando se derrubou a casa de D. Xusto Barreiros que estaba na esquina da Praza de España, ó comezo da Rúa de Figueirúa, hoxe Rúa de Bos Aires.
Segundo a ilustración debuxada por D. Amando Suárez Couto, é un escudo cortado, ou así parece, aínda que pode ser un só campo cunha escena en perspectiva, timbrado cun casco de fidalgo mirando a destra. Consta das seguintes figuras e mobles: un castelo de pedra de tres torres, entre as cales, sobre o adarve, asoma a cabeza dun home que asexa o campo. Adestrado dun teixo e sinistrado dunha flor de lis superada dunha estrela de oito puntas (en campo de gules, un teixo de sinople flanqueado por unha lis de ouro superada dunha estrela de prata). Abaixo, fronte o castelo, aparece unha escena de caza similar a da foto; neste caso, o cabaleiro está mirando a destra en actitude de lanzar un venabre ou unha xavelina a un oso ao que acosan un can e dous homes armados de lanzas (monteiros). Á sinistra un home, armado de lanza está sentado no chan e contempla a escena do campo. Tras do cabaleiro, á sinistra, outro home porta unha caldeira coa man dereita e na esquerda debe ter(?) “unha culler de madeira para revolver o pote”. Na bordura pódese parcialmente ler, comezando por xefe e flanco sinistro: “EL SOLAR DEL BALLEDOR ES ANTIGVO DE GRAN BALOR CABALLEROS DESTE APELLIDO NO LO ECHEIS EN OLVIDO” (o lema borrado, completámolo na obra: Heráldica de los Apellidos Asturianos, D. Francisco Sarandeses, Oviedo 1994, páx.367)
As ramas xenealóxicas desta familia, emparentan cos Arias de Lugo, cos Pose de Betanzos, e cos Sotelo e cos González de Carvajal de Viveiro. A rama familiar deste escudo do Ribadeo Antiguo (debuxo) parece ser a de D. Pedro Fernández Valledor, casado con Dª María Pardo de Ulloa y Losada (hai un preito de 1656 litigado por Dª Maria, viúva) cuxo fillo, D. Xacinto Valledor y Lavega, capitán, casado con Dª Sabela de Lamas Vaamonde de Andrade e Montenegro, tiveron por fillo a D. García-Manuel Valledor Presno Llamas Montenegro (hai un preito de 1698), capitán tamén, casado con Dª Catalina Trelles e Villaamil, cuxo fillo D. Xacinto Valledor e Presno, capitán, estaba casado con Dª Mariana Raimúndez Pardo Osorio Miranda e Azcuedo, e o seu fillo, D. García-Francisco y Presno, señor de Montealegre, casou con Dª Melchora Queipo de Llano... (Blasones y Linajes de Galicia, D. Xosé Crespo del Pozo do Mosteiro de Poio, Tomo V)
¿Como é posible que se estea perdendo sistematicamente tanto patrimonio histórico de Ribadeo? ...os castros do concello, o xacemento de Louselas, os pecios afundidos na Ría de Ribadeo, a propia Ría colmatada de area a causa de tanta obra civil mal pensada... se permitan demoler casonas históricas de Ribadeo, como o Colexio S. Clemente, a Casa de Villamil no Xardín, a casa de Leopoldo Boado en Figueirúa....e se cambien por vulgaridades totalmente fora de todo entendemento patrimonial? Incluso lles apetece agora levarse por diante “aeternum” a Illa Pancha e o seu Faro a catro empresarios, pero... ¿a qué intereses espurios están vendidas as “nosas autoridades” que sen ruborizarse un centímetro da súa cara permiten e firman estas obras? ¿Non fomos capaces nin os ribadenses, nin os galegos de votar a ninguén con raciocinio dabondo como para non hipotecar con estas absurdas resolucións o nosa esencia de ser? Porque, non nos chamemos a engano, machacado o patrimonio e cegada como está a Ría e Porto de Ribadeo, para barcos de 5000 Tm a 10 000 Tm para abrirnos ó Comercio Marítimo transoceánico que foi desde sempre o motor de riqueza de Ribadeo ¿qué facer? ¿seguir emigrando de Ribadeo? ¿Non lles importa a estas “autoridades de traballo eventual” o futuro dos seus propios fillos? Traballar por e para eles, baixo as condicións que sexan, onde sexa e como sexa, para crialos e estudalos, para que logo teñan que atopar traballo en A Coruña, Bilbao, Madrid, Cáceres, Hamburgo, Londres ou Nova York e que veñan á casa só nas Festas do Nadal. ¿Toda unha vida dedicada a traballar, para ó final, votar ós fillos da casa...? ¡tendo Ribadeo tantísimo potencial económico de riqueza, desprezado e tirado pola borda un día tras doutro! ¡que pena! ¿non?.

O chío de abril: Contraluz

    Un novo mes, un novo número de Chío cheo de páxinas interesantes. Deixo abaixo a miña contribución.

    A contribución:

    Berrando máis que chiando

    Abril indica primavera precedida da vivificante choiva, aínda que non sexa o maio dito florido. Mais o cambio de tempo a nivel global permite mesmo falar de flores en marzo como se fora maio, ou xullo, que tamén hai. De feito, neste xullo de 2024 haberá aló a cifra redonda de 88 anos, murcháronse moitas flores. Non foi por un fenómeno climático, senón político e guerreiro.

    E como novo florecemento daquelas que se murcharon, aínda que só poida ser a nivel de recoñecemento e non vital, deixo aquí testemuña. Testemuña dunha iniciativa que se fixo realidade en Ribadeo hai un par de veráns: a colocación ó longo do pobo das chamadas ‘pedras da memoria’, versión ibérica das “Stolpersteine” en lembranza da xente represaliada a diferentes niveis, ata a morte, co motivo do a si mesmo chamado ‘glorioso alzamiento nacional’. As Stolpersteine naceron para lembrar ás vítimas nazis. Estas outras ibéricas, de cor diferente, foron feitas para lembrar unha dor semellante. Unha vez pasado o acto de celebración da súa colocación, quedan as ‘pedras’ no seu lugar. Un lugar relacionado con cada un dos e das (que tamén houbo mulleres, claro) que sufriron a represalia. Así, á porta da súa casa, ou do seu lugar de traballo... ou, nalgún caso, por falta de datos, por variación do trazado urbano ou outros motivos, nun punto común. Por exemplo, na ribadense praza de España teñen a súa pedra adicada boa parte dos represaliados do pobo.

    O caso é que, en base a esas pedras, hoxe pódese visitar Ribadeo facendo un recorrido do pobo a través delas. Mesmo teño artellada unha rota que aquí presento para facer o recorrido. Como hai diferentes xeitos de facela, deixo unha ligazón que se pode tomar como indicación para ter una idea ser serguida dun xeito dixitalizado en Wikiloc: Ruta das pedras da memoria de Ribadeo. (https://es.wikiloc.com/rutas-a-pie/ruta-das-pedras-da-memoria-de-ribadeo-162891199).

    Entendo que é mellor identificala como circular, comezala e rematala no centro dun parque, a pesar de que lle poña un comezo e un final como algo máis práctico. Así, o lugar de comezo é o mesmo que o de remate: o centro da Praza de España, a poucos metros da Casa do Concello, a parte do parque central de Ribadeo que dá ó representantivo edificio da Torre dos Moreno/Cantón de Ribadeo. Alí hai 24 pedras agrupadas, xunto cunha lembranza, no chan. Postos a camiñar dende a pza. de España, e antes de meterse polas rúas, a primeira pedra observámolanos soportais camiño de de Amando Pérez.

    Baixando por esa rúa, entramos en Enxeñeiro Schulz, onde case no centro xeométrico hai catro placas máis. Seguimos baixando e pasamos a Antonio Otero. Ó pouco de comezar o descenso por ela, atopamos unha placa no soportal que dá acceso á entrada da biblioteca (nº 17 da rúa), logo outra diante do nº 23 e máis abaixo, outra no 31. En Guimarán, nun pequeno altiño entre os actuais restaurantes Solana e Marinero, na separación entre as dúas casas ás que se entra por alí, aparece outra. Seguindo cara á ría, no mesmo Porcillán, practicamente diante da virxe alí posta, ó pé do muro branco está á vista unha máis. Comezamos a subir bordeando a aduana vella por Amando Pérez, e subindo á esquerda, dous portais antes de chegar ó cruce con Bispo Veres, temos outra máis. Collemos subindo por Bispo Veres, pasamos á rúa Trinidade, Méndez San Julián, baixamos polas escaleiras e atravesamos os soportais de Cabanela (case intransitables hoxe por hoxe). Antes de baixar ás ruínas alí existentes, xiramos á dereita e subimos pola Baixada a Cabanela, onde na primeira casa da subida atopamos outra pedra. Seguimos cara arriba ata a Ruanova, atravesamos o aparcamento, chegando á Pza. de Pancho Maseda á beira da casa do concello, e logo de novo Pza. de España.

    Atravesámola cara á esquerda e collemos cara a Clemente Martínez Pasarón, onde, na porta do hospital Asilo atopamos a antepenúltima do recorrido urbano. Volvendo ó parque, atravesámolo por unha das avenidas principais e enfilamos a peonil Vilafranca do Bierzo ata chegar ó cruce das catro rúas. Nel, xusto na esquina entre Reinante e Rodríguez Murias atopamos a penúltima, e un pouco máis adiante, diante do primeiro espazo sen construír desta última, vemos a que fai o número 39. A 40 das colocadas está en Rinlo (R. Esperanza, 27, https://www.openstreetmap.org/search?query=R%C3%BAa%20da%20Esperanza%2C%2027%2C%20Rinlo#map=19/43.55595/-7.10580) e necesita un desprazamento extra, co que para rematar a ruta, podemos volver sobre os nosos pasos ata a praza de España e dar alí remate, diante das 24 pedras alí situadas, á lembranza en forma de paseo.

    Así queda este chío do mes de abril, máis berro que chío polos feitos lembrados.

 

Sobre o edificio da Praza de España en demolición (edificio do bar Cubano)

Hai algún tempo os ribadenses recibimos con sorpresa que un edificio da Praza de España, o que ocupaba a tenda de Solloso, se tiña vendido a Celso Dourado. Coido que a acollida, xunto cos planes de facer algo que podería ser un museo, foi positiva.
Ós poucos días de enterarme, observei como comezaban a traballar xusto na casa da súa beira, a que antes ocupaba o cubano e con un pequeno e curioso soportal en mal estado. Con posterioridade, completouse a demolición e tamén me chegou que é propiedade de Paisajes de Asturias, a mesma empresa que en Ribadeo mercou tanto boa parte da Torre dos Moreno como a Casa dos Perecitos (r/viejo Pancho e Pza. de Álvarez Miranda) e o Cine da Praza de Abaixo, as dúas primeiras con obras en diversos estado na actualidade e a primeira con destino predito cara a hotel e a segunda cara a vivendas. Empresa relacionada mediante a propiedade co Grupo Capio, como especifiquei no seu día.
Nunha mañá de luns luminosa coma esta, ocorriuseme ver como estaba o edificio do Cubano no PEPRICH. A toma de pantalla correspondente centrada no edificio é esta (limitado por a praza de España por diante, o edificio das galerías da r/Villafrande del Bierzo por detrás do terreo-xardín, Casa Maseda pola beira suroeste -na imaxe, cun circuliño na fachada indicando o escudo que ten coa ref. HE32- e a antiga Casa Solloso polo norleste, con algo máis de 19 m de diante atrás e de 195 m² construídos de planta):

Corresponde, segundo a lenda do mapa, a Catalogación de edificación como estrutural, B.I.C e grao III de protección. Obsérvase que por tras ten un patio (en gris) cunha árbore.
Ben, o Peprich está en aprobación inicial, e a secuencia destes últimos tempos do edificio é a seguinte:
29 de xullo:

3 de agosto, onde se apreza ben a altura e perfil do tellado:

6 de agosto (onde se apreza o muro traseiro e a medianeira):

7 de agosto, xa sen medianeira nin soportal, e co muro traseiro medio derruído:

Hoxe é luns e a foto sería sen parede do fondo. Segue estando claro a superficie construída con anterioridade e prevista no PEPRICH, así como a altura previa. No cartel da última foto obsérvase ademais o destino do edificio: vivendas (5, o que parece abondo) e local comercial.
--
Nota (2016): Grupo Capio = IDC Sanidad = Clínicas Quirón

Ribadeo Indiano 2017

Xa saiu. Xa podes engaiolarte coa recreación indiana de Ribadeo, procurada por Fernando Suárez para a promoción indiana de 2017. Porque é o alcalde o que abre as curtas historias que foron colgadas onte na rede e que serán moi vistas en Ribadeo e alén.
O vídeo é un éxito sen paliativos: en 18 horas despois de colgado no Facebook xa ten 10000 visualizacións, pon o contador, así como 444 compartidas. Mais para animar a que a xente veña este ano, esta fin de semana, coido que é tardío. Quedará aí para futuras edicións. E para as eleccións, que a promoción pode ser multiuso e a imaxe do alcalde a cabalo, abrindo o tempo da paisaxe da ría en longo e solitario monólogo pode dar moito de si, e se se usa para portada do vídeo, máis. Tamén máis que o saír de secundario en 'Os mortos van ás présas', que no seu momento fixo algo pola imaxe do rexedor. Non se pode negar que ó alcalde gústalle a interpretación. E, despois de todo, naceu na emigración.
... E veñen de novo os indianos. Repasaba eu un artigo de José Mª Rodríguez lembrando que máis aló da festa hai moito que a festa non deixa ver, e non só ó estilo das árbores que non deixan ver o bosque. Moitas, moitas cousas que a festa non ve.
Máis a creación da festa xa foi un éxito que a todas luces se repetirá este ano. E a xente divírtese, ven a moreas, e quedan cartos no pobo... que é o que se procuraba con ela.

--

Por certo, o programa deste ano (2016):

Programa Ribadeo Indiano 2016

Venres 8 de xullo

18.00h. No Teatro desta vila, PROXECCIÓN DA GRAN PELÍCULA-DOCUMENTAL “A legacy of smoke” (Un legado de fume) dirixida polos afamados James D. Fernández e Luis Argeo.

A continuación, entretido COLOQUIO cos directores e descendentes de españois emigrados aos Estados Unidos, Anthony Carreño e Laura Goyanes, así como co ilustre John Rañón, descendente de emigrados a Tampa (Florida), saídos da Devesa.

20.15h. Dende o Teatro desta vila, animado percorrido musical ata o PORTO DE PORCILLÁN acompañado do reputado grupo de música Cuarteto Tradicional Illa Pancha.

20.30h. No histórico peirao de Porcillán, A CHEGADA DOS INDIANOS. Animación teatral a cargo das admiradas actrices e distinguidos actores do Grupo de Tetro de Ribadeo.

21.00h. SUBIDA DENDE O PORTO con recreación musical a cargo dos grupos Versiones al paso e Son de Puerto Rico, nas emblemáticas escaleiras de Martínez, no fermoso recuncho do Patín e na célebre Fonte dos Catro Canos.

21.30h. No quiosco da Música desta vila, lerá o PREGÓN Dona Panchita, amante dos libros e da música, chegada de ultramar para departir co noso ilustre ribadense Don Pancho.

22.00h. No quiosco da Música do fermoso parque de San Francisco GRAN CONCERTO MUSICAL da Banda de Música Municipal de Ribadeo.

22.30h. GRAN PASEO. Amenizado e comentado polo ilustre fillo de Ribadeo D. Xosé María Alonso de Trelles, o noso querido Viejo Pancho, que no presente verán de 1906 hónranos coa súa presenza para folgar durante un período de tempo na vila, recén chegado dos pagos da República Oriental do Uruguai. (*)
(*) As señoras e señores que desexen tomar parte neste Gran Paseo deberán realizar reserva previa.

23.00h. VERSIONES AL PASO. Ameno percorrido musical polas melodías americanas no Quiosco da Música desta vila.
Ao longo de todo este día cheo de marabillosas experiencias, a bon seguro que desexaremos cumplimentarnos nas nosas afamadas casas de comidas e bebidas.

Sábado 9 de xullo

11.00h. GRAN MERCADO DE PRODUTOS DE ULTRAMAR E INDIANOS. No barrio de San Roque desta vila, abrirá á concorrencia a dita hora.

11.30h. Na histórica praciña de Abaixo, apertura do RECUNCHO DA ARTE, con demostración e exposición de pintura para deleite dos transeúntes.

12.00h. Na buliciosa Praza de Abastos desta vila, exposición de COCHES CLÁSICOS: o progreso tecnolóxico feito beleza.

12.00h. GRAN PASEO polo Ribadeo Indiano. Amenizado por unha visitante misteriosa que vén ata estas terras na procura das raíces dos seus fillos. (*)
(*) As señoras e señores que desexen tomar parte deste Gran Paseo deberán realizar reserva previa.

12.00h. Na tradicional Praciña de Abaixo. ACTUACIÓN MUSICAL a cargo do popular grupo Los Nostálgicos.

12.30h. Na entrañable praciña de San Roque, para os pícaros e pícaras desta vila, MINIXINCANA. Previa reserva**

12.30h. No Teatro desta vila. CHARLA CONFERENCIA: “Os haigas dos Indianos”. Disertación a cargo de Don Ramón Roca Maseda, patrono da fundación cultural do RACE. Introduce o acto Don Eduardo Gutiérrez Fernández, ilustre profesor e historiador local do moi nobre concello de Ribadeo.

13.00h. PASARRÚAS a cargo do popular grupo de mariachis Hispanoamérica.

13.30h. No emblemático barrio de San Roque. ACTUACIÓN MUSICAL a cargo da prestixiosa Orquestra A Gramola.

17.00h. Divertida e emocionante XINCANA. As mozas e mozos que desexen tomar parte na mesma deberán realizar a súa reserva previamente.

17.00h. PASARRÚAS a cargo da divertida charanga Santacompaña.

17.30h. De novo en San Roque, DEGUSTACIÓN DE CÓCTELES por cortesía do antiquísimo Ron Arehucas: a historia feita aroma percorrendo o seu padal.

17.30h. No vello parque de Indianos. I GRAN ABERTO DE QUIMBUMBIA (Billarda) do Ribadeo Indiano.

17.30h. GRAN PASEO polo Ribadeo Indiano. De novo amenizado pola nosa visitante misteriosa. (*)
(*) As señoras e señores que desexen tomar parte neste Gran Paseo deberán realizar reserva previa.

18.00h. INSTRUTIVO TALLER DE BAILE DE SALSA CUBANA. No fermosísimo Cantón dos Moreno desta vila, a cargo de Don Miguel David Herrera Lage, prestixioso profesor de baile latino da universidade compostelana.

19.00h. No Teatro da vila. CHARLA E COLOQUIO. “A noventa millas: circuítos migratorios dos galegos en Cuba e os Estados Unidos”.

Moderará esta interesante charla:

·         Dona Pilar Cagiao. Profesora Titular de Historia de América pola USC. Membro da Comisión Técnica do Arquivo da Emigración Galega do CCG.

Instruirannos cos seus reputados coñecementos e ponderadas opinións:

·         Don Ramón Villares. Catedrático de Historia de América pola USC. Presidente do Consello da Cultura Galega.

·         Don Vicente Peña. Profesor Titular de Teoría e Historia da Educación pola USC. Membro da Comisión Técnica do Arquivo da Emigración Galega do CCG.

·         Don James Fernández. Catedrático de Literatura e Cultura Españolas pola New York University.

·         Dona Rosario Márquez. Profesora Titular de Historia de América pola Universidade de Huelva.

·         Don Pablo Rodríguez Vivín. Libreiro ribadense e estudoso da época Indiana.

20.30h. XXII FESTIVAL DE HABANERAS E MÚSICA HISPANOAMERICANA RÍA DE RIBADEO. Amenizado pola afamada Coral Voces Amigas de Medina del campo (Valladolid), pola distinguida Coral San Agustín de Guadalix (Madrid) e pola prestixiosa Coral Polifónica de Ribadeo. No indiano barrio de San Roque desta vila.

23.00h. GRAN VERBENA TRADICIONAL. No quiosco da Música do parque de San Francisco, amenizado polos afamados grupos Folkgazais e Son de Cuba.

Ao longo de toda esta intensa xornada a bon seguro que nos cumplimentaremos nas nosas concorridas e coñecidísimas casas de comidas e bebidas.

Domingo 10 de xullo

10.00h. GRAN MERCADO DA HORTA. Na Praza de Abastos desta vila, exposición e venta dos deliciosos produtos da horta ribadense.

11.00h. PASARRÚAS pola vila, a cargo da célebre Asociación Amigos da Gaita.

12.00h. GRAN PASEO polo Ribadeo Indiano. Unha vez máis amenizado pola nosa misteriosa viaxeira. (*)
(*) As señoras e señores que desexen tomar parte deste Gran Paseo deberán realizar reserva previa.

13.00h. GRAN CONCERTO MUSICAL, no Quiosco da Música desta vila, a cargo da prezada Banda de Música Municipal de Ribadeo.

17.00h. GRAN PASEO polo pioneiro e innovador Centro de formación e experimentación agroforestal Pedro Murias, acompañado polo ilustre profesor e historiador local ribadense Don Eduardo Gutiérrez. (*)
(*) As señoras e señores que desexen tomar parte deste Gran Paseo deberán realizar reserva previa.

19.00h. Na prestixiosa Escola de Rinlo. EXCEPCIONAL ESTREA MUSICAL do Coro da Mariña.

20.30h. No Círculo Habanero da nosa querida parroquia da Devesa. PROXECCIÓN DA PELÍCULA-DOCUMENTAL “A legacy of smoke” (Un legado de fume) dirixida por James D. Fernández e Luis Argeo. Estará presente no acto John Rañón, fillo de Ángel Rañón, natural da Devesa, emigrado a Tampa (Florida) e un dos protagonistas da película.

21.30h. No Círculo Habanero da Devesa VERBENA DE TARDE a cargo do excelente grupo musical Son de Ley.
Un día máis, e tras emocionantes experiencias, a bon seguro que nos cumplimentaremos nas nosas concorridas e coñecidísimas casas de comidas e bebidas.

--

Máis sobre o Ribadeo indiano, xa publicado:

 Ribadeo indiano 2014:
Augurando éxito
Éxito!
Ribadeo indiano 2015:
Programa
Crónica do Ribadeo indianizado
Cara e cruz da festa

A torre dos Moreno e o concello: documentos

Comoqueira que estes días están a verse na prensa diversas novas sobre o futuro da Torre dos Moreno, deixo aquí un brevísimo resume do pasado e as notas que o concello puxo a disposición o día 4 de xullo a raíz da xunta mantida o día 3, deixando o dar a miña opinión para outro momento:
A.Resume:
Dende hai varios anos, Paisajes de Asturias ten mercado pouco a pouco a maioría da propiedade. Hoxe, o concello ten unha parte minoritaria que ademais estivo documentada de xeito deficiente, e outra parte, a máis pequena segue en mans de descendentes de emigrantes dispersos por sudamérica. A Torre necesita de conservación e hai xa máis unha década que se comezou con algún traballo para atallar as necesidades máis urxentes cara a evitar a súa caída. Os custes xuntáronse ás técnicas necesarias para unha rehabilitación integral como impedimento para facer posible o futuro da torre. O concello comezou un proceso para poñer en claro a súa propiedade e, no medio, pasou o centenario da Torre dos Moreno sen celebración.No medio tamén, novas coma esta do 2011 do El País: "La incierta vida de la Torre dos Moreno. Una firma asturiana se hace con la mayoría del inmueble de Ribadeo y planea rehabilitarlo antes de 2015" (pola metade do orzamento previsto polo arquitecto encargado das rehabilitacións previas, Ernesto Cruzado)
B1.Nota de prensa do concello.

A REHABILITACIÓN DO EDIFICIO É MOI COSTOSA
Torre dos Moreno
04/07/2018
O Concello segue a dar pasos para a busca dunha solución definitiva para a Torre dos Moreno. A proposta adoptada nas últimas horas pola xunta de goberno, e explicada aos voceiros municipais, consiste na permuta da parte da propiedade municipal (o 21,25%) por unha edificación situada na praza de Abaixo, a carón do Cine Colón. Dito inmoble entregaríase ao Concello rehabilitado e a el trasladaríase o xulgado de paz de Ribadeo.
O alcalde, Fernando Suárez, explicou que "onte demos varios pasos para a busca dunha solución definitiva, legal, posible e segura para a pervivencia da Torre dos Moreno, como un dos emblemas mais salientables de Ribadeo e con unha seguridade e un ornato público que disipen os problemas de seguridade que pode ter a futuro de persistir nesta situación de semi ruina".
Para o rexedor "hai ter en conta que o Concello só é propietario dunha parte minoritaria da Torre dos Moreno, un 21,25%, correspondendo a parte maioritaria, un 60%, á empresa Paisajes de Asturias. Desde hai anos estivemos traballando nunha saída razoable con esta titular maioritaria, polo que despois dun complexo expediente instruído e informado nos últimos meses coas aportacións dos técnicos e xurídicos municipais, a xunta de goberno aprobou unha serie de medidas encamiñadas a dar a mellor saída posible a este reto que temos desde hai anos".
Suárez Barcia relatou que "a proposta adoptada, que onte foi explicada tamén aos voceiros municipais polos técnicos do Concello, supón varias situacións. Por unha banda, a permuta da parte da propiedade municipal por un inmoble situado na Praza de Abaixo, a Carón do antigo Cine Colón. Este inmoble entregaríase ao Concello rehabilitado e a el preténdese trasladar o Xulgado de Paz de Ribadeo, despois que non fructificase acordo algún coa Xunta de Galicia para que nos axudase a rehabilitar o actual, tal e como nos demandan desde hai tempo os sindicatos de funcionarios da administración galega. Esta permuta conta co informe favorable dos técnicos e xurídicos municipais posto que o importe entre o aportado e o recibido é favorable ao interese público municipal".
E engadiu: "e por outra banda, darase conta á Xunta de Galicia por se, en atención á Lei de Patrimonio de Galicia, esta quere exercer os seus dereitos de tanteo e retracto por se quere asumir a parte da propiedade municipal, dado que ela (a Xunta) si que ten infinitamente mais recursos económicos e competencias legais para facerlle fronte á conservación e uso desde edificio. Outras posibles saídas como a adquisición total da Torre dos Moreno ou mesmo a colaboración na súa rehabilitación integral coa nosa porcentaxe de participación foron sendo descartadas por motivacións de desproporción económica e por cuestións de legalidade".
O alcalde ribadense subliñou: "hai que ter en conta que unha valoración aproximada do custo de rehabilitación integral suporía uns 5 millóns de euros, o cal sería comprometer toda a inversión municipal durante moitos anos para funcións que non son propias para un Concello nin útiles para os veciños. A opción de participación na rehabilitación na parte que nos correspondería (21,25%) superaría o 1.000.000 euros e supoñería investir fondos públicos a un ben de natureza maioritariamente privada cando a porcentaxe do Concello son partes proindivisas de todo o edificio, polo que tampouco se podería obter ningún rendemento destas inversións (polo menos nun período razoable de tempo, e estando a expensas das condicións da parte propietaria maioritaria)".
Fernando Suárez dixo: "estamos seguros que calquera das saídas que se poidan propoñer, xerarán debate e controversia, ideas de todo tipo, etc, etc. Pero aquelas persoas que temos a representación pública dos veciños temos que atender sempre a garantir o mellor interese público, xunto coa salvagarda da seguridade pública, algo que a día de hoxe non está garantida. Queremos polo tanto que iso mude e que a Torre dos Moreno poida estar rehabilitada e segura nun curto período de tempo".
Esta nota de prensa ía acompañada en teoría, na web de dous documentos:
B2.Certificación do acordo da Xunta de Goberno

B3.Proposta da alcaldía (maio 2018)
O segundo documento dispón dunha ligazón na web, http://ribadeo.gal/actualidade/nova.php?id=2805&lg=gal que non está operativa, e polo tanto non se pode descargar, pero que espero que pase a estalo nalgún momento. Tentando procurala pola rede, non aparece tampouco. Se a logro, poñereina aquí...
--
O acordo, noutras plataformas:

Acordo de Xunta de Goberno para a Torre dos Moreno (20180703) by Antonio Gregorio on Scribd

Acordo de Xunta de Goberno para a Torre dos Moreno (20180703) from Antonio Gregorio Montes

Coñecendo Ribadeo e máis aló

    O concello remata de anunciar actividades relativas ó Ribadeo Indiano, mais tamén ó Ribadeo Ilustrado e as impartidas na aula CeMIT (=Centro para a Modernización e Inclusión Tecnolóxica). Cada conxunto é referido a un tema, a unha época, a uns intereses, claro. Deixo abaixo un resume despois as notas de prensa do concello.

    Comezando pola aula CeMIT, haberá dous cursiños: un cursiño será de pagos en internet e outro sobre app de relatos e audiolibros, ambos de 1 h e os días 15 e 16 deste mes.

    En relación ó Ribadeo Ilustrado, segunda edición, as actividades son máis lúdicas e variadas, inscritas en criterios turísticos e de difusión, ó longo desta fin de semana.

    Por último, en relación o Indiano, a referencia é máis ben gastronómica e non sei ata que punto implica un maior coñecemento de Ribadeo, aínda que o metera (eu) baixo o título 'coñecendo Ribadeo'. Celebrarase de novo o mercadiño de ultramar, e incorporaranse Foodtrucks, é dicir, camións de venda de comidas.

-

PARA ASISTIR É PRECISO ANOTARSE

Cartel do primeiro dos cursos

Cursos na Aula CeMIT

06/06/2022

A Aula CeMIT, do Concello de Ribadeo, impartirá dous cursos presenciais os días 15 e 16 de xuño.

O día 15 terá lugar o curso sobre Pagos en Internet. Falarase sobre como facer pagos a través da banca electrónica, pagos en comercios electrónicos, a través de PayPal, con exemplos de usos cotiáns.. Tamén se explicará a seguridade que hai que ter con estes  sistemas así como recomendacións ou consellos para non caer en posibles estafas.

E o día 16 será o curso sobre APP`s sobre relatos e audiolibros, que hoxe en día están acadando maior mercado. Explicarase como descargar libros nos dispositivos e a procura de diferentes temáticas. Introducirase aos asistentes tamén ao mundo sobre relatos en chat e informarase do seu uso.

Calquera dúbida poderá ser despexada no mesmo curso mediante roldas de preguntas.

As prazas son limitadas. O prazo de inscricións estará aberto ata o último día dos cursos, sempre que non se esgoten as prazas. As persoas interesadas en acudir a estes cursos poden anotarse no teléfono 982120732 e no correo electrónico da Aula CeMIT.

-

ORGANIZADO POLA CONCELLARÍA DE TURISMO

Programa do II Ribadeo Ilustrado

07/06/2022

A nova edición do Ribadeo Ilustrado desenvolverase desde este xoves, día 9, ata o domingo 12 cunha programación variada, chea de actividades vencelladas á xente do mar coa figura do Marqués de Sargadelos, Antonio Raimundo Ibáñez, como protagonista.

O xoves 9 ás 19:00 horas na Oficina de Turismo de Ribadeo inaugurarase a exposición Amar a mar: Mariñas, Marosas e Maruxainas, da Rede Museística Provincial de Lugo.

Ao día seguinte ás 19:30 horas no salón de plenos da Casa do Concello, que é o Pazo de Ibáñez, haberá unha conferencia a cargo de Pegerto Saavedra Fernández, catedrático de Historia Moderna da Universidade de Santiago de Compostela que falará de Antonio Raimundo Ibáñez e Ribadeo: un empresario nunha vila dinámica. A continuación, as 20:30 horas, terá lugar a representación teatral Chegada á vila de Ribadeo do coronel do Rexemento Provincial de Mondoñedo, portador da proclama da Xunta Superior do Reino de Galicia. Declaración de guerra a Napoleón. Correrá a cargo do actor e guía turístico Suso Martínez. E ás 21:00 horas Os Quinquilláns Teatro ofrecerá a representación Ribadeo Ilustrado.

O sábado 11 haberá dúas conferencias no salón de plenos da Casa do Concello: ás 11:30 horas o carpinteiro de ribeira Francisco Fra falará sobre A carpintería de ribeira e a navegación a vela en tempos do Marqués e ás 12:30 o director do Museo Casa natal Marqués de Sargadelos, Iker Nogales Astudillo, ofrecerá a charla titulada As orixes do Marqués de Sargadelos e formas de vida na comarca de Oscos no século XVIII.

Ademais de 17:00 a 20:00 horas na Praza dos Catro Canos haberá unha demostración do traballo artesanal das redeiras Cabo Burela e de 17:00 a 19:00 horas no Patín terá lugar unha demostración do traballo artesanal da tecelá María José Lois Vázquez. Tamén están programadas actividades para xs nenxs no parque de San Francisco: de 10:45 a 12:45 horas, obradoiro de monicreques a cargo de Mircromina Títeres, que ás 13:00 horas representará Vacacións no mar.

E o domingo 12 rematarán as actividades do II Ribadeo Ilustrado cunha visita á capela de San Francisco, fundada en memoria de Martínez Bengoechea, na Casa de Bengoechea de 12:00 a 14:00 horas; e nas Escaleiras de Martínez ás 12:30 horas o Grupo Fua ofrecerá un concerto de cámara.

O Ribadeo Ilustrado está organizado pola Concellaría de Turismo.

-

OS INTERESADOS TEÑEN PARA ANOTARSE ATA O 22 DE XUÑO

Mercadiño de Ultramar

07/06/2022

O Concello ven de abrir o prazo de inscrición para participar na sétima edición do Mercadiño de Ultramar e no novo espazo gastronómico, que se desenvolverán dentro do Ribadeo Indiano.

O concelleiro de Turismo e Desenvolvemento Local, Pablo Vizoso, sinalou que "un ano máis o Mercadiño de Ultramar terá lugar dentro da VII edición do Ribadeo Indiano, que este ano estará dedicado ás mulleres,  tanto ás se foron como ás que quedaron. O Mercadiño de Ultramar desenvolvérase o sábado 9 de xullo  e pretende traer unha recreación e mostra de  produtos e mercancías de ultramar así como de oficios de época. Terá horario continuo dende ás 11:00 da mañá ata a finalización do Festival de Habaneras, que será aproximadamente sobre as dez da noite".

As persoas que desexen participar poderán presentar a súa solicitude ata o día 22 de xuño.

O edil ribadense explicou que "poderán participar preferentemente as persoas físicas ou xurídicas que desenvolvan algunha actividade relacionada coa cultura indiana ou da época (finais do S.XIX e principios do S.XX) tales como produtos da horta con especial incidencia nos produtos chegados das Américas: pataca, pemento, tomate, millo e outros relacionados, produtos latinos de alimentación, doces e pasteis típicos, xoguetes, xeados, chocolates, antigüidades, oficios, etc". 

Vizoso Galdo engadiu que "como novidade este ano, dentro do Ribadeo Indiano, haberá un espazo gastronómico con foodtrucks. Será os días 9 e 10 de xullo e estará localizado na contorna de Praza de Abastos co fin de ampliar as propostas gastronómicas do evento. O prazo de inscrición tamén está aberto ata o 22 de xuño". 

As bases e os formularios para a inscrición estarán dispoñibles na sede electrónica do Concello de Ribadeo.