Concentración de pensionistas. E van...

   O sábado 7 tivo lugar unha nova concentración de pensionistas en Ribadeo, como tódolos sábados dende hai máis de dous anos (excepto os afectados polo confinamento). Foi no Cantón, ás 12, coma sempre, e deixo en baixo unha foto de Suso Fernández, recortada, e a declaración que se leu. Os asistentes quedaron convocados xa para o proximo mes.

   Tivo lugar unha hora despois doutra, da hostalería, da que non podo dicir máis que o que me comentaron, pois non me enterei. Polo que parece, foron preto de cen persoas, incluíndo representación institucional. 

As notas de prensa do concello de Ribadeo tamén sentiron o COVID

   As notas de prensa do concello tamén sentiron o COVID, non só pola temática, senón polo confinamento. Seguindo o camiño de veces anteriores (a anterior, 'Unha nota do concello de Ribadeo por cada día do ano', xa de 2016), continúo a acumular datos sobre elas. Así, deixo abaixo varias gráficas. E mentres, hai que pensar que as novas do concello poden dar información valiosa (e este ano, coa pandemia, houbo claros exemplos) ou sinxelamente facer de directrices para crear opinión, dirixir a mirada da xente a algures desviándoa doutros lugares, facer propaganda, etc.

   A primeira gráfica é unha comparativa, onde se destaca a liña correspondente a este ano, que finaliza horizonta ó non ter rematado o ano aínda e onde que se ve que houbo unha diminución relativa de novas a raíz da declaración de confinamento, voltándose animar co peche da Mariña e resultando polo demáis na liña do ano anterior, que batiu marcas en canto a cantidade de notas emitidas (343 ó longo do ano 2019 fronte a 328 o ano anterior, tamén marca no seu momento, ver gráfica final). De feito, de non ser pola diminución durante o confinamento, na actualidade estaríamos nun novo máximo.

   A segunda gráfica amosa a evbolución neste ano 2020, cunha curva de axuste que nos di que a pesares do confinamento lévanse emitido 9 novas cada 10 días naurais, isto é, a máis dunha diaria se consideramos os días laborais.

   A última gráfica é unha evolución do número anual dende que comezaron a emitirse. Unha vez afeitos, houbo pequenas irregularidades, pero o a tendencia é clara: o número non deixa de medrar ano tras ano.

Tormenta eléctrica sobre Ribadeo

Xa anoitecido, onte houbo unha tormenta eléctrica que, cando a vin, estendíase dende a zona de Trabada a Reinante. Aquí queda algunha captura de relampos coa ponte dos Santos e Ribadeo en primeiro plano. Naturalmente, as imaxes do vídeo non dan fe da grandiosidade observada a ollo nu dende a outra beira da ría. Os relampos debuxan o perfil das montañas e as nubes sobre elas:

TODOS LOS SANTOS. Diario de un confinado en Olavide. Ángel Alda

TODOS LOS SANTOS

    6 de noviembre de 2020
    Hemos celebrado el Día de los Muertos, como titulan en México, en confinamiento. Soy de una generación que ha vivido desde niño el significado de ese día. Hoy creo que no se lleva a los niños a visitar cementerios. Entonces sí. El día estaba impregnado de emociones contenidas. El ritual de las flores o el de la búsqueda de las tumbas o nichos familiares dentro del laberinto imposible de un cementerio metropolitano de tan enorme extensión como el del Este. El regreso pasando disimuladamente por el monumento funerario de Pablo Iglesias, fundador del PSOE, otro ritual familiar esotérico para la mente de un niño.
    Desde aquellos tiempos tengo considerados los cementerios como un espacio mágico, un lugar de devociones y de compromiso con la vida y con la muerte. Por eso he querido elegir una de mis fotos del cementerio de Luarca como portada de esta entrega del Diario. Y con ello, también, he querido rendir homenaje a un vecino de ese hermoso pueblo del occidente asturiano que se llamaba José Ameal, uno de los supervivientes, puede que el último, de la famosa gripe española del 18. Tenía pocos años cuando casi milagrosamente superó aquella enfermedad. Murió este último mes de mayo atrincherado en su casa para defenderse del coronavirus con el peso de sus 105 años. Si van alguna vez por Luarca no olviden visitar el cementerio municipal. Es un soberbio monumento y un lugar con unas vistas maravillosas. Conozco a más de uno que lo ha elegido como su última morada.
    Escribía el otro día sobre la responsabilidad personal como la más importante barrera defensiva ante la pandemia. Por supuesto que por encima de ella, la línea más decisiva no puede ser otra que la responsabilidad comunitaria. O la responsabilidad social. O la de los gobiernos y las instituciones. No son incompatibles y sin alguna de ellas nada funciona. Pero es cierto que cuando contemplamos tanta irresponsabilidad, tanto irresponsable, por nuestras calles y nuestros centros de poder necesitamos alzar la única muralla defensiva a nuestro alcance. Que no es otra que la de la responsabilidad personal indeclinable e irrenunciable.
    Esa responsabilidad incluye el difícil trabajo de informarse bien. Tarea casi imposible dado el pandemónium de ruido ambiental que padecemos. Rumores, consignas, autoengaños. No queda otra que buscar referentes honestos y huir de monsergas y manipulaciones. No tengo recetas que dar. Hay periodistas, médicos, epidemiólogos y hasta políticos que ofrecen buena información. Pero hay otros, en las cuatro categorías que prefieren ejercer de magos o de brujos. Distinguir las voces y los ecos se vuelve fundamental.
    Y ahorita mismo vayamos con el sueño. Esta vez indescifrable, oscuro. Al contrario que el de la semana pasada tan transparente y musical. Pero es lo que hay
    Es un café muy grande, posiblemente en Asturias. Enfrente veo una carnicería antigua según alguien me indica. Debe tener cuadra y terreno de pasto. Hay muchos pasando por la calle que van desnudos como si fuese una villa nudista.
    Discuto con una mujer sobre si fue ella quien regaló una tarta para el cumpleaños de alguien. Me he equivocado de persona y de repente me acuerdo de quién fue. Estoy con unos amigos. Nos vamos pues alguien ha entrado, creo que es un tío mío acompañado de unos niños desnudos. Pienso que me ha reconocido por un espejo.
    Luego vamos como a una fábrica a hacer alguna compra pues en la puerta te entregan una cesta de esparto. Esa cesta la tenemos que colocar y atar en una especie de barandilla mientras subimos. Al final entramos en una habitación donde hay muchas máquinas. Una persona nos recibe. Me da las gracias por haberle asesorado. Discutimos sobre capitanes generales y sargentos de hierro. La conversación sigue y trata de la importancia de no dejarse asustar y de lo necesario qué son las jerarquías para que te respeten. Parece ser que el asesoramiento que me agradece fue porque en su día le dije que tuviera cuidado con su personal.
    El sueño parece difuminarse aunque al final asisto a una sesión de fuegos artificiales. Alguien a mi lado comenta: estos asturianos siempre arreglan todo con dinamita. 

Posdata.
    Tendremos nuevo presidente en EEUU. Enhorabuena. El Día de los Muertos también se celebra en la metrópoli del mundo.
    Besos para todos
    Ángel

Se te ditan o que tes que facer, perdes

   Se te ditan o que tes que facer, perdes. Foi o que se me viu á cabeza hai uns días cando escoite dos contedores queimados en Ribadeo. Resulta que o primeiro que se pediu despois de que os queimaran foi cámaras de vixiancia. É dicir, reacción de control de todos. Reacción, non acción preventiva. Control sobre algo , a natureza humana, que debe ser controlado polas mesmas persoas e sociedade que actçua, pero tendo en conta que non somos máquinas e a sociedade tampouco o é, e pode non ser tan boa idea o poñer a máquinas a controlar humanos: peor o posible remedio, facer os humanos cada vez máis máquinas, que a enfermidade. De todos, porque ó final quenes van ser controladas son as persoas máis inocventes, as que menos se van fixar nese control: se alguén quere saltalo, prestará atención a como facelo, e buscará ser incontrolado...

   É doado ver os disturbios como os negacionistas e ultradereitistas aproveitando o COVID19 e que se nos veña á cabeza unha especie de 'ollo por ollo, dente por dente', esquecendo que unha doutrina fundamental en occidente, que durou xa vinte séculos e influenciou a sociedade a nivel mundial facéndoa progresar, fala do contrario, de 'poñer a outra meixela'...

   E está claro, se respondes seguindo determinados feitos, quenes os provocaronxa ganaron o conflito das ideas na túa cabeza, xa te ganaron. Non actúes á contra ou perderás. Actúa de xeito activo, marcando ti o paso, o mesmo que a sociedade debe marcar o paso, non deixar que llo marquen.

Os envellecementos, Galicia

Si, Galicia está a envellecer. Iso din os números das estatísticas. E o envellecemento mesmo parece acelerarse a medida que se mantén a taxa reprodutiva á baixa no longo prazo.

Pode discutirse se o envellecemento poboacional é bo ou malo, pero non ten sentido facelo de xeito absoluto, pois é algo relativo. Si, moita xente, ó ler o comezo deste parágrafo terán levado as mans á cabeza, pero, con todas as circunstancias que se lle podan meter -e poden ser moitas- non é o mesmo elevar a media de idade de 18 a 20 anos, ou sexa, dous anos nunha sociedade constituída por xente nova, que de 48 a 50 anos, é dicir, dous anos nunha sociedade de xente moi maior. No primeiro caso, significa sobre todo unha sociedade dous anos máis madura, mentres que no segundo é máis ben unha falta de renovación social. Dubida alguén que o despegue económico e tecnolóxico de China ten algo que ver co aumento da idade media da súa poboación (19 anos en 1970, 38 anos na actualidade), relacionado cun castigo gobernamental da natalidade? E que o estancamento do Xapón ten unha compoñente no aumento da idade media da súa poboación (37 anos en 1990, 48 anos na actualidade), encamiñada á vellez como idade media?

O envellecemento individual é algo natural. O envellecemento social, non: é só unha simple posibilidade. E é que nunha sociedade, o envellecer social é algo máis que o envellecer en idade a media da súa poboación. É resultado de varios factores, entre o que se atopa o aumento da idade media da poboación como un máis deles, pero dentro de certos límites, pode que nin moito menos o máis importante.

Volvamos a Galicia. Poderiamos ter unha sociedade de vellos, pero non moi envellecida como sociedade. Vellos dinámicos, con capacidade de desenvolver novas ideas... Coido que non é así, aínda que nos últimos anos o ritmo de envellecemento social tense freado ó acceder a idades elevadas unha xeración máis aberta ó mundo, con maior número dos seus compoñentes interactivos máis aló da partida despois de comer ou do mantemento da terra á que levan adicada a súa vida, e cunha certa ansia de seguir activos en labores elixidas de xeito voluntario máis que por costume. Pode que non sexa o movemento de maiores que se observa noutros lugares, pero si se deixa notar a diferencia.

Mais estamos desviados se, variando o rumbo, nos centramos e illamos só o envellecemento social, e nos esquecemos de que a saúde da sociedade enteira pasa tamén pola procura de non amputar partes do seu corpo, sen ir máis lonxe, a xuventude abocada a emigrar. Ou por procurar unha renovación, non só de coñecementos e métodos no desenvolvemento social, senón tamén das persoas que a integran, vía nacementos. Ou pola integración doutras persoas que veñen de fóra.

Na nosa sociedade, vello segue a ser unha verba de connotacións negativas...

Estatísticas

   Remato de ver a estatística. Un pouco antes das oito da mañá somos no mundo 7 822 868 455 persoas. Volvo mirar. Xa non, o contador xa vai en 7 822 868 570 persoas. Cando vexas isto, seguro que os números son moi diferentes, mesmo incluída a unidade de millón. Os datos son, naturalmente, aproximados (obtidos de https://www.worldometers.info/). Impactan pola velocidade de cambio. Este ano achegarémonos ós 140 000 000 nacementos e 60 000 000 mortos. Entre outras cousas, iso indica que tanto duns como doutros, cada segundo se producen varios a nivel mundial. Ou que este ano de pandemia, a poboación mundial aumentará uns oitenta millóns de persoas. Cousas da demografía, si, pero con consecuencias de vida.

   Noutro momento podemos comentar outras cousas, que da para moito, mais quedome con isto: a nivel mundial, está claro que por moita primacía que a pandemia teña nas novas e nas cabezas neste momento, hai que considerala un tema de segundo orde. Non é capaz, nin moito menos, de dobregar o medre en número da humanidade. E mentres, máis do 10% das persoas están desnutridas e a estas horas da mañá xa ten morto de fame más xente que a que hai en Ribadeo. Cousa dun quinto do total de mortes a nivel global. Abondo máis que as mortes por coronavirus. E segue aumentando a terra desertificada: no que vai de ano, unha superficie maior que tres veces Galicia, co que iso implica de máis fame para a xente do lugar e máis vulnerable. Mentres, os milleiros de toneladas de dióxido de carbono verquidas a atmosfera aumenta máis rápido que os segundos que pasan (atención, un milleiro de toneladas equivale a un millón de kg!). E con eles, o medrar da temperatura, a desaparición do entorno polar, o aumento da seca ou do nivel do mar...

   Non esquezamos tampouco que se hai moita xente desnutrida no mundo, a cifra de xente con sobrepeso é máis ou menos o dobre: só o número de obesos, o estadio superior en canto ó peso, iguala ó de xente desnutrida. Iso da unha idea da desigualdade. Desigualdade que se manifesta en casos concretos, en persoas, e nas súas posibilidades de afrontar unha enfermidade (covid ou outra, non importa) ou os efectos do cambio climático, sobrelevar a calor ou a seca...

   Si, certo, temos que loitar contra o coronavirus, convertido en pandemia por acción e deixación humana. E temos que loitar xuntos e cada un. É un problema de todos e de vida ou morte. Mais é sabido que a loita polo momento é paliativa e preventiva. Nos mesmos termos que a loita contra o cambio climático, ou a desigualdade, pero a nivel moito mis pequeno aínda que queden eclipsadas na portada e mesmo cun trato desigual a desigualdade. Coido que quédanos como materia pendente o aprender a loitar xuntos e aprender a vivir. Tamén, a vivir xuntos, non só cadaquén a súa vida.

--

Nota: unha versión lixeiramente diferente está a saír en Crónica3, Galicia Dixital ou Praza.

Un caso

Terceira idade. Fiestra viva. Galicia (Spain) Lic CCBYSA 2.0 Edward Morgan, Galipedia.

   Unha persoa maior, muller, unha presunta estafa... está ben da cabeza? Son os elementos do caso. Vaiamos ós pormenores.

   Vaia por diante que escribo a partir dunha conversa cazada ó azar e posterior consulta a un dos contertulios, sen tomar nota de xeito directo.

   O día anterior, a señora, xa a non faltando moito para o toque de queda, recibe unha visita na súa casa. Trátase dun matrimonio duns 55 anos el, algo máis nova ela, e un rapaz, de vintetantos. Non os coñece, pero abriu, e unha vez aberto, o que lle din é que ten hipotecada a casa e que o banco vailla embargar. No aturullamento do momento, preséntanlle uns papeis para asinar. Papeis que asina pensando en que non pode ofrecer resistencia, que a poden zurrar. Querería lelos, pero sácanllos de diante, e vanse. Queda en estado de choque e non reacciona ata o día seguinte. Dillo a unha veciña e a veciña lévaa á cafetería do seu fillo, onde oio a conversa. Tamén chamadas telefónicas. Antes de ir aló, a Guardia Civil teríalle dito que para denunciar ten que trasladarse ó cuartel, a Burela (intúo que vive nalgúna lugar entre Foz e Burela, e estamos en Foz, pero non me cadran totalmente as cousas porque non ten coche, está falando de ir en taxi). Coa intervención da familia do fillo da amiga, volven chamar á Guardia Civil, e a resposta que se percibe a través das verbas da persoa que chama, é que se non sabe que asinou, non lle roubaron nada, non a atacaron, non sabe quenes son... mellor deixe estar así a cousa e evítase as molestias. De calquera xeito -e iso xa o penso eu- non lle van quitar o medo do corpo dunha persoa maior (80+) soa e que se ve indefensa. Mais, antes do consello, preguntas sobre a situación, claro, e sobre a 'situación da señora': está ben da cabeza? A resposta é taxante (e corresponde coa realidade polo que podo observar da escea): da cabeza está perfectamente. Mais a pregunta non deixa de ser un elemento perturbados máis na situación actual, por moito que sexa un dato necesario (innecesario se se considera que está chamando outra terceira persoa, despois de intervir a súa nai, etc).

   Poderá dicirse que coa situación actual aumenta a 'picaresca'. Pero é que 'situación actual' é tanto a pandemia e os seus efectos como a despoboación de xente nova da nosa terra. E a situación tamén é a dela: polo momento non hai máis, pero sábese marcada, no punto de mira de intrusos, e marcada tamén para ela mesma, co medo.

   Os nosos maiores suman a indefensión, non só contra o virus, senón tamén da idade ou dunhas redes sociais máis tenues. Necesitan -necesitamos- un aumento de solidariedade, pero non de sentemento, solidariedade sentimental, ou non só, senón de interacción: solidariedade interactiva. Implicada e imbricada nas nosas relacións, na nosa vida diaria, no que somos como individuos e como sociedade. Algo que implique os nosos maiores -en realidade, todos nós- estén menos sós, máis integrados socialmente de xeito normal. Non tanto unha rede de protección, que tamén, como unha rede de vida. Mentres, ó escoitar case como se dun conto se tratase un episodio así sucedido a outra persoa, un sente a indefensión allea.