20200825

Por detrás da realidade

 

Por detrás da realidade

   Imos por detrás da realidade. Quizais na nosa terra máis que noutras partes, mesmo nalgunha parcela moito máis que nalgunha outra. Pero é algo xeneralizado. Estámolo vendo reflectido máis ás claras que nunca coa pandemia, pero é algo moito máis xeneralizado, non correspondendo tampouco só coa pandemia.

    No caso máis actual, o coronavirus, téntase regular a vida para evitar a morte, despois de que esa morte vai presentando algún que outro trazo que a permite clasificar e estudar. Pero os estudos levan o seu tempo, e mentres, a indecisión ou a decisión sen datos claros abondo, no medio dun mar de noticias parciais, da resultados moi limitados. Sábese -mesmo estaba anunciado, como tantas outras cousas que ás veces se cumpren, pero non sempre en tempo e forma- das causas últimas desta pandemia. Causas relacionadas con outros males, coa destrución do noso propio mundo. Pero o que se trata é de poñer parches para mitigar os efectos, non solucionar as causas.

    É así. En xeral, no conxunto de amezas globais, estase a tentar regular algo no que as compañías privadas, intereses privados, o beneficio a curto prazo, van por diante das estruturas comunitarias, dos intereses comúns. Dende os patinetes eléctricos á privacidade, pasando polo espolio dos recursos naturais ou a contaminación atmosférica. O que se fai en tódolos casos, por sistema, non é tomar a iniciativa social, senón tentar regular unha actividade que naceu enfocada a un tipo de economía e se tenta limitar axustándose a ela, nunha especie de principio de mínima acción xunto coa consideración e valoración do que xa marca a propia iniciativa a regular. É dicir, reforzando e protexendo os intereses privados. Privados non como oposto a públicos, senón a comúns. E iso ten consecuencias para o futuro, inmediato ou non. Para o xeito de pensar e de actuar. E repercusións para todos neste pequeno mundo no que aínda que pareza que podemos illarnos -que alguén puidera-, interdependemos cos demais.

    Vémolo no caso do coronavirus, e non só coa forma de protección individual/colectiva, de resposta dos hospitais privados, da produción e comercialización de máscaras ou respiradores, ou a regulamentación económica paliativa. Pero, como podemos reaccionar como sociedade se alimentamos o encorsetamento nunha estrutura económica que cada vez máis se parece a unha cárcere da que non se pode saír? O da imaxinación ó poder é un vello berro que deu ímpeto a un inicio de revolución que se quedou niso, en inicio. Mais é a imaxinación e traballo na creación de novas relacións, novas institucións e novos xeitos de desempeño institucional ou a identificación e deseño de infraestruturas alternativas de subministro e uso de servizos, o que pode facilitar o acceso ós coñecementos prácticos e a un efecto transformador na sociedade. Un efecto que empodere á sociedade para enfrontarse ós desafíos.

    Mentres non se recoñezan na práctica -coñecidas son- cousas como que na actualidade o capital non é democrático, e polo tanto, a democracia non lle afecta, mentres a democracia se ve afectada polo capital, a sociedade estará suxeita ós cartos, e o ‘retorno da inversión’, calquera que sexa, seguirá como unha bóla de neve que no seu avance deixa o camiño despexado, un sendeiro que invita a seguir na mesma dirección, sen saírse.

    Hai tempo que somos conscientes de que o coñecemento e a tecnoloxía, esa que tanto nos gusta porque parece que fai milagres, son ferramentas, e non se aplican a anticiparse ós problemas, a actuar sobre as causas, senón a tentar paliar os efectos, indo por detrás: non están a facer de chave das noces. Pero calquera sabe que nun xogo -si, iso que os nenos e os maiores fan para entreterse e entrenarse para a vida- quen vai por detrás, perde.

Ningún comentario: