Atacando á Terra. Unha chamada (máis) de atención

   Remato de ver unha gráfica por enésima vez. Por primeira vez decateime dun detalle dun dato que representa.
    A gráfica, as partes por millón de dióxido de carbono na atmosfera, recollidas nun observatorio limpo de alta montaña nunha illa no medio do Pacífico: Mauna Loa, nas illas Hawaii. A recollida dese dato faise dende o ano 1958, e, se collemos como referencia os máximos anuais (poderíamos coller outra referencia, a variación é desprezable), en 1958 representaba unha concentración de 317 ppm, e en 2019, de 414 ppm. É dicir, en 61 anos, un aumento de máis dun 30 %. Aínda máis, a referencia da era pre industrial, por outros estudos, leva a 280 ppm. É dicir, un 50 % máis que ó que estabamos afeitos os humanos ata hai cousa de 200 anos.
    Que significa? Pois básicamente, que o efecto invernadoiro causado polo dióxido de carbono leva aumentado un tercio dende mediados do século pasado, e a metade máis dende a era pre industrial. Tendo en conta que o efecto invernadoiro normal permite que nós vivamos sobre a superficie da Terra ó favorecer un aumento da temperatura media de máis de 30 ºC, se só contara o dióxido de carbono para este efecto, a temperatura dispararíase máis de 15 ºC de media, facendo o planeta inhabitable.
    É para botarse a tremer. Se non materializado ese aumento é por varias razóns. Unha, que ata o momento houbo mecanismos naturais que capturaron parte do aumento da produción de dióxido de carbono, evitando que chegara a concentracións aínda máis altas que as referidas. Efectos que están comezando a desaparecer, como a captura polo mar, cada vez máis ácido debido ó aumento da cantidade dióxido de carbono capturado, e máis quente, o que dificulta a absorción de dito gas. Outra, a inercia da Terra a quencer, que fai que leve retraso no quencemento aínda que este sexa evidente hoxe por hoxe. A terceira, que por sorte o dióxido de carbono no é o único gas de efecto invernadoiro, senón que o metano ou mesmo o vapor de auga, entre outros compostos, tamén contribúen a dito efecto. Claro que, en relación a isto, polo momento, o metano tampouco está controlado, e o vapor de auga tende aumentar co aumento da temperatura, o que non representa moito consolo.
    Collendo un vello refrán, a deus rogando e co mazo dando, encomendémonos, crucemos os dedos e traballemos a favor do control que o noso planeta intenta manter. Polo de agora, en contra das nosas actuais accións contaminantes. Pero cedendo cada día un pouco máis fronte ós nosos ataques á nosa fonte de vida.

Sobre a contaminación no mar

-A conta da mesa redonda sobre “A contaminación no mar” que terá lugar en San Cibrao o 2 de agosto, no marco da primeira feira do libro sobre o mar e a súa cultura, deixo algunhas reflexións sobre o tema.-

Nun lugar con seres vivos, que están interaccionando co seu arredor, o medio adecuado para vivir mantense só mediante un equilibrio dinámico. Se varían as condicións físicas, entón varía o equilibrio e ou nos adaptamos ou morremos, opcións menos desexables e máis difícis que variar o equilibrio o menos posible. E as ‘condicións físicas’ son todos os parámetros que definen o sistema en equilibrio. Todas. Dende a temperatura á existencia de plásticos, pasando pola eliminación de especies pola sobrepesca.

Contaminar é equivalente a variar o equilibrio de substancias ou enerxía no medio. Sempre houbo contaminación, porque calquera actividade varía as condicións do medio ó empregar materiais e producir outros materiais. Así, a nosa atmosfera é o resultado da contaminación con osíxeno de outra anterior, a partir de seres como as algas verdes. Cambio na atmosfera -contaminación- que fixo posible a nosa existencia.

Nas condicións actuais, pódese dicir que sen océanos, a atmosfera tería un 50 % máis de dióxido de carbono, o que aumentaría o efecto invernadoiro ata facer inhabitable para nós a Terra. Iso da unha idea da importancia do mar no equilibrio medioambiental.

Por un momento, pecha os ollo e pensa na inmensidade do mar.

Ocupa uns 350 millóns de km2, cunha profundidade media duns 3km. Isto significa que contén uns 1 000 000 000 000 000 000 000 de litros (1021L) de auga, e como somos uns 7 mil millóns de persoas, dividindo, cadran 150 mil milóns de litros por persoa, ou sexa, unha piscina de 1 km x 1km x 150 m. Moita auga para contaminar, un traballo arduo, pero estamos a logralo.

Aínda así, o básico non é a inmensidade, senón algo relacionado: a capacidade de rexeneración, o ritmo (velocidade de) contaminación en comparación co de tratamento co que o mar pode tratala. Ata hai relativamente poucos anos da historia humana, non había problema, o ritmo de contaminación era minúsculo en comparación á capacidade de rexeneración do mar. Pero na actualidade, prodúcese máis lixo de todo tipo (plásticos, produtos químicos, fertilizantes...) que remata por ir parar ó mar, e os océanos teñen menor poder de rexeneración (sobrepesca, descompensación do equilibrio mariño por eses mesmos produtos ou a absorción do CO2, aumento da temperatura, etc). Para facerse unha idea do que significa a concentración de contaminantes, un exemplo: 1 cagada ó día en todo ribadeo é completamente asumible. Pero en Ribadeo hai 10 000 veciños, o que significa unhas 10 000 cagadas diarias. Non sería un problema asumir esa cantidadade de merda no pobo? Hai xa anos, sentir o cheiro do Douro no seu descenso cara o mar antes de chegar a Tordesillas foi un impacto. E iso, o que produce o cheiro, remata no mar. A auga é auga, e non podemos independizala unha de outra, contra o que é a práctica nos dereitos de pesca ou de perforación. É un ben común da humanidade, que nos estamos cargando tamén entre todos, por moito que haxa quen faiga un traballo máis efectivo que outros. Por certo, cabería preguntarse se ti, ou eu, somos dos que estamos contaminando máis; pode que nos leváramos unha sorpresa, se xuntamos a contaminación agregada de todos os nosos consumos e lixos.

Aínda que se estudan por separado para tentar mellorar a nosa comprensión, non se poden separar efectos dos diferentes parámetros: variación da temperatura polo cambio climático, acidificación da auga pola absorción de dióxido de carbono, sementeira de plásticos na superficie... todo un conxunto moi amplo de perigos para o medio mariño, físicos, químicos e biolóxicos. Separados só para a comprensión, pois están totalmente interrelacionados. Así, o aumento de temperatura produce un aumento de volume dos oceanos, o que fai que desaparezan as illas baixas e os deltas, coa desaparición da vida que albergan. O aumento de temperatura tamén varía o equilibro ácido/base, e a acidificación resultante está a destruír os arrecifes de coral arredor do mundo, destrozando a coberta calcárea destes animais, que se suma ó aumento de temperatura que aguantan mal, causando así a variación de hábitat de moitos peixes e o desequilibrio causado pola súa desparición. Tamén o aumento de temperatura fai que a capacidade de disolución de osíxeno do mar sexa menor, o que afecta á capacidade de vida dos peixes e ó equilibrio mariño, afectando á cantidade de pesca e ó equilbrio de especies, favorecendo o conxunto ó aumento da cantidade de medusas, entre exemplos posibles. O aumento de temperatura varía o equilibrio das substancias químicas, e polo tanto, dos seres vivos que manteñen o equilibrio (e se manteñen en equilibrio)

De sempre, as correntes oceánicas redistribúen a merda cando o océano non pode absorbela. Pero xa chegamos a un punto no que esa redistribución está deixando de ser efectiva para a rexeración. Hai unha illa de plástico no centro Pacífico como 3 veces a península ibérica, e medrando, nun sitio onde non hai xente para contaminar. Mais as 80 000 toneladas de plástico desa ‘illa’ seguen a aumentar con rapidez. E só é un dos puntos onde se fai visible este problema. Un problema que pode levar a que para 2050, de non variar a tendencia mundial, haxa máis plástico que peixes nos océanos.

Cómpre de que nos decatemos de que o mundo é complexo, que non podemos entendelo na súa totalidade. En troques, si podemos destruír con facilidade o que non entedemos.

Cifras e letras

Cifras e letras é un xogo e un programa da tele. Cifras (números) e letras (relacionadas con eles) é o que espero tratar hoxe.
350 moteiros. Esa foi a cifra aproximada dos que se achegaron a Ribadeo este fin de semana pasado. algún máis quedou fóra da organización, pero estivo. O próximo ano espéranse 500. Se non collín mal os datos, motos, algo menos. Entre 200 e 250 poidéronse ver polas rúas. A metro e medio de ancho de aparcamento corresponden 375m lineais, ou sexa, unha rúa de 187,5m polas dúas beiras. Como a beira da praza de España que linda coa ofina de Turismo, onde foi establecido o 'cuartel xeral', ten uns 90m, facíalles falta outro tanto, motivo polo que colleron o parque. Ben esto a colación porque fixen as medidas correspondentes a raíz de que varios cidadáns se me queixaran (por eso da asociación de veciños) da oucpación da rúa. É dicir, pódese discutir a existencia da concentración moteira, pero alomenos neste caso, non a organización, guste ou non (os que estamos afeitos a ter que dar rodeos para poder entrar ou saír da casa co coche coido que sabemos ben a diferencia).
1150, ese parece ser o número de alegacións ó Plan xeral de Ordenación Municipal. Se mal non lembro, a vez pasada que se chegou a este estado a cousa andaba polas cincocentas. Dende aquela pasaron uns cantos anos, a poboación medrou, o espabile da xente tamén, o apio dos partidos ás alegacións tamén, a preparación da xente coido que tamén o fixo, ... o que nos leva a que máis dun ribadense (ou unha) de cada nove presentou alegación. Considerando ademáis que moitos recén chegados, sen propiedades polo momento, parece lóxico pensar que non as presentaran. Se consideramos familias, a cousa aínda está abondo máis extendida: máis dunha familia cada tres ten presentado alegacións. Considerando que é un plan de consenso político, parecería raro, pero así é. Gustaríame botar unha ollada así por de riba a unhas cantas, para confirmar sospeitas que teño.
O mundo consume 160.000L de petróleo por segundo, segundo unha noticia que lin este fin de semana. Parece moito? Saen as contas se se contabiliza o número de barrís de petróleo producido diariamente e se divide a súa capacidade entre os segundos que te o día. Ese consumo fai unhas 500.000 toneladas de petróleo consumido cada hora, o que, tendo en conta que non e'un recurso renovable, debera abondar para poñérmonos a tremer tanto polo momento no que se acabe (na realidade, polo momento no que o tirón de consumo non se de enchido coa producción, algo que está a comezar) como pola cantidade de contaminación verquida a atmosfera, pois case todo vai para queimar: 'grosso modo', por cada kg de petróleo, prodúcense tres de dióxido de carbono, o que fai preto de medio millón de quilos de dióxido de carbono producidos cada segundo. Que ocupan ... 25 millóns de litros cada segundo!
Claro que os 160.000L de petróleo de cada segundo quedarían un pouco pequenos para o galpón que se pretende en Mirasol, que segundo os meus cálculos andará, unha vez que sexa presentado o proxecto definitivo, por algo máis dos 100.000m³, equivalente ó volumen de petróleo consumido no mundo nun cuarto de hora.
O dito, cifras e letras. Poderíase continuar, pero para desintoxicar, queda a bolboreta, pousada antonte nunha paraxe cementada, a baixada entre o paseo do cemiterio e a vila vella, nese camiño estreito que deixou a urbanización colindante emparedado.
A bolboreta ven acompañada: parece que a obra do parque de bombeiros de Barreiros, que serviría para toda a zona, vai ter licenza, anos despois de rematada. Sería un primeiro paso (non o único, por desgraza) para que algún día o parque comece a funcionar e dar servizo ós veciños.
O que segue sen prosperar é o desmantelamento da leitería de Reme. polo momento, parece que todos estamos de acordo, pero a burocracia é así, ou acaso non está oculto o progreso burocrático relacionado coa nave de Mirasol mentras segue a queimar etapas e non se sabe ata onde vai chegar?
Deixo a continuación o programa das xornadas de medio ambiente, non se lembrar que se poden ampliar:

Da neve en Katmandú. Da realidade do coronavirus en Ribadeo

De mañá sobre a ría de Ribadeo.

Ribadeo. Día de sol e vento, 24 de maio. 

Nunha vila como a nosa non é doado percibir o cambio que o COVID-19 induce no clima. Máis aínda cando a cantidade dalgúns contaminantes como o dióxido de carbono, a nivel mundial, segue a incrementarse como amosan as medidas no observatorio de referencia, no alto das montañas de Hawaii. E se segue a incrementarse é porque a variación non é tanta como se pensa, aínda que sexa moita. [Nota: Se o observatorio está no alto e nunha zona apartada é precisamente para permitir que a atmosfera se mesture ben antes de medir. E iso leva o seu tempo, o que aminora as variacións puntuais]

O caso é que aínda así, co parón industrial, a redución da queima de combustibles fósiles, as 'necesidades sociais', etcétera, que se manifestan en plena pandemia, tamén queda patente a resiliencia -máis ben, a súa falta- da sociedade ante os cambios necesarios. 

Os satélites teñen documentado xa o ciclo de desaparición de contaminantes en diversas zonas coa rebaixa da actividade pola pandemia, e tamén, despois, o comezo do novo aumento a medida que se van restablecendo condicións de máis actividade, mesmo sobrepasando a contaminación anterior. Pero iso 'dos satélites' ás veces quédanos moi lonxe sobre as nosas cabezas para darnos por aludidos, vese como maxia e, ó tempo, algo irreal, virtual, cunha relación connosco abondo laxa -a non ser que nos interesen os datos para 'xa', como na predición meteorolóxica-. Por iso resulta ás veces máis práctico caer na conta de detalliños. Como o é nunha grande cidade notar que se ven as montañas ó lonxe. Así, en Katmandú rematan de ter á vista o Everest, a 200 km de distancia, algo que hai moito tempo que non era posible pola contaminación dunha cidade de dous millóns e medio de habitantes. Polo que parece, a última xeración non coñecía tal. En Europa, ten sucedido o mesmo coa vista do Mont Blanc dende Lyon, unha distancia parella.

Coido que esta tempada de verán que se achega teremos ocasión de preguntar á xente que vive na vila e corte se en abril vían mellor Navacerrada ou non. Aínda que é posible que, afeitos a vela entre a néboa, moitos nin se apercibiran dos posibles cambios. Ou sexa, como sucede en Ribadeo cos cambios menores. Os atardeceres destes primeiros días de saída tralo confinamento, co Sol sobre o Cantábrico, moitos deles asombrosos, non son moi diferentes dos doutros momentos antepandemia. Sorte que temos.

Pero esa falta de percepción pode levar a desligar dúas cousas moi relacionadas: a incidencia da pandemia nas nosas vidas e os efectos 'prácticos' da resposta que lle estamos a dar para protexernos, e a incidencia nas enfermidades do desastre ambiental que temos montado a nivel mundial, aumentando o dióxido de carbono e o efecto invernadoiro tanto como diminuíndo a biodiversidade ou envelenando aire e agua. Cousas que, unha vez desligadas na nosa consciencia, farían que quedara sen xustificar o necesario cambio no noso desenvolver como especie para ir cara un mundo mellor. Para que, se algo que xa se nos foi da cabeza, que non é máis cunha pantasma dun pesadelo que 'xa pasou'? Para que? Se non vemos a necesidade dun cambio para manter o noso mundo, se deixamos escapar a posibilidade que nos ofrece este cataclismo, o mundo seguirásenos a escapar e golpearános máis forte.

ALCOA, UN PROBLEMA PARA A NOSA SAÚDE. Pablo Mosquera

ALCOA, UN PROBLEMA PARA A NOSA SAÚDE

Pablo Mosquera

A incertidume que vive a factoría de Alcoa afecta a todo o legado que deixa detrás súa, incluíndo a “balsa de barros vermellos”, un depósito onde teñen rematado durante cuatro décadas todos os residuos químicos e non químicos despois de limpar a bauxita para extraer alúmina. Esta alúmina introdúcese en cubas electrolíticas que a transforman en aluminio líquido que se leva ós fornos de fundición para crear aluminio primario.

O transporte destes lodos faise en camión por unha estrada local que acusa xa os anos de idas e vidas destes transportes e a súa carga. A zona está cuberta dunha capa de arxilla vermella que en días de vento soe expandirse por todo o lugar, contaminando as parcelas privadas a máis de ocasionar molestias nas mucosas. 

Agora, e en previsión dun aumento na produción, a idea é ampliar a balsa para aumentar o almacenamento. “Claro que hai auga nesa balsa de barros, pero é augua procedente da chuvia e de regatos que van a parar alí”. “Esa auga é bombeada a uns depósitos para ser tratada e enviada ó mar a través dun emisario”.

O comité de Alcoa San Cibrao ten informado de que a Consellería de Sanidade catalogou a balsa de barros vermellos (Depósito de barros rojos, DBR) dA Mariña como “residuo perigoso”, polo que agora urxe á compañía a facer inversións para su ampliación.

Nun comunicado, o comité insta a que, á espera do trámite medioambiental, Alcoa aprobe “de forma urxente” a inversión do proxecto de ampliación do DBR ate a cota de 104 metros, catro máis da actual. Esta solicitude do comité procura “comezar de inmediato coa contratación das empresas concesionarias da obra e o acopio de materiais e maquinaria”.

Asociación pola Defensa Ecoloxista de Galicia: “O complexo de San Cibrao é dos complexos químico-industriais máis contaminantes de Galiza e dos que maior pegada teñen sobre o clima polas emisións e os enormes consumos de enerxía que demanda. Consume máis de 3700 GWh/ano de electricidade, o que equivale aproximadamente ao 20% parte de todo o consumo eléctrico de Galiza, ao 65% do consumo eléctrico da provincia de Lugo, e ao total do consumo eléctrico das sete principais cidades galegas. Agora, perante a desaparición da súa principal fonte de enerxía, a central térmica das Pontes, e no marco da transición cara a unha economía descarbonizada, as necesidades enerxéticas de Alcoa terán que ser satisfeitas a partir de enerxías renovables, o cal volvería a condicionar por completo o deseño do futuro sistema enerxético galego e español. Cantos montes, chairas e vales máis teríamos que ocupar con parques eólicos e centrais hidroeléctricas para satisfacer o consumo inxente de enerxía de Alcoa?

No seu proceso de fabricación de alúmina e aluminio, emite compostos gasosos á atmosfera con efectos perniciosos sobre a saúde ambiental e humana, sendo unha das cinco industrias asentadas en Galiza que máis dióxido de carbono emite (1 098 000 tm CO2), entre outros contaminantes: CO 31 000 tm; SOx 3740 tm; NOx 165 tm; HF (fluoruros) 114 tm e 177 tm de partículas PM10, segundo o rexistro estatal PRTR1. Só na fabricación de aluminio emite á atmosfera: CO2 419000 tm; CO 20.600 tm, NOx 207 tm, SO2 3.630 tm, PFC 1,3 tm; Ni 130 kg; Flúor 111 tm , PM10 232 tm.

Non só os sindicatos deben loitar polos postos de traballo. Son ciudadanos residentes na área de influencia da contaminación industrial que verte Alcoa por tierra, mar e aire. Non teñen patente de corso para esixir présa no aumento das dimensións dunha balsa que ten ao menos dous graves problemas. Físico. A acumulación de barros que podan romper o continente e producir unha catástrofe non natural. Eu sempre poño como exemplo lembratorio o que pasou co camping de Biescas, que levaba tempo sendo un risco por esvaramento, anunciado sen o menor cambio para evitar o que sucedeu. Químico. Os compostos que verten ó medio ambiente a transformación da bauxita en alúmina e esta en aluminio.

Non logro aceptar que non se siga unha continuada vixiancia sobre o impacto do medio ambiente na saúde. A Asistencia Sanitaria é unha fonte inmensa de información epidemiolóxica. Pero a máis, os Departamentos que vixían a Saúde Pública dunha Comunidade e as súas comarcas, deben ter moi presente o efecto dos cambios medio ambientais nas enfermidades que se diagnostican e tamén nas causas de morte. Ese aumento do cancro de pulmón que por fin dará lugar a un programa de diagnóstico precoz, como se implantou ou de Próstata ou o de Colon. Aí está a resposta ás sospeitas sobre a relación entre enfermidades oncolóxicas e vertidos procedentes da factoría de ALCOA.

¿E que se pode facer desde a sociedade civil? Non só aqueles colectivos concienciados en defensa do dereito ó patrimonio ecolóxico. As asociacións cidadás deben instar ós Concellos a investigar e persoarse ante ALCOA e esixirlle una información continuada, pero tamén ante a Consellería de Sanidade da Xunta de Galicia, tanto ou máis que ese comité de empresa formado por sindicalistas ós que só parece importarlles o seu emprego e salario mentres disfrutan de privilexios e esquecen os vertidos industriais que se poden ver ou percibir en canto se sae das nosas casas. ¡A súa conduta resulta egoísta!

Pablo Mosquera Mata

 

Artigos en Crónica3, ata o momento

   -Inclúense todas as publicación relacionadas comigo, como aparece na procura en Crónica3; algunhas son notas de prensa que só fixen enviar, outras son redactadas en nome dun colectivo.-

“Aplausos e primeiro de maio”, por Antonio Gregorio Montes

05-05-20

Chegamos ó primeiro día de maio, e seguimos aplaudindo. Parece evidente que a situación dos aplausos cambiará xa a partir de mañá, pois ás oito da tarde poderase saír a pasear. Mañá, 2 de maio, día asociado na historiografía española a un levantamento popular. Mentres, hoxe, 1 de maio, é o día do traballo. Segundo […]

---

“Signos. Signos de querer o poder e non o traballo que leva consigo”, por Antonio Gregorio Montes

29-04-20

Tentar informarse de xeito diversificado nestos tempos é unha carreira de fondo na que se remata extenuado. A procura de información -da que hai inflación- vese torpedeada pola necesidade de testar a súa validez -da que hai dúbidas crecentes-. A realidade sempre foi unha fábrica de información para as persoas. A fábrica. Con máis ou […]

---

“Carlos Álvarez Fernández-Cid, músico”, por Antonio Gregorio Montes

21-04-20

Por fin cheguei no meu tempo a unha lectura ribadense que me estaba a esperar. Aproveitando uns poucos raios de Sol pola fiestra remato o libro e non podo menos que deixar constancia: “Carlos Álvarez Fernández-Cid, músico” é polifónico e temperado. Monotemático e variado: corenta colaboradores en harmonía dan unha visión variada e conxunta ó […]

---

“O mercado de Ribadeo”, por Antonio Gregorio Montes

14-04-20

Leva moito tempo desenvolver a confianza, a máis de construír a estrutura que se monta (fixa ou periódica), afianzar a costume… dun mercado como o de Ribadeo. Sexa ‘a praza’, no seu edificio, de apertura diaria, etc, ou sexa o mercado dos mércores ou dos domingos. En moitos sentidos, o anterior é extensible a todo […]

---

“Canto mide Ribadeo?”, por Antonio Gregorio Montes

07-04-20

Tárdame volver a recorrer as túas rúas, Ribadeo. Recorrelas con tranquilidade, entre xente, parando a saudar e vendo ós demais mover a boca tamén con tranquilidade ó falar. Sen medir os pasos, pero sentindo no corpo que están dados. Coñecendo que hai quilómetros e quilómetros para recorrer. Que os catro quilómetros de rodeo ó pobo […]

---

“Sobrepasamos a China”, por Antonio Gregorio Montes

30-03-20

Remato de velo. Hoxe, 30 de marzo, sobrepasamos a China en número total de infectados despois de tela duplicado xa onte en número de mortos. A este paso, é posible que cheguemos a adiantar a Italia en contaxiados en cousa dunha semana, pero a cousa non está clara, pois tamén aquí está comezando a diminuír […]

---

“No medio doutra crise”, por Antonio Gregorio Montes

25-03-20

O Covid 19 colleunos en medio doutra crise. Cabería mellor dicir doutras, pero imos simplificar, podemos escoller crise, centrándonos nunha soa. Así pois, no medio doutra crise. Collo a crise climática, pode que a que se vai percibindo como máis acuciante no tempo, a máis vívida, aumentando pouco a pouco. Cólloa tamén porque remata de […]

---

“Anticípate á recuperación”, por Antonio Gregorio Montes

16-03-20

A última persoa que vin na rúa o sábado pola mañá cedo, antes de non volver saír pola corentena, foi un mendigo. A confusión de sentementos que experimentei é difícil de transmitir. Comezo a escribir isto no día en que se ten proclamado o “estado ‘de alarma’” en España, despois de tres días de pandemia […]

---

“Loita contra a España baleirada”, por Antonio Gregorio Montes

11-03-20

Literalmente, ese era o título dunha nova do 28 de febreiro nun xornal. Como soe ocorrer outras moitas veces, o texto en letra máis pequena detallaba abondo mellor a nova. O título só pretende ser máis impactante, nin explicación concentrada nin a nova encapsulada nunha pílula. O caso é que estimo que é o título […]

---

“Unha necesidade cotiá”, por Antonio Gregorio Montes

14-02-20

Hai máis de dous anos que os pensionistas veñen organizando actividades mensuais para lembrar que existen e que deben ser tratados con dignidade. Actividades de lembranza de feitos e situacións, así como lúdicas, de xuntanza e entrelazamento de amizade, entremistúrnse con outras reivindicativas duns dereitos que son seus. Que son nosos, de todos, como sociedade. […]

“Fitur comeza en Ribadeo”, por Antonio Gregorio Montes

30-01-20

Si, si, xa sei: FITUR celébrase en Madrid, non en Ribadeo. Oficialmente. Pero o que en Madrid vai amosarse na feira internacional do turismo é cociñado antes nos respectivos lugares de orixe, sexan empresas ou localidades. E non só iso, senón que ten un impacto posterior noutros lugares diferentes da orixe -para iso se fai- […]

---

“Fágase a luz”, por Antonio Gregorio Montes

23-01-20

O pasado sábado Luz Pozo Garza foi declarada filla predilecta de Ribadeo. Non puiden asistir; como compensación engadín algunha cousa á súa xa longa entrada na Galipedia. En casos semellantes soe haber propaganda de diverso tipo, maiormente institucional, que anima a outra xente máis ou menos próxima a unirse á corrente, resaltando a bondade do […]

---

“Sostibilidade, unha palabra”, por Antonio Gregorio Montes

16-01-20

Hai palabras de moda. Na actualidade unha desas é ‘sostible’ (e as súas derivadas, como Sostibilidade). Moitas veces, o malo destas modas é que facendo ver e resaltando o que indica a palabra, banalízase o significado. As verbas trivialízanse, asumindo unha precisión imprecisa. Precisión de significado fixado; imprecisión de interpretación e cumprimento. Sostible. “Que se […]

---

“Viaxar ás capitais… dende Ribadeo?”, por Antonio Gregorio Montes

10-01-20

Hai unhas semanas aparecía na primeira dun xornal: ‘Viaxar a capitais galegas en transporte público dende Lugo é unha odisea’. Coido que quen puxo o título non atoparía outro para poñer sobre o mesmo tema dende Ribadeo… a non ser que usara a palabra ‘imposible’. No interior do xornal, o título era ‘Unha vila (case) […]

---

“Que non nos enganen: dúas novas económicas que afectan a Galicia”, por Antonio Gregorio Montes

23-12-19

Temporal. Unha cancelación dunha actividade que me afecta polo Fabien. O tempo está tolo. E coa economía quérennos tolear. Pode parecer que non teñen relación, pero as dúas novas de onte (20/12) que remato de ler e que afectan a Galicia coido que si teñen relación co clima. Unha ía de que as contas do […]

---

“Aquí como en Viena 2019”, por Antonio Gregorio Montes

22-12-19

Ribadeo, 28 de decembro de 2019. Non é unha inocentada. É o concerto da Banda Municipal de Música de Ribadeo, da banda de moitos ribadenses. En diversos graos, de naturais, afincados ou visitantes. Músicos, exmúsicos, público, todos en familia. Concerto con algunha inocentada polo medio, si, como cando a presentadora iniciou a súa efémera función […]

---

“Polas pensións”, por Antonio Gregorio Montes

19-12-19

O autobús vai enchéndose: Ribadeo, Barreiros, Vilanova, Mondoñedo… aínda non son as sete e media e as prazas están todas ocupadas. Esta xente madruga. Ó traballo? En certo xeito si: ó traballo de defender os seus dereitos despois dunha vida laboral que xa ten rematado. Vellos coñecidos a través dos anos, de toda unha vida, […]

---

“A ilusión da arte”, por Antonio Gregorio Montes

14-12-19

Constrúe. Vive. Interpreta. Sinte: unha arte, arte. Hai xa medio século que un libro, ‘Against interpretation’ (Contra a interpretación, de Susan Sontag) rematou de dar un novo sentido á arte, precisamente destilándoa como esencia de sentementos vividos polos sentidos (que nos tempos e significados actuais non é unha reiteración) despois de atoparse estes cunha obra. […]

---

“A Constitución como nai adoptada”, por Antonio Gregorio Montes

10-12-19

Soe ser normal que quen teña o control nunha relación nai-fillos sexa a nai sobre os fillos e non viceversa. De aí parto cando comezo a escoitar aquelo de ‘os pais da Constitucion’, como se alguén poidera ser orfo de nai ou houbera unha especie de ‘Espírito Santa’ feminina para a Constitución. Ou, en versión […]

---

“Botando unha ollada ó veciño: participación”, por Antonio Gregorio Montes

21-11-19

Un amigo fíxomo notar: o regulamento orgánico municipal xa pasou o período de alegacións. O de Barreiros. Como nos papeis non saiu nada de que tivera alegacións, se é así, debera entrar en vigor de xeito automático. Coido que é bó comparalo con outros, como co que se pretendía aprobar en Ribadeo hai case unha […]

“300 € por 8,70. Historia dunha viaxe en FEVE”, por Antonio Gregorio Montes

19-11-19

Xoves 14 de novembro de 2019. Mal tempo, unha viaxe de Ribadeo a Viveiro e unha decisión: vou en tren. Na estación, pido billete e comunícanme que o conseguirei no tren. Quedo pensando por que se desaproveita a oficina da estación e o persoal destinado alí, pero tamén que non entendo do tema e pode […]

---

“Se non sodes iguais, amosade que sodes diferentes”, por Antonio Gregorio Montes

11-11-19

Noraboa, lográchedelo. Porque iso era o que íades procurando, o medre das posturas máis extremas, as diferentes ás nominais ata o de agora, non? Tentando igualar a corrupción por arriba, tomando unhas decisións mentres que se manifestan outras, con loitas internas solucionadas cun liderazgo non forte, senón baseado na eliminación do contrario, con esquecemento das […]

---

“Elección non rima con bon”, por Antonio Gregorio Montes

01-11-19

‘Eran os mellores tempos, eran os peores tempos’. Así comeza a ‘Historia de dúas cidades’ de Dickens. E así podería comezar a nosa historia actual camiño dunhas novas (e)leccións o 10 de novembro. E é que hai xente para quen ‘as cousas’ marchan ben. E para a que non, nin moito menos e diríase que […]

---

“En época preelectoral, coidado co xornal!”, por Antonio Gregorio Montes

23-10-19

Soa ben como tema, pero o certo é que se queda moi curto: hoxe por hoxe, calquera día e non só en período electoral o ler entre liñas o xornal (ou ver entre imaxes no caso da tele) é tanta necesidade como o non despistarse coas novas (reais ou supostas) nas redes sociais. Un tema […]

---

“Os deslumbrados non poden ver o ceo”, por Antonio Gregorio Montes

23-10-19

25 de outubro, nota de prensa. Resultado: Ribadeo terá máis luces de Nadal por persoa que Vigo. Os xornais destacaron a competición con Vigo, pero aínda así, non chegaron a ese dato: en Vigo, ao parecer, instalaranse unhas 10 000 000 de luces, ou sexa, sobre 25 por persoa. En Ribadeo, 800 000, iso é, […]

---

“Fake news, fake economía, fake política… “, por Antonio Gregorio Montes

16-10-19

A propagación da mentira como moda. Coido que esa frase pode ser o resume dun dos fenómenos máis perigosos que está a vivir a sociedade nos tempos que corren. A invasión das fake news, as falsas novas, é un feito. Sempre as houbo, pero a a posibilidade que ofrece a tecnoloxía actual permite a súa […]

---

“Clientelismo, caciquismo ou outra cousa?”, por Antonio Gregorio Montes

06-10-19

Definicións do dicionario da Real Academia Galega: Clientelismo: Práctica social e política en que se establecen relacións de dependencia entre persoas ou organizacións poderosas e os seus partidarios ou colaboradores, os cales esperan obter a cambio determinados favores ou beneficios persoais. Caciquismo: Fenómeno social e político que se caracteriza polo poder excesivo dos caciques e […]

---

“O clima? Que clima? Nós!”, por Antonio Gregorio Montes

02-10-19

O pasado 27 de setembro tivo lugar fronte ó concello de Ribadeo, ás 20 horas, unha concentración polo clima. Tempo ten pasado dende que a unha relixión se lle ocorreu meter nun libro, o da Xénese, aquelo de ‘esparcídevos e dominade a Terra’. Aínda faltaba para que Darwin explicara a supervivencia das especies ou para […]

---

“Atacando á Terra. Unha chamada (máis) de atención”, por Antonio Gregorio Montes

18-09-19

Remato de ver unha gráfica por enésima vez. Por primeira vez decateime dun detalle dun dato que representa. A gráfica, as partes por millón de dióxido de carbono na atmosfera, recollidas nun observatorio limpo de alta montaña nunha illa no medio do Pacífico: Mauna Loa, nas illas Hawaii. A recollida dese dato faise dende o […]

---

“Das oito da mañá á democracia”, por Antonio Gregorio Montes

04-09-19

Informe positivo do concello de Ribadeo. Enterámonos que foi dado cando a propaganda de ACISA Ribadeo nolo comunica pola prensa para lamentar que non se amplíe o horario de apertura de establecementos nouturnos durante todas as festas ata as 8 da mañá. Coido que unha pregunta que cabe facerse é: a quen ou que consultou […]

“Salvados pola xeografía (e a gravitación universal)”, por Antonio Gregorio Montes

27-08-19

Polo que parece, varias centeas de miles de litros de zorra foron liberados ó río Ouria en Guiar, parroquia dA Veiga, Asturias. Resulta que o río Ouria desemboca no Eo, casualmente, un pouco máis abaixo da captación de augas de Ribadeo, co que en principio libramos dunha contaminación que tería deixado a Ribadeo e Trabada […]

---

“Despois da loita pola construción da residencia de maiores de Ribadeo”, por Antonio Gregorio Montes

13-08-19

Residencia de maiores en Ribadeo: unha vez rematada e presentada á sociedade ribadense, tras pasar as eleccións fíxose un acto de acollida ós primeiros residentes. E comezou o postparto. Coido que é unha imaxe adecuada: lograr un embarazo pode ser doado ou non, pode ser festivo, pero en calquera caso, necesita dun querer, dunha vontade […]

---

“Sobre a contaminación no mar”, por Antonio Gregorio Montes

29-07-19

-A conta da mesa redonda sobre “A contaminación no mar” que terá lugar en San Cibrao o 2 de agosto, no marco da primeira feira do libro sobre o mar e a súa cultura, deixo algunhas reflexións sobre o tema.- Nun lugar con seres vivos, que están interaccionando co seu arredor, o medio adecuado para […]

---

“O libro como ferramenta: asociacionismo e cultura”, por Antonio Gregorio Montes

08-07-19

Co fondo da mesa redonda mantida dentro das actividades da feira do libro de Ribadeo, ‘Letras no Campo’, edición de 2019, deixo algunha reflexión propia misturada con a experiencia de edición da AVV O Tesón (Ribadeo no tempo, a través das imaxes -outro Ribadeo foi posible-, Sobre os castros de Ribadeo, Ría de Ribadeo -cartas-, […]

---

“Resistente galego”, por Antonio Gregorio Montes

19-06-19

Despois de ver as novas destes días sobre o presunto terrorismo galego, venme á cabeza a pregunta de se se me podería considerar de Resistencia Galega, máis aló de se existe, que parece que non. O que si coido que se me pode considerar, como a moita outra xente, é un resistente galego. Resistente por […]

---

“Eu si votei”, por Antonio Gregorio Montes

05-06-19

Un sinxelo movemento, dar o sobre á urna, marca unha diferencia de sentir: exercín ou non o poder. Efémero a máis de diminuto entre unha poboación como a Ribadeo ou moito máis aínda, entre unha poboación como a de España, pero aínda así, nalgunha circunstancia, decisivo. En calquera caso, manifestación do desexo de participación activa […]

---

“Eu non votei”, por Antonio Gregorio Montes

27-05-19

En España, votar ou noné liberdade persoal. Non hai obriga, senón vontade. Iso permite a abstención. Abstención que chega a sobrepasar moito a maioría da poboación nalgunhas mesas electorais, e que fóra de España, nas Eleccións Europeas, tense achegado ó 80% no conxunto dalgún país. Por que non votar? Está amosado que as zonas de […]

---

“Comparación entre o galego e o vasco en relación a unha celebración”, por Antonio Gregorio Montes

08-05-19

Ribadeo, 7 de maio. Preparando o día das letras galegas, atopamos a unha rapazada marchando pola lingua galega. É o Correlingua, que este ano, na zona de A Mariña, celébrase na vila de Ribadeo. O seu obxecto, a dignificación da cultura galega. A súa organización está baseada nunha distribución zonal, na que intervén a Mesa […]

---

“Pensando no traballo no seu día: balsa de lodos de Alcoa”, por Antonio Gregorio Montes

24-04-19

Hai un par de días, un amigo guioume polas beiras de Alcoa S. Cibrao a descubrir algúns lugares senlleiros. O máis significativo para min foi a balsa de lodos. Por varias razóns. A primeira, por tomar conciencia presencial de que, ‘iso’ son residuos industriais tóxicos, en cantidades case inimaxinables. A segunda, por confrontar que se […]

---

“As Catedrais, de xeito periódico: esquizofrenia catedralicia” por Antonio Gregorio Montes

19-04-19

Co valor ambiental e económico, e o movemento ligado ó ciclo anual, xa temos de novo nos medios a ración asegurada de Catedrais. A máis, nesta primavera, hai novidades. Despois da morte dunha visitante por impacto ó desprenderse unha rocha do teito dunha cova, a prohibición de recorrer o alto do cantil, o alucinante dos […]

“Ribadeo: explosión de ciencia”, por Antonio Gregorio Montes

06-04-19

Ben. A conto do título, un apunte: non se trata dunha explosión destrutiva, nin moito menos, senón unha explosión no mesmo sentido que a explosión de flores nos campos na primavera. Da vida que medra, se organiza e aprende a vivir. Chegan estas datas, e un evento esperado ano tras ano polos estudantes de medias […]

---

“Grande América, pequena Terra”, por Antonio Gregorio Montes

03-04-19

Non, aínda non nos enteramos: o que fai alguén neste pequeno planeta, repercute no resto. Algo lóxico, pero, por estar o efecto de cada acto difuminado entre todo o resto de actos e persoas, algo ó que non se lle presta moita atención. E algo que inclúe dende cousas moi pequenas, individuais, a outras moi […]

---

“Sexamos supersticiosos”, por Antonio Gregorio Montes

18-03-19

21 de marzo, equinoccio. A partir de agora, ata finais de setembro, os días teñen máis tempo de luz que de noite. Vese máis vida. Tempo de esperanza, a primavera. Este ano, eleccións. Por partida dobre. En plena primavera, tempo no que medra a esperanza do futuro, está programado o acto de elixir o futuro […]

---

“Que parte de ‘caciquismo’ non entendiches?”, por Antonio Gregorio Montes

18-03-19

Vénseme á cabeza o Ron Cacique, coa etiqueta caracterizada cun indio con plumaxe. O nome de cacique ven do que se lle daba ós xefes locais das comunidades taínas de América, e foi importado na idea de que eses xefeciños facían o que lles petaba nas súas comunidades, pola inexistencia de leis escritas e por […]

---

“A World Wide Web e nós”, por Antonio Gregorio Montes

06-03-19

Lembroume onte o meu amigo Antonio Andina que hoxe, 13 de marzo, a web cumpre anos. E rescatei un vello artigo meu publicado na rede, ‘O comezo da historia de Ribadeo en internet’, onde queda dito que ámbolos dous puxemos o noso gran de area nesa historia dixital de Ribadeo. O que se celebra hoxe, […]

---

“Mazás”, por Antonio Gregorio Montes

06-03-19

Lembro coller mazás das árbores. Lembro ver como as mulleres viñan en coche de liña ó mercado a traer os seus produtos, entre eles, mazás. E logo, velas nas tendas… ata hoxe. Hoxe fixeime nun posto tradicional dun mercado tradicional nas mazás. Cinco variedades, todas lozanas, brilantes, todas iguais. Todas, cunha etiquetiña pegada, cun número, […]

---

Artigo do grupo “Por nuestro faro”

06-02-17

Por boca do alcalde Grazas, sr. alcalde, por facilitarnos o traballo. A alcaldía fixo pública o pasado día 23 unha nota de prensa que asumimos plenamente e lle pedimos que lea como se fora dirixida por nós para vde. Para facilitarlle o traballo, fixemos algúns comentarios: “Eu quero falar das inxustizas e do desamparo ao […]

---

Na procura de información

25-11-15

Hai xa máis de tres semanas que deixei, en nome de O Tesón como entidade pero en función do acordado no grupo de defensa da illa Pancha, o seguinte escrito no concello: “(…) Expón Que en contestación do escrito enviado o 13 de xullo ó sr. Alcalde (entrada 2015-E-RC-8223) recibiu a pasada semana un escrito […]

---

Refuxiados? Non! Volkswagen!

27-09-15

As cousas, no seu sitio. Unha crise humanitaria (e polo tanto, tamén social e económica) a nivel continental (ou mesmo intercontinental, segundo como se conten os continentes) non pode facer fronte a unha fraude do fabricante de automóbiles maior (hoxe xa se fala de segundo, ou menos) de automóbiles do mundo. A fraude non é […]

---

A AVV O Tesón organiza actividades para a observación da eclipse de Sol en Ribadeo

14-03-15

O próximo mércores 18 de marzo a AVV O Tesón ten previsto usar o salón de presentacións da Casa das Letras para realizar unha charla sobre a observación da Eclipse de Sol do 20 de marzo. A charla será a partir das 20.00 horas. Falarase do que é unha eclipse, as características da eclipse en […]

Manifesto da plataforma Ribadeo en Común

03-10-14

Un grupo de veciños e veciñas de Ribadeo plantexámonos -como fan tamén noutros lugares de Galicia e de España- a necesidade de que a cidadanía participe e controle de xeito real a xestión dos asuntos públicos. A nosa iniciativa non vai dirixida contra ninguén, non responde ao interese de ningún partido ou grupo político político […]

---

Beben y beben y vuelven a beber

07-01-14

Beben y beben y vuelven a beber, los peces en el río … a razón dunhas cantas veces ó día durante un par de semanas (alomenos) os últimos -moitos xa- anos, iso é o que dicía unha e outra volta a panxoliña. Os peixes deben estar xa afogados. Ó comezo deste último conxunto de sesións […]

---

Santo e mártir

24-12-12

Santo e mártir Parece que en Ribadeo, dende a semana pasada, temos un santo e mártir, ó estilo do santoral clásico. Para compensar, tamén habería un fanático actuando de mala fe en contra do probe do santo. A cousa é que Balbino Pérez foi absolto pola Audiencia Provincial despois de non ter feito caso de […]

---

Que pasa coa herdanza dos Moreno?

05-01-12

Que pasa coa herdanza dos Moreno? Cen anos despois de que os Moreno comezaran a contribuír a Ribadeo con diversas obras, parece como se foran xa cousa do pasado e Ribadeo non tivera moito interese polo seu futuro. O futuro da herdanza viva dos Moreno e o futuro de Ribadeo. O último episodio, ata o […]

---

Alumnos do IES Porta da Auga interviron no congreso da Asocación de Ensinantes de Ciencias de Galiza

19-11-11

Nota de prensa: No día de hoxe, sábado 19 de novembro, unha representación de tres alumnos e un profesor do IES Porta da Auga tivo unha intervención no congreso da Asociación de Ensinantes de Ciencias de Galicia que tivo lugar estes tres días na Fonsagrada. Os tres alumnos, Andrea Vilar Álvarez, Pablo Ramos Muras e […]

---

16 000 €? Máis ben 160 000 €! (e pico)

11-10-11

16 000 €? Máis ben 160 000 €! (e pico) A AVV O Tesón xa dispuxo as participacións da lotería do Nadal. Cada participación do nº 70 566 vese ilustrada por tres fotos correspondentes a detalles de como quedaron as vidrieiras do cemiterio despois da agresión sufrida hai xa case un ano: a vidrieira mellor […]

---

A Casa da Ría de Ribadeo acollerá dúas observacións astronómicas os días 10 e 11 de agosto

08-08-11

Nota de prensa A CASA DA RÍA ACOLLERÁ DÚAS OBSERVACIÓNS ASTRONÓMICAS OS DÍAS 10 E 11 DE AGOSTO, SEGUNDO ANUNCIABA ESTA MAÑÁ O CONCELLEIRO DE MEDIO AMBIENTE. Ribadeo, 8 de agosto de 2011. A Casa da Ría acollerá dúas observacións astronómicas os días 10 e 11 de agosto, segundo anunciaba esta mañá o concelleiro de […]

---

Participando (e IV)

09-03-11

Participando (e IV) ‘Todas as enfermidades da democracia poden curarse con máis democracia’ (Alfred E. Smith, foi Gobernador de Nova York) Despois dunha introducción ‘histórica’ e unha pequena análise ó Regulamento Orgánico de Participación Cidadá de Ribadeo aprobado no pleno de xaneiro de xeito inicial, queda o remate da serie: as disposicións ó final do […]

---

Participando (III)

28-02-11

Participando (III) Se estás a ler isto despois das entregas anteriores (Participa, coño! 1 e 2), é que tes interese no tema. E un mínimo de información. Polo tanto, xa non se trata de chamar a atención cun titular malsoante, nin de facer ver que a pretendida participación pode ser unha imposición ou comenencia. Trátase […]

---

Participa, coño! (II)

22-02-11

Participa, coño! (II) Coido que antes de comezar a expoñer algúns cambios desexables no regulamento de participación cidadá aprobado inicialmente no pleno de xaneiro (non todos, senón isto sería demasiado longo), é cousa de ter unha visión xeral do documento. Saltemos cuestións menores, como os diversos formatos do texto, indicativos dun ‘corta e pega’ sen […]

Participa, coño!

14-02-11

Participa, coño! Coido que pode verse claro que o título leva en si unha contradicción. Dende a historia do regulamento de participación cidadá en Ribadeo ata as alegacións que deberan terse en conta, tentarei esbozar en varias entregas algo do que significa unha normativa que é, para a cidadanía, mesmo máis fundamental que o estado […]

---

Os 10 anos da Wikipedia e O Tesón

06-01-11

O próximo 15 de xaneiro a Wikipedia, proxecto distribuído de coñecemento libre, que se plasma nun conxunto de enciclopedias en internet, cumprirá 10 anos. Entre as enciclopedias ás que deu lugar está a Galipedia, (http://gl.wikipedia.org), consituída xa en referente para asuntos galegos, con máis de 66 000 artigos para consulta e medrando coa colaboración dunha […]

---

E esta noite os reis traerán …

05-01-11

E esta noite os reis traerán … (Escrito na mañá do 5 de xaneiro) Que che fai falla? Unha residencia da terceira idade? Un pxom? A aclaración do caso das vidrieiras da capela do cemiterio? A ver, … ti que pediches? – xa sabes que para que traian cousas os reis, hai que pedilas con […]

---

…Non había/haberá unhas vidrieiras…? Ideas para a recuperación

14-12-10

Despois da saír á palestra a denuncia de O Tesón da desfeita das vidrieiras do cemiterio, tal parece que o tema quixérase que pasara desapercibido: un único artigo na Comarca, de Pancho Campos (1), tras o da fin de semana no que saía nos medios a nota de O Tesón (2) e o artigo en […]

---

Ribadeo ten necesidades adultas

06-09-10

1992: Ribadeo perde a rama sanitaria de FP… un feito, como outros moitos de perdas que leva Ribadeo. Eficiencia na xestión, alégase unhas veces. Aforro de cartos, outras. Non hai xente abonda (conxunto das dúas anteriores, dando un rodeo), aínda outras. Mentres, segue a derrama. Agora tocoulle o turno ó ‘Bacepa’, nome abondo malsoante que […]

---

Os Cocos, pasado e proxección de futuro

30-08-10

O 16 de agosto de 2010 non foi un día calquera en Ribadeo. Houbo festa e saíron os Cocos, pero a festa sentiuse tamén doutro xeito máis profundo, nun lugar menos festeiro que San Roque, na oficina de turismo. Foi o día de presentación do libro ‘Os Cocos de Ribadeo’, festa esperada con motivo da […]

---

Ir de xira

16-08-10

Pasou a Xira 2010 en Ribadeo. Xira en portugués aplícaselles ás rapazas bonitas, pero aquí o significado é moi outro: a Xira de Santa Cruz ten o seu nacemento nunha romaría ad-hoc, na que a música de gaita galega, impulsada pola sociedade Amigos da Gaita, tiña a súa pedra angular. É dicir, a diferenza doutras […]

---

Medio Ambiente de Ribadeo oferta actividades astronómicas e unha ruta de sendeirismo

05-08-10

RIBADEO (FNC) .- A Concellaría de Medio Ambiente preparou diversas actividades astronómicas para a vindeira semana e tamén unha ruta de sendeirismo. Horacio Cupeiro anunciou que “o día 10 de agosto ás dez da noite na Casa da Ría haberá unha xuntanza para contemplar o ceo de estrelas de agosto. A actividade estará dirixida por […]

---

Os cativos resisten

28-07-10

Ribadeo segue puxante no turismo. A praia de Augas Santas, a célebre ‘as catedrais’, é unha referencia e parece que a costa de tempo e de visitantes, ata se comenten menos erros nas diversas informacións sobre a súa pertenza a Ribadeo. A oficina de turismo está chea día tras día, e nun momento calquera pode […]

---

Puro teatro

14-06-10

“Os españois teñen perdido a súa confianza nos políticos, o gran problema é a ausencia de ideas”. As verbas, que corresponden a Luis de Guindos, ex Secretario de Estado de Economía, puidéronse ver este fin de semana en varios xornais. Non estou de acordo. Mellor dito, si o estou na primeira parte, en que temos […]

Cabodano sen pena nin groria dalgo que tamén ten afectado a Ribadeo

02-06-10

Ribadeo dista algo máis de 150 km do de A Coruña. Dentro de Galicia, quitado zonas de Ourense, é dos puntos máis alonxados desa cidade. No que vai de século, cada curso académico, polo menos tres dos catro centros de educación xeral de Ribadeo teñen feito unha viaxe didáctica á Casa das Ciencias. Difícil será […]

---

Preto de 10.000 rapaces de 96 colexios de Lugo conmemorarán os Días da Árbore e da Auga coas actividades da Deputación

13-03-13

A Deputación de Lugo conmemora un ano máis os Días Internacionais da Árbore e da Auga, tras o éxito acadado coa convocatoria do pasado ano. Case 10.000 rapaces de 96 centros escolares lucenses participarán en diversas actividades que se desenvolverán de xeito simultáneo en toda a provincia os días 21 e 22 de marzo. A […]

O difícil futuro da mobilidade na zona de Ribadeo

Hai non moitos días o goberno de España lanzou un plan para rematar co transporte a base de combustible convencional. Xa daquela tiñan lugar as protestas dos chalecos amarelos en Francia pola suba de combustible, que afecta de xeito desproporcionado a unhas zonas periurbanas con conexión deficiente nas que o uso do coche particular é obrigado. E moito antes, o tren na nosa zona ten diminuído a calidade do transporte, despois de perder hai máis de medio século outra liña de tren á zona interior, e ver como as liñas de autobús van caendo. Unha restruturación das concesións de liñas xunto do transporte escolar o ano pasado mellorou en teoría o transporte pola cosa, con baixa calidade de funcionamento, pero fixo pouco polo interior, abocado a poder baixar ó pobo dende primeira hora da mañá ata primeira hora da tarde, e impedindo que a xente do pobo poda subir,
Logo, que? Non subir o prezo do combustible e eliminar a lei que trata de dar a puntilla a un desastroso e contaminante consumo de recursos naturais? Non, coido que a cousa non vai por aí. É mais, ven demasiado tarde con prazos demasiado grandes. Pero mover un armatroste de 1400 kg para que unha persoa de 70 kg se poda desprazar significa empregar vinte veces máis enerxía da debida. E se, ademais, facer un recorrido de 15 km supón emitir ó ambiente 3 kg de dióxido de carbono, uns 1500 L, podemos ver que non só non é mantible pola falta de recursos (esgotamento do petróleo), que se manifesta na suba de prezos, ou pola contaminación que supón o método de extracción de novos recursos en boga hoxe, o fracking, senón tamén pola degradación do aire que respiramos contaminado por miles de millóns de coches, ou a degradación que supón o aumento de temperaturas pole efecto invernadoiro.
Pero necesitamos unha resposta a un problema. E si, hai que racionalizar os desprazamentos de cada quen a nivel particular, pero tamén artellar que os desprazamentos particulares podan ter un encaixe nun transporte colectivo. Nas cidades poden ter máis problema de aparcamento, pero a densidade de poboación permite establecer liñas de autobuses, tren, metro, que achegan abondo ó destino. Na soidade do campo galego, a cousa varía abondo. Pero é necesario darlle unha solución. e só é unha aproximación ó primeiro paso a defensa dun tren que se cae a pedazos  por falta de atención.
Complemento medioambiental, de antonte mesmo:
O secretario xeral das Nacións Unidas, António Guterres, dixo: "Estamos en apuros. Estamos en profundos problemas co cambio climático. O cambio climático está indo máis rápido que nós e debemos poñernos mans á obra máis cedo que tarde, antes de que sexa demasiado tarde ".

O clima? Que clima? Nós!

Fotos: G. Gómez

O pasado 27 de setembro tivo lugar fronte ó concello de Ribadeo, ás 20 horas, unha concentración polo clima.
Tempo ten pasado dende que a unha relixión se lle ocorreu meter nun libro, o da Xénese, aquelo de 'esparcídevos e dominade a Terra'. Aínda faltaba para que Darwin explicara a supervivencia das especies ou para que se poidera seguir a expansión da raza humana por todo o planeta. E polo tanto, para ver cumprida efectivamente a profecía do dominio sobre a Terra. Un dominio que ten levado a que creamos como se nós non formáramos parte desta Terra que andamos a dominar. Aínda estamos a caer na conta que litro de petróleo que se colla e queime é litro de petróleo menos que temos para mañá, pero tamén uns 1500 L de dióxido de carbono que se lanzan á atmosfera, a máis de calor que lle metemos ó medio ó queimar, e calor que facemos que se acumule ó non poder despedilo ó espazo, entre outras cousas. Como cativos sen control cun xoguete novo (cada vez menos novo, cada vez máis descontrolado) e complexo (con complexidade aínda por descubrir) xogamos con el como se non tivera fin, ata que nos cansemos ou 'se canse', se estropee.
E xa hai tempo que comezou a funcionar peor. Abres o xornal, e é raro que non atopes calquera día con novas 'illadas' como as que atopo esta mañá: 'Un glaciar no Mont Blanc, ó bordo do derrube', onde a nova salta máis que nada polo peche de estradas afectadas, ou 'A suba do nivel do mar ameaza con contaminar os acuíferos das zonas máis secas de España', onde a preocupación tamén é a consecuencia: a falta de auga para seguir o ritmo que se impón á natureza. Preocupados polas consecuencias, está tardando a viraxe á preocupación polas causas, necesaria para evitar a desfeita, e máis aínda cando as causas interfiren coa nosa vida máis inmediata. Aí temos, tamén estes días, con moita máis difusión mediática, os peches da planta de alúmina-aluminio en San Cibrao, cara ó que se vai, ou o peche da central electrotérmica das Pontes, anunciado. Moita máis difusión mediática porque afecta directamente ó emprego, e á riqueza, tal como se concibe de xeito maioritario hoxe en día. Sobre a xestión da planta de alúmina e os perigos de que a dirección emigrara xa alertou hai tempo xente (como Isaac Díaz Pardo na Voz de Galicia, o 7 de febreiro do 1998), aínda que neste caso a relación coa emerxencia climática non é máis ca unha mínima parte do perigo pola balsa de lodos, e -simplificando- o peche virá cando as regalías a Alcoa sexan inasumibes para garantir unha rendibilidade elevada. Nas Pontes, o impacto da empresa sobre o medio é máis visible a curto prazo, e directo: a planta é o principal foco individual de emisión de gases de efecto invernadoiro na península. Mais, en ambos casos, o sistema económico político viu ignorando as causas, e agora resulta difícil (máis ben imposible) combatir os efectos.
Cousas como estas, con efectos bruscos, fondos, e máis achegados a nós, son as cousas que están sacudindo o xeito de pensar ó presentar, de súpeto, un calexón sen saída. Son as cousas que rematarán sacudindo o sistema ante a necesidade de colaboración e distribución en tódolos sentidos, ante a supervivencia. Cousas que levaron á concentración de Ribadeo a contar cunha asistencia entre 200 e 300 persoas (segundo que se conten ou non as incorporacións eventuais) e a ser un éxito de cara ó comezo dun cambio necesario na bisbarra.
Quedan anécdotas como que unha parella de policías locais presentouse insinuando que a concentración non tiña autorización (e entón, a ver que se facía coa interrupción da vía pública que se estaba a dar), para rematar asumindo que nin Alcalde nin Xefe da Policía Local parecían estar enterados (e o que había que facer estaba moi claro, axudar a que todo transcorrera ben). Pero son anécdotas, o mesmo que a propia concentración, ante a magnitude do problema, que en Ribadeo xa levou a un aumento da temperatura media anual de 0,6 ºC no que vai de século. Considérase que sería un desastre chegar a un incremento de 2 ºC a nivel global sobre a media do século pasado, e ese aumento significa que xa levamos case a metade, pois a finais do século XX xa se tiña comezado a carreira cara arriba.
Venme á cabeza aquelo de 'a Deus rogando, e co mazo dando', que neste caso implica non só facer as cousas de xeito diferente, senón ir abondo máis aló, mesmo decrecer, algo que o sistema, tal como está concebido e funcionando, non permite.

Consumo, recursos, servizo

    Estamos afeitos a mirar as cousas dun determinado xeito, e moitas veces é difícil sacarnos de aí para ter outra visión máis ampla, para poder ampliar a nosa base de pensamento. Como cando dicimos 'macrogranxa' e non imaxinamos que, poñamos, 7000 cochos xuntos podan producir tanta merda ou mexos como toda a vila de Ribadeo, ou de Vilalba. Iso, sen aprezar tampouco a diferenza que supón que a extensión das vilas sexa moitas veces superior á extensión das granxas, cos cochos semiinmobilizados e xuntiños de xeito que iso da 'separación social' que empregamos contras os contaxios na sociedade humana é un imposible que leva á xeralización da medicación dos cochos que nos van servir de alimento. Ou que o sistema de saneamento dunha granxa teña pouco que ver co sistema de saneamento dunha vila comparable en volume tratado. Ou o de limpeza nas habitacións e aseo persoal co de limpeza nas xaulas (si, xaulas) e aseo dos porcos. Pero, como iso das macrogranxas entrou en campaña electoral, podemos mirar artefactos máis próximos a nós. Poñamos, un coche.

    A ver se me explico. Collo un coche que coñezo, o meu actual. Vai vello, aínda que ten resultado moi bo e de baixo consumo. Leva case 400 000 km ás costas ó noso servizo, e se fose persoa, xa tería sido chamado a votar algunha vez. Para chegar a ser, foron necesarios uns 1400 kg de diversas substancias, a meirande parte, ferro. Unha masa case vinte veces a miña e un ferro que, por certo, tivo que viaxar, que ser transportado, milleiros de km antes de chegar a ser coche, pasando polas fundicións, claro. Curioso que, mercado novo ó peso, custara uns 10 €/kg. Abondo máis caro que calquera alimento 'normal' daquela.

    En todas as viaxes que fixo foi abondo frugal: calculo que 'só' consumiu uns 20 000 L de gasóleo, 17 000 kg. Para facernos idea, un camión cisterna. Un peso de combustible máis de 200 veces o meu. Unha cantidade equivalente a pouco menos da metade da cantidade de auga que bebe unha persoa na súa vida duns 80 anos, catro veces máis lonxeva que o coche. Combustible que tivo que manufacturarse (co conseguinte consumo enerxético) e traerse tamén de varios milleiros de km de distancia. Por certo, só a cantidade de dióxido de carbono que lanzou a atmosfera en todo ese tempo sobrepasa as 54 toneladas, ou, en volume no aire, os 27 millóns de litros, 27 000 m³ (unha ‘piscina’ de 100 m x 100 m cunha profundidade uniforme de 2,7 m). As outras cousas que emitiu non sabería calculas todas.

    Claro que, 400 000 km de servizo supoñen, de haber estrada, 10 voltas á Terra polo ecuador ou polos polos. Ou a distancia á Lúa e algo máis. Ou, camiñando a unha velocidade nin rápida nin lenta, 100 000 horas: a oito horas diarias, uns 33 anos. Dito doutro xeito, para emular o recorrido, tería que ter camiñado unha xornada laboral un día de cada dous dende que nacín. E teño claro que moitas veces non podería levar a carga correspondente comigo...

    Ou sexa, un grande servizo dunha marabilla tecnolóxica, por moito que haxa outras máis marabillosas e actuais. A costa dun consumo de recursos para un cuarto dunha vida humana que podemos dicir que marabilla tanto como que espanta.

Concentración en defensa e protección das nosas árbores

    Onte á noite tivo lugar a concentración convocada pola plataforma en defensa das árbores da vila de Ribadeo. 250 persoas nunha noite desapacible diante do concello, cun acto principal: a lectura do manifesto elaborado para a ocasión. Pancartas, coros e a lembranza de que esta concentración é o comezo, non o final, acompañaron á lectura do manifesto que deixo abaixo en audio e, ó final, en texto:

    Para palpar o ambiente, algunha das fotos tomadas por Suso, Isabel e Mati:

    Texto do manifesto:

BOA NOITE, AMIGAS E AMIGOS!

O primeiro de todo, graciñas por acudirdes a esta convocatoria que ten lugar nesta desapracible e húmida noite de decembro.

Hoxe estamos aquí moita xente amosando a nosa protesta e repulsa polo acontecido nestas últimas tres semanas: as podas innecesarias e indiscriminadas e as cortas salvaxes perpetradas polo Goberno Municipal en varios espazos emblemáticos da vila: nas estradas do Faro e cemiterio, con anterioridade no parque infantil, Forte de S. Damián, Colexio Público Gregorio Sanz, nesta mesma praza do lado, etc.

Pero tamén estamos aquí para evitar que este Goberno Municipal siga con proxectos que pasan por levar a cabo actuacións similares no Parque de S. Francisco, na Praza do Campo (fronte a nós), nas vivendas sociais situadas cara ó Convento das Clarisas...

Esta situación é inaceptable a un proxecto dun Ribadeo máis habitable e saudable, e moi contraria á imaxe que debe dar a vila.

ESIXIMOS que se poña fin a esta exaltación do cemento en detrimento dun hábitat verde; PEDIMOS que finalice XA a destrución do noso patrimonio natural.

Moitas das especies que se cortaron ou que se podaron inadecuadamente, necesitaron de 20 a 30 anos para acadaren o desenvolvemento que mostraban. Unha motoserra necesitou poucos minutos para acabar coa vida do que son un dos máis grandes tesouros dos que dispón o noso planeta.

AMIGOS, AMIGAS, as árbores son máis que madeira e follas, SON VIDA.

As árbores transforman o dióxido de carbono en osíxeno. Nelas viven insectos, paxaros e pequenos mamíferos. Mesmo cando unha árbore morre segue dando vida en forma de fungos. Dan froitos e sombra, a súa contemplación énchenos de ledicia e plenitude. Algúns facultativos prescriben curas de natureza para baixar os niveis de estrés.

Os espazos con árbores son indispensables nos contornos urbanos porque melloran a calidade do aire. Unha grande árbore pode absorber ata 150 kg de gases contaminantes nun ano. Plantalas ó redor dos edificios arrefría o aire entre 2 e 8 graos.

Cortalas de forma basta e indiscriminada antes de analizar e xustificar moi ben por que se fai, é unha temeridade. Antes de facer un traballo tan agresivo débese levar a cabo un estudo onde se especifique moi claramente qué árbores están enfermas (seguramente irrecuperables) e aquelas nas que é necesaria unha poda por motivos de seguridade.

AMIGAS, AMIGOS, ás veces invádenos a sensación de que vivimos nun mundo do revés. Atopámonos nun escenario de cambio climático moi preocupante, aseveración contrastada e confirmada pola comunidade científica; pola contra, sabemos que hai xente que o cuestiona ou que o nega.

A loita contra este cambio climático pasa por diferentes accións que teñen que vir deseñadas polos estamentos que nos gobernan. Desde o estado, pasando polas comunidades autónomas e tamén dos concellos, loxicamente. Aquí, en Ribadeo, estamos asistindo atónitos á supresión e á non creación de novos espazos verdes (PXOM DE 2014), á corta e poda antiecolóxicas de árbores de moitos anos de vida. Todos, -as nós asistimos impotentes, e ó principio incrédulos, a estes feitos. POR ISO ESTAMOS AQUÍ, para BERRARMOS CON UNHA ÚNICA VOZ: BASTA XA!

Desta volta principiou a polémica pola corta de árbores (algunha de máis de 30 anos) no Colexio Público Gregorio Sanz, lugar que reunía as condicións idóneas para ser un espazo de liberación da catividade do cemento para devir nun espazo que cada ano que pasa está máis inmerso nel.

O feito de que unha nena ou neno se manteña en contacto coa terra é algo que lle vai proporcionar seguridade e calma. Xogar no campo, pisalo, respirar aire puro, é algo que nada ten que ver con facelo no asfalto.

Sabemos que para loitar contra as ondas de calor, cada vez máis intensas e longas, unha das solucións pasa por crear illas verdes; isto é, espazos con herba, árbores e plantas que fan o efecto de rebaixar a temperatura, xusto á inversa do que ocasiona o asfalto.

Ningunha xeración ten tanto que perder polos efectos do cambio climático como a Xeración Z. Pechar os ollos a esta realidade cuxas consecuencias son cada vez máis tanxibles NON É UNHA OPCIÓN.

Moitas e moitos dicimos que é tempo de actuar e o momento é AGORA.

Como final, queremos lembrar con todos vós este proverbio indio:

“A TERRA NON É HERDANZA DOS NOSOS PAIS

SENÓN UN PRÉSTAMO DOS NOSOS FILLOS”.

Moreas de bicos e graciñas. Boa noite!